İlksan İle İlgili Mahkeme Kararı

Öğretmenliğe sınıf öğretmeni olarak başlayan, ancak alan değişikliğiyle rehber öğretmen olarak devam eden bir öğretmenden 8 ayı rehber öğretmenlikte olmak üzere toplam 67 ay İlksan aidatı kesilmiştir. Bu öğretmen İlksan üyesi kalsaydı hangi parasal olanaklar sağlanacak idiyse o olanakların sağlanması talebini içeren bir dilekçeyi İLKSAN Genel Müdürlüğüne vermiştir. İlksan tarafından bu dilekçeye öğretmenin beş yılı doldurmadığı gerekçesiyle yalnızca 131.43 YTL'nin ödenebileceğini belirtir bir cevap vermiştir. Bu cevap üzerine Eğitim-Sen tarafından açılan davada Ankara 4.İdare Mahkemesi 26.3.2008 gün ve E: 2007/592, K: 2008/821 sayılı kararla işlemin iptaline ve uğradığı zararın İlksan'a üye kalsaydı emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınarak ödenmesine karar verilmiştir.

T.C.
ANKARA
4. İDARE MAHKEMESİ
Esas No: 2007/592
Karar No :2008/821

DAVACI : Funda Demir adına Eğitim Sen
VEKİLİ : Av. Mahmut Nedim Eldem
Cihnah Cad. Willy Brand Sok: No: 13 Çankaya / ANKARA
DAVALI : ilkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı
VEKİLİ : Av. Kamil Barutçuoğlu -Av. Salih Kocakaya
Taşkent Sok. No:25 06600 Kurtuluş / ANKARA

DAVANIN ÖZETİ :Mamak Zafer İlköğretim Okulunda rehber öğretmeni olarak görev yapmakta olan davacının, sınıf öğretmeni olarak görev yaptığı dönemde zorunlu olarak maaşından kesilerek İLKSAN'a yatırılmış olan aidatların tarafına iade edilmesi talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali ile yoksun kalınan parasal haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ: Sandığın 4357 sayılı Kanun uyarınca kurulmuş olduğu, Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 20. maddesi uyarınca aidat ödeme süresi 5 yıldın az olan davacıya ödeme yapılmasının mümkün olmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Ankara 4. İdare Mahkemesi'nce işin gereği görüşüldü;

Dava, Mamak Zafer İlköğretim Okulunda rehber öğretmeni olarak görev yapmakta olan davacının, sınıf öğretmeni olarak görev yaptığı dönemde zorunlu olarak maaşından kesilerek İLKSAN'a yatırılmış olan aidatların tarafına iade edilmesi talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali ile yoksun kalınan parasal haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle açılmıştır.

4357 Sayılı Hususi İdarelerden Maaş Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına, Terfi. Taltif Ve Cezalandırılmalarına Ve Bu Öğretmenler İçin Teşkil Edilecek Sağlık Ve İçtimai Yardım Sandığı ile Yapı Sandığına Ve öğretmenlerin Alacaklarına Dair Kanunun 11. maddesinde, 'Hükmi şahsiyeti haiz ve Maarif Vekâletine bağlı olmak üzere (İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı) adı ile bir sandık kurulur
Maarif Vekaleti bütçesinden maaş alan ilkokul öğretmenleri, ilkokul yardımcı ve stajyer öğretmenleri yetiştirme yurtları öğretmenleri, arızalı çocuklara ilk tahsillerini veren müesseselerin öğretmenleri, Maarif müdürleri, ilköğretmen müfettiş ve denetmenleri uygulama okulu öğretmenleri, İlköğretim Umum Müdürlüğü ve maarif müdürlüklerinde vazifeli memurlar ile Sandık işlerinde çalışan memurlar Sandığa azadırlar.
Sandık azası iken emekliye ayrılanlar, isterlerse azalıklarını devam ettirebilirler. Sandığın gelirleri şunlardır:

1-Azalardan umumi heyetçe tesbit edilecek miktarda her ay kesilecek aidat
(azanın her terfi ettiği ayı takibeden ayda bu aidat yalnız o aya mahsus olmak üzere iki
misli olarak alınır.)
1-Teberrular ve Devlet bütçesinden yapılacak yardımlar.
2-Sandık gelirlerinin nemalandırılmasından hasıl olan karlar.
3-Sandığın maksatlarını tahakkuk ettirmeye elverişli prevantoryum ve kaplıca gibi tesisler satın alarak veya yaptırılarak bunların kiralanmasından veya işletilmesinden elde edilecek kazançlar.

