Basına Bilgi ve Demeç Verme Yasağının Anlamı

Basına Bilgi ve Demeç Verme Yasağının Anlamı
Devlet memurlarının, basına bilgi ve demeç vermesine ilişkin düzenleme 657 sayılı Kanunun 15'inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede, memurların kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç veremeyecekleri belirtilmiştir. Bu konudaki bilgilerin Bakanlık merkez veya taşra teşkilatında ancak Bakanın yetkili kılacağı görevli, illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından yapılabileceği yine aynı maddede düzenlenmiştir. Ancak, bu madde de bir nokta sürekli olarak gözden kaçmakta ve maddenin yanlış yorumu gerçek yorum olarak gösterilmeye çalışılmaktadır. Sitemiz Uzmanlarının hem 1982 tarihli bu düzenlenmenin gerekçesi hem de Danıştay'ın veridiği kararlar çerçevesinde oluşturduğu görüşü okumak için tıklayın.

657 sayılı Kanunun "Basına Bilgi ve Demeç Verme" başlıklı 15'inci maddesinde;
"Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli; illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir.

Askeri hizmet ile ilgili bilgiler özel kanunların yetkili kıldığı personel dışında hiç bir kimse tarafından açıklanamaz." hükmü yer almaktadır.

12.5.1982 tarih ve 2670 sayılı Kanunun 7'inci maddesi ile değişik bu maddenin gerekçesinde ise, "Kamu görevlerinin yürütülmesiyle ilgili olarak basın organlarıyla radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç veremeye kimlerin yetkili olduğu belirtilmekte ve idarenin halkla ve kamu oyuyla münasebetlerinde insicamlı bir münasebet sağlamak amacıyla bu madde konulmuştur." açıklamalarına yer verilmiştir.

Yine Danıştay Başkanlığı tarafından E.No: 1988/1504, K.No:1989/519 ve E.No: 1996/814, K.No:1988/1927 sayılı kararlarda basına ve bilgi ve demeç verme kapsamı içine sokulan çeşitli eylemlerin bu kapsama girmediğine karar verilmiştir.

Yukarıda belirtilen hüküm ve açıklamalardaki önemli noktalar şu şekildedir:
1- Madde de memurların kamu görevleri hakkında basına açıklama yapamayacağı belirtilmektedir.
2- Maddenin gerekçesinde, "kamu görevlerinin yürütülmesiyle ilgili olarak" basına açıklama yapılamayacağı ve idarenin halkla ve kamu oyuyla münasebetlerinde insicamlı bir münasebet sağlamak amacıyla maddenin düzenlendiği belirtilmiştir.

Bu çerçevede, memurun görevin oluş süreciyle ilgili basına bilgi ve demeç veremeyeceği çok açık olarak ortaya çıkmaktadır. Yani Kanun koyucu bir görevi yürüten memurun yaptığı göreve ilişkin bilgi vermesinin yasak olduğunu belirtmektedir.

ÖRNEKLER
Maliye Bakanlığında maaş artışlarına ilişkin çalışma yapan bir birimde görevli bir memurun maaş artışlarının ne/nasıl olacağına dair basına bilgi vermesi suç, ancak maaş artışlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının yayımlanmasından sonra yapılan zammın düşük olduğunu ve geçinmesinin zor olduğunu bir basın organına açıklaması suç değildir.

Yine bir denetim görevlisinin yaptığı denetime ilişkin bilgiler vermesi suç olmakla birlikte, denetimin hizmetin kalitesini yükselteceği veya denetim yöntemlerinde bir yöntem değişikliği önermesi veya denetimin hizmetinin zorunlu olduğu yönünde basın organlarına yapacağı açıklamalar suç değildir.

Aynı şekilde bir Devlet Personel Uzmanının hazırlık çalışma grubunda yer aldığı 657 sayılı Reform tasarına ilişkin bilgi vermesi suç ancak bu reform çalışmasıyla ilgili olmaksızın, 657 sayılı Kanunun aksayan yönlerine ilişkin bilimsel içerikte makale yayınlaması televizyon ve gazetelere açıklama yapması suç değildir.

Bir öğretmenin okul içindeki idari işleyişe (örneğin okul müdürünün işleri nasıl yürüttüğüne ilişkin bilgi vermesi) ilişkin basına bilgi vermesi suç ancak mesleğin daha ileriye gitmesine ilişkin öneriler sunması, maaş artışlarını eleştirmesi suç değildir.