Eş ve sağlık durumu nakillerine ilişkin Danıştay İDDGK Kararı
Kararı gönderen: Ulaş
EŞ VE SAĞLIK ÖZÜR GRUBUNA İLİŞKİN ATAMALARI İLGİLENDİREN MAHKEME KARARI ÖRNEĞİ
Milli Eğitim Bakanlığı; B.08.0.PGM.0.23.10.02/684-84378 sayılı ve "Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirmeler" konulu yazısında, özüre bağlı yer değiştirmelerin Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik ve Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği hükümlerine göre yarıyıl tatilinde yapılacağını, yer değiştirme suretiyle atama dönemlerinde özürlerinin gerektirdiği iller emrine yer değiştirmeleri gerçekleştirilemeyenlere yazılı olarak istemeleri durumunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun değişik 72 ile 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun'un değişik 61'inci maddesi uyarınca aylıksız izin verilebileceği ve buna ilişkin işlemlerin Millî Eğitim Bakanlığının 13.10.2000 tarih ve 2000/98 sayılı Genelgesi çerçevesinde yürütüleceği anlatılmaktadır.
Kısaca özürünüz bulunsa bile atanmak istediğiniz ilde branşınıza ait boş öğretmen kadrosu yoksa atanma işleminiz gerçekleşmeyecektir. İsterseniz ücretsiz izine ayrılabilirsiniz denmektedir. Norm kadro yönetmeliği rafa kalktı.Artık uygulanmıyor diyenlerin bu yazının birinci paragrafını dikkatlice okumalarını öneririm.Özüre bağlı atamaların hangi şartlarda yapılacağı gayet açık bir dille vurgulanmıştır.
Bilindiği üzere İdarenin mahkeme kararlarına uyması bir zorunluluktur. Eş ve sağlık özürüne ışık tutması açısından aşağıdaki mahkeme kararının dikkatlice okunmasını ve öğretmen arkadaşların durumlarını gözden geçirmelerini tavsiye ederim.
Aşağıda okuyacağınız mahkeme kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Kararıdır. Ve sonucuna itiraz mümkün değildir. Dava önce Danıştay 5. dairesinde görülmüş ve bu dairece yürütmenin durdurulması istemi reddedilmiştir.Yürütmenin durdurulabilmesi için İdari yargılama usulu kanununun 27/2. maddesinde belirtilen iki şartın birlikte yerine gelmesi gerekiyor. Dava konusu işlem açıkça hukuka aykırı olacak ve yürütülmesi halinde telafisi mümkün olmayan zararlar doğacak. Özüre dayalı atama işlemlerinde her iki durumda mevcuttur. Bu nedenle yapılan itiraz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu, yürütmenin durdurulmasının reddine ilişkin 5. dairenin 7.7.2003 günlü E:2003/984 sayılı kararını iptal etmiştir.
Özür grubu atamalarının yapıldığı bu günlerde aşağıdaki mahkeme kararı önemli bir bilgi sunacaktır. Bu karardan sonra idare atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin özür grubu atamalarını düzenleyen 14. maddesini yeniden düzenlemesi gerekirdi. Geçen süreç de bu yapılmadı. En kısa sürede yapılması dileğiyle??
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ
GENEL KURULU
YD.İtirazNo:2003/1138
İtiraz Eden (Davacı) : ????????????
Karşı Taraf (Davalı) : Milli Eğitim Bakanlığı - ANKARA
İstemin Özeti :_ Danıştay Beşinci Dairesince verilen ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin bulunan 7.7.2003 günlü, E:2003/984 sayılı karara davacı itiraz etmekte ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini istemektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi Aylin Bayram'ın Düşüncesi: itirazın dava konusu işleme yönelik olarak kabulü, Yönetmeliğe yönelik itirazın ise reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Mehmet Akkaya'nın Düşüncesi : itiraz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, Danıştay Beşinci Dairesince verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, itirazın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay idari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü:
Makina ressamlığı öğretmeni olan davacı tarafından; eşinin sağlık durumu özürü nedeniyle Ankara'ya tayin edildiğinden bahisle, kendisinin de izmir ilinden Ankara'ya atamasının yapılmasına ilişkin 24.12.2002 günlü başvurusunun cevap verilmeyerek reddine ilişkin işlemle, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada; Danıştay Beşinci Dairesince verilen ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin bulunan 7.7.2003 günlü, E:2003/984 sayılı karara davacı itiraz etmekte ve kararın kaldırılmasını istemektedir.
2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun değişik 27 nci maddesine göre ancak idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
İtiraz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden, dava konusu, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına ilişkin Yönetmeliğin 12. maddesi yönünden yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için Kanunun aradığı koşulların gerçekleşmemiş olduğu anlaşılmaktadır.
