İDDK, öğretmenlik mülakatında genel kültüre puan verilmemesini iptal nedeni saydı

İDDK, sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi gerektiği; uyuşmazlıkta ise, sınav komisyonu başkan ve üyeleri tarafından davacının genel kültür bilgisine ilişkin olarak puan verilmediği ve hangi nedenle puan verilmediğinin de açıklanamadığı ve bu suretle sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı hususunda şüphe uyandırıldığından, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığını belirtti.

Dava süreci:

İlk derece mahkemesi komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığı gerekçesi ile işlemi iptal etmiş ama istinaf bu kararı bozmuştur. Danıştay Dairesi ise istinaf kararını bozmuş ama istinaf kararında ısrar etmiştir.

İDDK: Bu iptal nedenidir

Bu durumda, davacının sözlü sınavda değerlendirilmesine ilişkin olarak komisyon başkan ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı hususunda şüphe uyandırdığı için, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.

DANIŞTAY

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No: 2023/2042

Karar No: 2023/3218

İSTEMİN KONUSU:

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava Konusu İstem:

Davacının, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca 04/12/2019 tarihinde yapılan sözlü sınavda, başarısız sayılmasına dair işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

Ankara 7. İdare Mahkemesinin 15/04/2021 tarih ve E:2020/312, K:2021/786 sayılı kararıyla;

03/08/2016 tarih ve 29790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin "Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları" başlıklı 11. maddesine yer verildikten sonra,

Davacının katılmış olduğu sözlü sınava ait her bir komisyon üyesi tarafından ayrı ayrı doldurulan Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Değerlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan değeri (0 - 10) olan iki ayrı kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığının görüldüğü,

Davacının sözlü sınavda değerlendirilmesine ilişkin olarak komisyon başkan ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı hususunda şüphe uyandırdığı için hukuka uygun görülmediği, davacının yapılan sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığı,

Öte yandan bu kararın, davacının doğrudan sözlü sınavda başarılı olduğu anlamına gelmeyip, yukarıda belirtilen husus dikkate alınarak yeniden yapılacak sözlü sınav sonucunda ortaya çıkacak olan değerlendirme ve puana göre davacı hakkında işlem tesis edilmesi gerektiği belirtilerek, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti:

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 29/11/2021 tarih ve E:2021/2306, K:2021/1547 sayılı kararıyla;

652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin Ek 4 üncü maddesine; Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin 9., 11. ve 12. maddelerine yer verildikten sonra,

Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılmasının esas olduğu; idari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetimin, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyeceği,

Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesinin ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta gösterilmesinin, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılmasının ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesinin sağlanması gerektiği,

Uyuşmazlık konusu olayda, yukarıda bahsi geçen Yönetmeliğin 9. maddesine uygun bir şekilde mülakat sınav komisyonu ile soru hazırlama komisyonunun oluşturulduğu, davacıya soru hazırlama komisyonu tarafından hazırlanan sorular arasından kura yoluyla çektirilen 2359, 3359, 4359 ve 5359 numaralı soruların sorulduğu, yine yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, eğitim bilimleri ve genel kültür, bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı ve topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirme yapılarak her üyenin ayrı ayrı vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak davacının sözlü sınav puanının 58,00 olarak tespit edildiğinin görüldüğü,

Bu durumda yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri uyarınca usulüne uygun olarak yapıldığı görülen sözlü sınavda davacının 58,00 puanla başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı, aksi kabulden hareketle dava konusu işlemin iptali yönünde verilen mahkeme kararında hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulü ile istinafa konu idare mahkemesi kararının kaldırılmasına; davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti:

Danıştay Onikinci Dairesinin 15/06/2022 tarih ve E:2022/681, K:2022/3740 sayılı kararıyla;

Uyuşmazlık konusu olayda, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in 9. maddesine uygun bir şekilde sözlü sınav komisyonunun oluşturulduğu, davacıya önceden hazırlanan sorular arasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu görülmekle birlikte, Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, her bir komisyon üyesi tarafından ayrı ayrı doldurulan Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Değerlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan değeri (0 - 10) olan iki ayrı kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığının görüldüğü,

Davacının sözlü sınavda değerlendirilmesine ilişkin olarak komisyon başkan ve üyeleri tarafından, davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanılması hususunda tereddüt oluşturduğundan, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı,

Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 29/11/2021 tarih ve E:2021/2306, K:2021/1547 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Israr Kararının Özeti:

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı kararıyla; Danıştay Onikinci Dairesinin bozma kararında, davacının sözlü sınavda değerlendirilmesine ilişkin olarak komisyon başkan ve üyeleri tarafından, puan değeri (0-10) olan Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesinin ve neden puan verilmediğinin de açıklanmamasının, sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanılması hususunda şüphe uyandırdığı nedeniyle sınavın usulüne uygun olarak yapılmadığı belirtilmiş ise de, Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Değerlendirme Formunda, sınav komisyon başkan ve üyeleri tarafından Genel Kültür Bilgisi hanesinin eksi (-) olarak değerlendirilmesinin söz konusu hane yönünden davacının 0 (sıfır) puan ile değerlendirildiğini gösterdiği açık olduğundan bu yönüyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesi de eklenerek istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:

Davacı tarafından, sözlü sınav esnasında başarısız sayılmasına neden olacak düzeyde sayılan nitelik, bilgi ve yetenek eksikliği veya yetersizliği değerlendirmesine sebebiyet verecek somut bir durum yaşanmadığı; komisyon üyelerinin değerlendirmelerini objektif ölçütlere göre yapmış olsalardı başarısız sayılmayacağı; KPSS sınav sonucunun alanında gerekli olan bilgiye sahip olduğunu gösterdiği; sözlü sınav sonucu 60 puanın altında değerlendirilmesinin, KPSS puanını atamayı etkilemeyecek düzeyde etkisizleştirmeye yönelik olduğu; yazılı sınava girerek mesleki yeterliliğini kanıtlamış olan kişilerin ayrıca bir de sözlü sınava tabi

tutulması ve sadece sözlü sınav sonucunun esas alınarak sözleşmeli öğretmen olarak istihdam edileceklerin tespit edilmesi, en ehil kişinin belirlenmesi amacı taşıyan yazılı sınavların bertaraf edilmesi anlamını taşıdığı; idareye tanınan takdir yetkisinin keyfi, mutlak ve sınırsız bir yetki olduğunun kabulü bir hukuk devletinde mümkün olmadığı; idarenin, kendisine tanınan takdir yetkisini kullanırken kariyer ve liyakat ilkelerini gözetmek, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun hareket etmek zorunda olduğu; sözlü sınavda sübjektif bir değerlendirme yapıldığı, KPSS'de başarılı olmasına karşılık, sözlü sınavda haksız yere düşük puanla değerlendirilerek, sözleşmeli öğretmen olarak görevlendirilme hakkının elinden alındığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:

Davalı idare tarafından, ısrar kararının hukuka ve usule uygun bulunduğu, davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebeplerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:

Temyiz isteminin kabulü ile Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

04/12/2019 tarihinde sözleşmeli öğretmen adaylarına yönelik yapılan sözlü sınavda 58 puan alan davacı tarafından, başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.

Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin dayanağı olan sözlü sınav komisyonu başkanı ve üyelerince verilmiş puanlara ilişkin tutanak ve sınav sonuçlarına ilişkin tüm bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in 9. Maddesine uygun bir şekilde sözlü sınav komisyonunun oluşturulduğu, davacıya önceden hazırlanan sorular arasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu görülmekle birlikte, Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, her bir komisyon üyesi tarafından ayrı ayrı doldurulan Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Değerlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan değeri (0 - 10) olan iki ayrı kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, davacının sözlü sınavda değerlendirilmesine ilişkin olarak komisyon başkan ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, sözlü sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı hususunda şüphe uyandırdığı için, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan bu karar, davacının doğrudan sözlü sınavda başarılı olduğu anlamına gelmeyip, yukarıda belirtilen husus dikkate alınarak yeniden yapılacak sözlü sınav sonucunda ortaya çıkacak olan değerlendirme ve puana göre davacı hakkında işlem tesis edilmesi gerektiği açıktır.

Bu itibarla, Bölge İdare Mahkemesinin temyize konu davanın reddi yolundaki ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılarak davanın reddi yolundaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin temyize konu 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesine gönderilmesine,

4. Kesin olarak, 25/12/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.