Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneğine İlişkin Sorunlar

Bu konuda mail adresimize gelen soruların yoğunluğu, Milli Eğitim Bakanlığının veya Maliye Bakanlığının, konuya ilişkin bir iç genelge yayınlamasını zorunlu kılmaktadır. Öğretmenlerimizin yaşadıkları bu sorunlara umarız her iki bakanlık da kayıtsız kalmaz. Biz, bugün bir kez daha konunun hukuki boyutunu açıklamaya çalışacağız.

Bu konu ile ilgili olarak yazdığımız cevapları takip eden okurlarımız Sayıştay Başkanlığının 10.5.2000 tarihli kararına sık sık atıfta bulunduğumuzu hatırlayacaklardır. Sayıştay Başkanlığı bu kararında özetle şu görüşe varmıştır: "Öğretim yılına hazırlık ödeneği, öğretmenlerin fiilen yürüttükleri görevin gereği olarak öğretim yılı boyunca ortaya çıkabilecek şahsi ders araç ve gereç ihtiyaçlarının teminine katkıda bulunmak, böylece etkin ve verimli çalışmalarına olanak sağlamak amacıyla ödendiğinden, ilk ataması yapılarak 2.10.1998 tarihinde göreve başlayan öğretmene söz konusu ödeneğin verilmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır" (Sayıştay 5.Dairesinin 10.05.2000 tarih ve 9812 no'lu kararı)

Yukarıda yer vermiş olduğumuz Sayıştay Başkanlığının kararı, öğretim yılı başlangıcından sonra göreve başlayan öğretmene niçin öğretim yılına hazırlık ödeneği verilmesi gerektiğinin gerekçesini belirtmektedir. Bu ödenek, öğretmenlerin fiilen yürüttükleri görevin gereği olarak öğretim yılı boyunca ortaya çıkabilecek şahsi ders araç ve gereç ihtiyaçlarının teminine katkıda bulunmak, böylece etkin ve verimli çalışmalarına olanak sağlamak amacıyla ödenmektedir. Sayıştay Başkanlığının, bir hükmün sadece lafzi yorumu ile yetinmeyerek o hükmün konuluş amacındaki maksadı da dikkate alan bu yorumu, bize göre de doğru bu yorumdur. Bu yorum gereğince, gerek öğretim yılının başlangıcında aylıksız izinli olan ve öğretim yılı başladıktan bir süre sonra göreve başlayan öğretmenlerin gerekse de istifa ettikten sonra öğretim yılı içinde göreve geri dönen öğretmenlerin öğretim yılına hazırlık ödeneğini alabilmesini gerekmektedir.

Burada bir diğer husus da vekil öğretmenlerin bu ödeneği alıp alamayacağı sorunudur. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86'ncı maddesinde boş memur kadrolarından hangilerine açıktan vekil memur atanacağı düzenlenmiş olup, bu çerçevede boş öğretmen kadrolarına da açıktan vekil atabilmektedir. Boş kadrolara açıktan vekil olarak atananlara ödenecek ücretlerle ilgili olarak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 175'inci maddesinde; atanan kadro derecesinin birinci kademesinin üçte ikisinin verileceği belirtilmiştir. Ayrıca, madde de "Açıktan vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil edilir." hükmüne yer verilmiştir. Diğer yandan, 657 sayılı Kanunun Ek 32'nci maddesinde; "Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil ilköğretim müfettişleri hariç) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir." hükmüne yer verilmiştir. Yine 2004 yılına ait hazırlık ödeneğine ilişkin BKK'da da asil ve vekil ayrımına gidilmemiş ve "Öğretmenlere her öğretim yılı başında..." hükmüne yer verilmiştir. Yapılan bu açıklamalar ve yukarıda yer verdiğimiz Sayıştay kararı çerçevesinde,

1- 657 sayılı Kanunun Ek 32'inci maddesinde her hangi bir ayrıma gidilmemiştir. Yani söz konusu madde de bu ödenek sadece asil öğretmenlere ödenir hükmü yer almamaktadır. Keza vekil öğretmenler Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolara vekaleten atanmaktadırlar.

2- Öğretim yılına hazırlık ödeneği, öğretmenlerin fiilen yürüttükleri görevin gereği olarak öğretim yılı boyunca ortaya çıkabilecek şahsi ders araç ve gereç ihtiyaçlarının teminine katkıda bulunmak, böylece etkin ve verimli çalışmalarına olanak sağlamak amacıyla ödendiğinden ve memurlara tanınan sosyal haklar arasında yer aldığından açıktan boş kadrolara vekil olarak atanan öğretmenlere de ödenmesi gerekmektedir.

3- Açıklamış olduğumuz bu gerekçelerden dolayı, vekil öğretmen adaylarının bu ödeneği alabilmeleri için idarelerini bilgilendirmeleri ve yukarıda yer verilen gerekçeleri belirten bir dilekçe ile idarelerine başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Başvuruya olumsuz yanıt verilmesi veya 60 gün içinde yanıt verilmemesi tarihinden başlamak üzere vekil öğretmenlerin idare mahkemelerinde dava açarak haklarını aramaları gerekmektedir.

Öğretim yılına hazırlık ödeneğine ilişkin bir diğer soru da ek ders ücreti karşılığında geçici surette çalışan kişilerin bu ödeneği alıp alamayacağıdır. 657 sayılı Kanunun ek 32'nci maddesinde; "Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara bu ödeneğin verileceği belirtilmiş olup, ek ders ücreti karşılığında ders verenlere öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenmez. Çünkü, bunlar Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli değildir. Diğer taraftan bu konuya ilişkin olarak, 2003 yılında istihdamına karar verilen 9000 geçici İngilizce Dil Öğreticisi ve Bilgisayar Öğreticisine ilişkin 2003/6402 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 12'inci maddesinde "İngilizce Dil Öğreticileri ile Bilgisayar Öğreticisi olarak çalıştırılanlara sözleşmede yer alan ücret dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz ve sözleşmelerine bu yolda hüküm konulamaz." hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm de, geçici personel statüsünde çalışacak kamu personelinin öğretim yılına hazırlık ödeneğini alamayacağını göstermektedir.