Sandığın, azalarına hangi hallerde ve ne miktarda karşılıksız veya karşılıklı yardım yapacağı 14 üncü maddede yazılı "Ana statü" de belirtilir." hükmüne yer verilmiş. 14. maddesinde de, "Sandığın İdaresi, İşleyiş tarzı ve esasları Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan bir "anastatü" ile tespit olunur." hükmü bulunmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yukarıda anılan Yasa maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Anastatüsü'nün 19. maddesinde, "4357 sayılı Kanunun 7117 sayılı Kanunla değişik 11. maddesi gereğince kesilecek aidatlar saymanlıklarca üyelerin aylık bordrolarından kesilerek Sandık hesabına intikal ettirilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda anılan düzenlemelerden, 4357 sayılı Kanunun 11. maddesiyle Sandık üyelerinin belirlendiği, bu maddede sayılan görevlere atananların iradelerine bakılmaksızın, zorunlu olarak Sandığa üye oldukları ve aidat kesilmeye başlanıldığı anlaşılmaktadır.

Dava konusu işlemin dayanağı olarak gösterilen İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin şu an yürürlükte bulunan 20. maddesinde, "13/01/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanun'un 11 'inci maddesinde belirtilen üyelikler kapsamındaki görevlerinden her ne şekilde olursa olsun ayrılmaları nedeniyle üyeliği sona erenlerin ödedikleri aidatların toplamı, en az beş yıl aidat ödemiş olmaları hâlinde yüzde elli fazlasıyla birlikte kendilerine iade edilmek suretiyle tasfiye edilir." kuralı bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, ancak ilkokul ve dengi okul öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığına üye olabilecek iken, ortaokul, lise ve vb. okullarda görev yapan öğretmenler Sandığa üye olamayacaklardır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının 14.10.1999 yılında sınıf öğretmeni olarak göreve başladığı 24.09.2004 tarihinde branşı değiştirilerek rehber öğretmeni olarak atandığı, ancak branş öğretmenliğine geçtiği tarihten sonra üye aidatı kesilmesine devam edildiği, davacının 05.04.2007 tarih ve 5354 sayılı dilekçesi ile Ağustos 2006 ayından itibaren kesilen aidatlarla birlikte 67 aylık kesintilerin iadesi talebinde bulunulduğu, bu istemin 13.04.2007 tarih ve 4158 sayılı işlemle aidat kesintilerinin 5 tam yılı doldurmadığından rehber öğretmeni olduğu dönemde sehven kesinti yapıldığı tespit edildiğinden 131.43 YTL'nin ödenmek üzere T.C. Ziraat Bankası şubesine gönderildiği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Belirtilen durum karşısında, kamu kurumu statüsünde tüzel kişiliği bulunan İLKSAN'ın kamu gücünden kaynaklanan tek yanlı tasarrufu sonucu 8 aylık kısmı sehven de olsa 67 ay süre ile maaşından sandığa üyelik aidatı kesilen davacının emeklilik yardımından yararlanması için Yönetmelikte öngörülen 5 yıllık süreyi de doldurduğu göz önüne alındığında uğramış olduğu zararın en son aidatın kesildiği tarihe kadar üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınmak suretiyle hesaplanması ve belirlenen miktarın davacıya ödenmesi eşitlik ilkesi ve hakkaniyet kuralları gereğidir.

Bu itibarla davacının İLKSAN emekli yardımının ödenmesi istemi üzerine aidat kesintilerinin 5 tam yılı doldurmadığından ödenen aidatların iadesinin mümkün olmadığı, sehven kesilen aidatların ise aynen iade edileceği yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan, hukuka aykırılığı yargı mercilerince saptanan işlemler nedeniyle ilgililerin uğradığı zararların tazmini Anayasanın 125. maddesinin son fıkrası gereği zorunludur.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, işlem nedeniyle davacının mahrum kaldığı parasal haklarının dava açma tarihi olan 11.06.2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine, aşağıda dökümü yapılan 45,40 YTL yargılama gideri ile AAÜT uyarınca belirlenen 350,00 YTL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin isteği halinde davacıya iadesine, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay'a temyiz açık olmak üzere 26.03.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

BAŞKAN KASIM DAVAS 32672
ÜYE DURMUŞ TAŞER 37999
ÜYE UTKU COŞGUN 101810