Davanın, davacının, eşinin çocuğuna ilişkin sağlık özürü nedeniyle Ankara'ya tayin edilmesi nedeniyle kendisinin de izmir ilinden Ankara'ya atamasının yapılmasına ilişkin 24.12.2002 günlü başvurusunun cevap verilmemek suretiyle reddi yolundaki işleme ilişkin bölümüne gelince;
Dosyanın incelenmesinden, davacının izmir Bergama Çıraklık Eğitim Merkezinde branşında öğrenci olmadığı ve sınıf oluşmadığı için norm fazlası öğretmen konumunda bulunduğu, çocuğunun rahatsızlanması ve rahatsızlığın tedavisinin izmir ilinde bulunan üniversite hastanelerinde yapılamayıp sadece Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde yapılabileceğinin ve tedavinin ömür boyu süreceğinin heyet raporu ile belirlenmesi üzerine davacı ve öğretmen olan eşinin, çocuklarının sağlık durumu nedeniyle Ankara iline atanma isteğinde bulundukları, davacının eşinin atamasının yapıldığı, ancak davacının atamasının yapılmaması nedeniyle davacının 24.11.2002 günlü başvuru ile eş ve sağlık özürü nedeniyle Ankara iline atanma isteminde bulunduğu, bu başvuruya süresinde yanıt verilmediği, davalı idare tarafından verilen savunma dilekçesinde özür durumu kabul edilmekle birlikte, Ankara ilinde davacının branşında öğretmen fazlalığı bulunduğu, özürünün gerektirdiği yerde (Ankara'da) okutabileceği bir sınıfın bulunmaması nedeniyle atamasının yapılmadığı anlaşılmaktadır.
T.C. Anayasa'sının 41. maddesinde, "Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar." hükmü yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 72/2. maddesinde, yeniden ve yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda, aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde atamasının, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılacağı, yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması yada teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere maddede yazılı şartlarda izin verilebileceği; 3797 sayılı Millli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 61. maddesinde de; öğretmenlerin yer değiştirmelerinin Bakanlıkça belirlenecek esaslar doğrultusunda saptanacak hizmet puanına göre Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yapılacağı, Bakanlıkça belirlenen özürler nedeniyle yapılacak yer değiştirmelerin, eğitim ve öğretim faaliyetlerini aksatmamak kaydıyla bu sürelerle sınırlı olmaksızın özür ve hizmet gereklerinin birlikte karşılanması temelinde gerçekleşeceği kurala bağlanmıştır.Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 14. maddesinde de sağlık, eş ve öğrenim durumu özürlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Sözü edilen hükümler ile, ailenin parçalanmaması, bireylerin bir arada tutulması suretiyle ailenin huzur ve mutluluğunun devam ettirilmesi ve bu suretle kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir biçimde kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütebilmeleri için gerekli ortamın sağlanmasının amaçlandığı kuşkusuzdur. Bu bağlamda, Anayasa ve anılan düzenlemelere göre, kamu görevlilerinin yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarında, idarenin, hizmet gereklerini gözönünde bulundurmakla birlikte, öncelikle, aile bütünlüğünün bozulmasına yol açmayacak uygulamaları gerçekleştirmekle yükümlü olduğu açıktır.
Olayda, davacının çocuğunun hastalanması ve hastalığının tedavisinin sadece Ankara'da mümkün olduğunun belgelenmesi üzerine sağlık durumu özürü nedeniyle davacı ve eşinin Ankara iline atanma talebi sonucunda, özür durumu kabul edilmek suretiyle annenin atanma istemi gerçekleştirilmiş ise de, anne ve babanın bakmakla yükümlü bulundukları ve ömür boyu tedavisi zorunlu olan çocuklarının hastalığı nedeniyle babanın da aynı nedene dayalı atanma talebinin davalı tarafından öncelikle, çocuğun sağlığının korunması amacı gözetilerek ve Anayasa ile güvence altına alınmış bulunan aile bütünlüğünün korunması gerekliliğinden hareketle Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin özüre bağlı yer değiştirmeler ile ihtiyaç fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri hususlarını düzenleyen 14 ve 19 uncu madde hükümleri doğrultusunda değerlendirilmesi suretiyle bir işlem tesis edilmesi gerekirken, başvurunun cevap verilmeyerek reddedilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Daire kararına yapılan itirazın dava konusu Yönetmelik yönünden reddine oybirliği ile, dava konusu işleme yönelik olarak ise itirazın kabulü ile Danıştay Beşinci Dairesinin 7.7.2003 günlü, E:2003/984 sayılı kararının bu kısmının kaldırılmasına ve dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına oyçokluğu ile 16.10.2003 günü karar verildi.
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu
Başkanvekili / 11.Daire Başkanı 8.Daire Başkanı
Tansel Çölaşan // Mustafa İlhan Dinç Güngör Demirkan