Vergi denetimi yine 'iki başlı' kalacak
Gelirler Genel Müdürlüğü'nün yapısını değiştirecek yasa taslağı hazır. Ancak, IMF ve Dünya Bankası'nın 'denetimde çokbaşlılığı giderin' uyarısı yine karşılanamadı
Gelir İdaresi'nin Yeniden Yapılandırılması'na ilişkin taslakta Maliye Bakanlığı
denetim birimleri arasındaki gizli hesaplaşma nedeniyle çokbaşlılığı gideremedi.
Hazırlanan taslak yasalaşsa da vergi denetiminde 'iki başlılık' sürecek. Bakanlığın
ilk hazırladığı taslakta Gelirler Genel Müdürvekili Osman Arıoğlu'nun otomatikman
başkanlığa getirilmesi öngörülürken, taslağın son halinde bundan vazgeçildi.
Uzun zamandır tartışmalara neden olan Gelirler Genel Müdürlüğü'nün yapısını
değiştirecek yasa taslağı tamamlandı. Ancak taslak, IMF ve Dünya Bankası'nın
vergi denetimindeki çokbaşlılığın giderilmesi isteğini karşılamadı. IMF, vergi
politikalarını bakanlığın belirlemesi, denetimi gelir idaresinin yapmasını istiyordu.
Taslak, Maliye Bakanlığı bünyesindeki iç hesaplaşmalar nedeniyle denetimdeki
çokbaşlılık yine giderilemiyor.
Maliye'de, maliye müfettişleri, hesap uzmanları, gelirler kontrolörleri ve
vergi denetmenlerinden oluşan dörtlü denetim yapısı bulunuyor. 2003 verilerine
göre bakanlık bünyesinde, 150 maliye müfettişi, 250 hesap uzmanı, 350 gelirler
kontrolörü ve 2 bin 500 vergi denetmeni var. Gelir İdaresi'nin yeniden yapılandırılması
taslağının denetim elemanlarıyla ilgili bölümünde, gelirler kont-rolörleri ve
vergi denetmenleri denetim elemanı sayıldı. Maliye müfettişleri ile hesap uzmanları
ise mevcut durumlarını koruyarak, bakanlığa bağlı olarak denetim yapacak.
Gelirler kontrolörlerinin istifa tehditleri de yeni taslağa son şeklinin verilmesinde etkili oldu. İlk hazırlanan taslakta, gelirler kontrolörleri denetim elemanları arasında sayılmamış ve daire başkanlığı olarak örgütlenecekleri belirtilmişti. Taslağın ilk haline gelirler kontrolörleri 'mühür ve kimlik bırakma' ve gerekirse 'toplu istifa'ya varabilecek eylemler yapacaklarını belirterek, karşı çıkmışlardı.
'Arıoğlu yasası' engellendi
Taslağın son şeklinde tartışmalı geçici 2. maddede de değişikliğe gidildi. Uzun
süredir Gelirler Genel Müdürlüğü görevini 'vekâleten' yürüten Osman Arıoğlu'nun
otomatik olarak 'genel müdür' olmasını sağlayan taslağın ilk hali Cumhurbaşkanı
Ahmet Necdet Sezer'den dönmüştü. Bu maddede "Halen Gelirler Genel Müdür
Yardımcılığı kadrosunda bulunanlardan bu kadroda da en fazla hizmet yılı olan
personel sırasıyla başkanlığa, başkan yardımcılıklarına bir işleme gerek kalmaksızın
atanmış sayılır" hükmü yer alıyordu. Bu hükümle en kıdemli genel müdür
yardımcısı Arıoğlu kararnamesi Köşk'e gitmeden direkt Gelir İdaresi Başkanlığı'na
atanacaktı. Bu nedenle taslak 'Arıoğlu yasası' olarak anılmıştı. Ancak taslağın
Başbakanlık'ta rötuşlanan son halinde söz konusu cümle taslaktan çıkarılarak,
taslağın kişiye özel düzenleme olmasının önüne geçildi.
Gelirler Genel Müdürlüğü yerine kurulacak Gelir İdaresi Başkanlığı 'yarı özerk' yapıda olacaktı. Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer, daha önce genel müdürlüğün özerk yapıda olmasına karşı çıkmıştı. Taslağın son halinde Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Maliye Bakanlığı'na bağlı olarak yapılandırılması hükme bağlandı.
radikal