Nöbet Tutamayan/Tutmayan Zabıta Memuruna Maktu Ücret Ödenir mi?

657 sayılı Kanunun "çalışma saatleri" başlıklı 99'uncu maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

" Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.

Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.

Ancak bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine veya bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.

Cumhurbaşkanı, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir."

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "zabıtanın görev ve yetkileri" başlıklı 51'inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

" Zabıta hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. Zabıta personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir."

Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin "çalışma düzeni" başlıklı 9'uncu maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

" (1) Belediye zabıta hizmetleri resmi tatil günleri de dahil olmak üzere, günün 24 saati aksatılmadan sürdürülür. Zabıta personelinin çalışma süresi ve saatleri 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde 657 sayılı Kanunun 101 inci maddesine göre belediye zabıta teşkilatı birim amirinin teklifi ve belediye başkanının onayı ile tespit olunur. Fazla çalışma ücretleri ile ilgili olarak 5393 sayılı Kanunda yer alan hükümler uygulanır.

(2) Zabıta personelinin çalışma saatleri vardiyalar halinde görevin gereğine göre 24 saat iş 48 saat istirahat veya 12 saat iş 24 saat istirahat şeklinde düzenlenebilir. Belediye zabıta memurlarının haftalık olağan çalışma saatleri en fazla 48 saat olacak şekilde düzenlenir. Ancak, personel sayısı az olan zabıta teşkilatlarında 12 saat iş, 12 saat istirahat şeklinde düzenleme yapılabilir. Hizmetin sürekliliğini aksatmamak kaydıyla ve bir sıra dahilinde personele 657 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi göz önünde bulundurularak ayrıca haftada iki gün izin verilebilir."

7535 sayılı 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (K) Cetveli B) Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti başlığında "belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir." düzenlemesine yer verilmiştir.

2010/02 sayılı Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler hakkındaki dönemin Başbakanlık Genelgesinde, "kamu çalışanlarının kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyinin bakıma muhtaç olduğunun ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla bu durumdaki personele; özürlü aile ferdinin günlük bakımı için izin kullanımında gerekli kolaylık sağlanacak ve personel mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulacaktır." düzenlemesine yer verilmiştir.

Sayıştay 2. Dairesinin (T: 10.04.1990, S: 29914) ve 7. Dairesinin (T: 28.05.1991, S: 7040) kararlarında; "maktu çalışma ücretlerinin fiilen çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenirken, zabıta ve itfaiye personelinin izinli olduğu veya mazeret izni kullandığı sürelerde bu sürelere isabet eden fazla çalışma ücretinin ödenmesi mümkün değildir. Bu nedenle yersiz bir ödemenin tazminine karar verilmiştir" şeklinde hüküm verilmiştir.

Tüm bu mevzuat ışığında, zabıta personeline ödenecek olan fazla çalışma ücreti, personelin asli görevine bağlı olarak her durumda ödenen bir ödeme unsuru olmayıp, hak edilmesi ve ödenmesi, görevin fiilen yapılmış olmasına bağlı bir ödeme türüdür. Bazı nedenlerden dolayı örneğin engelli çocuğundan dolayı nöbet tutamayan/tutmayan zabıta memuruna maktu (belirli) aylık fazla çalışma ücreti ödenemez. Ödenememe gerekçesi, bu bahse konu ücretin çalışma süre ve saatlerine bağlı olmamasından ileri gelmektedir.