Vicdani retçiye müjde yok
GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
Anayasa Mahkemesi,vicdani retçilerin sürekli cezalandırılmasına yol açtığı gerekçesiyle AİHM'nin Türkiye'yi mahkûm etmesine neden olan ?emre itaatsizlikte ısrar? düzenlemesinin iptali istemini ?usul yönünden' reddetti
Askeri yargı organlarının, Askeri Ceza Kanunu ile Askeri Mahkemelerin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un bazı hükümlerinin iptali istemiyle yaptığı kritik başvurular Anayasa Mahkemesi'nden döndü.
Yüksek Mahkeme, vicdani retçilerin sürekli cezalandırılmasına yol açtığı gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Türkiye'yi mahkûm etmesine neden olan ?emre itaatsizlikte ısrar? düzenlemesinin iptali istemini reddetti.
Mahkeme, askeri yargıçların sicili oluşturulurken, diğer subaylarla ilgili kriterlerin de geçerli sayılacağına yönelik düzenlemenin iptali istemini ise usulden geri çevirdi. Mahkeme, reform niteliğinde değişikliklere yol açabilecek başvurulardan sadece askeri mahkeme heyetinden subay üyenin çıkarılması talebini olumlu karşıladı.
Anayasa Mahkemesi, geçen perşembe, askeri mahkemelerden gelen iptal taleplerini karara bağladı. Yüksek Mahkeme, Genelkurmay Başkanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı askeri mahkemelerinden gelen dosyalardaki taleplerden sadece birine olumlu yanıt verdi.
Mahkeme, Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nin, 3 kişilik askeri mahkeme heyetinde, yargıç olmayan subayın da yer almasına yönelik düzenlemenin iptali istemini yerinde buldu. Buna göre, karar, gerekçeli kararın yazımından 1 yıl sonra yürürlüğe girecek. Bu sürede, Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesinde belirteceği ifadeler doğrultusunda, askeri mahkeme heyetlerinin nasıl oluşacağına yönelik yeni bir düzenleme yapılacak.
Deniz Kuvvetleri başvurdu
AİHM, vicdani retçi Osman Murat Ülke hakkındaki kararında, askerlik yapmak istemediğini belirten Ülke'ye ?emre itaatsizlikte ısrar? düzenlemesi nedeniyle sürekli biçimde hapis cezası verilmesini AİHS'ye aykırı bulmuştu. Bu maddeye göre, askerlik yapmayacağını belirten kişiyi ?emre itaatsizlik? suçundan ceza veriliyor. Aynı kişi, askerlik yapmama iradesini sürdürürse, ?emre itaatsizlikte ısrar? suçundan birden çok davaya maruz kalıyor.
Deniz Kuvvetleri Askeri Mahkemesi, Askeri Ceza Kanunu'nun 87. maddesinde yer alan bu düzenlemenin iptalini talep etti. Ancak Yüksek Mahkeme, bu düzenlemenin iptali istemini usul yönünden reddetti. Kararda, Deniz Kuvvetleri Askeri Mahkemesi'nde görülen davanın bu maddeyle ilgisi olmadığı belirtildi. Buna göre, bu maddeyle ilgili davaya bakan herhangi bir askeri mahkeme, düzenlemeyi yeniden Anayasa Mahkemesi'nin önüne taşıyabilecek. Bu durumda, mahkeme, düzenlemenin iptali istemini esastan görüşecek.
Yeni başvuru yapılabilir
Mahkeme, askeri yargıçların sicillerinin diğer subayların sicilleriyle aynı kriterler gözetilerek oluşturulacağına yönelik yasa hükmünün iptali istemini de usul yönünden, aynı gerekçeyle reddetti. Buna göre, bir başka askeri mahkeme, bu düzenlemeyle ilgili yeni bir başvuru yaparsa düzenlemenin iptali istemi esastan görüşülebilecek.