Emekli maaşı ve emekli ikramiyesi nasıl hesaplanır?

A) Emekli aylığı hesaplamasının yasal dayanağı, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 41 inci maddesidir.

"Madde 41;

a) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınır.
b) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıkları, (a) fıkrasına göre tespit edilen rakamların her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak tutarın fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlara % 75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanır.
Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır. Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının % 1'inin 12'de biri emekli aylığına ayrıca eklenir.
Bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve adi malullük aylıklarında emekli aylığı bağlanmasına esas aylıklarının % 100'ünü geçemez. Vazife malullüğü aylıkları hakkında bu tahdit uygulanmaz."

1- Emekli aylığı ve emekli ikramiyesinin hesabında esas alınan tablo, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde gösterilmiştir. Bu tabloda yer alan derece ve kademelere göre belirlenen gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpımından gösterge aylığının brüt tutarı bulunmaktadır.

AYLIK GÖSTERGE TABLOSU

Kademeler

Dereceler 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 1320 1380 1440 1500 ? ? ? ? ?

2 1155 1210 1265 1320 1380 1440 ? ? ?

3 1020 1065 1110 1155 1210 1265 1320 1380 ?

4 915 950 985 1020 1065 1110 1155 1210 1265

5 835 865 895 915 950 985 1020 1065 1110

6 760 785 810 835 865 895 915 950 985

7 705 720 740 760 785 810 835 865 895

8 660 675 690 705 720 740 760 785 810

9 620 630 645 660 675 690 705 720 740

10 590 600 610 620 630 645 660 675 690

11 560 570 580 590 600 610 620 630 645

12 545 550 555 560 570 580 590 600 610

13 530 535 540 545 550 555 560 570 580

14 515 520 525 530 535 540 545 550 555

15 500 505 510 515 520 525 530 535 540

Örnek: Birinci derecenin birinci kademesinde bulunan bir kişinin gösterge aylığı rakamı 1320 x 0,079308 (memur maaş katsayısı) = 104,69 TL. derece kademe karşılığı gösterge aylığı tutarı olmaktadır.

Diğer derece ve kademelerin gösterge aylığı tutarları da aynı şekilde hesaplanmaktadır.

2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge cetvellerinde yer alan unvanlara göre tespiti yapılan ek gösterge rakamları ile özel kanunlar (TBMM., RTÜK, TRT, REKABET KURUMU gibi) ile tespit edilen ek gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar ek gösterge aylığı olmaktadır.

3- Emekli aylığı hesaplanmasında, aylık ve ikramiye tutarının artmasında önemli faktörler arasında 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddenin yer almakta olduğunu görmekteyiz. Bu madde, emekli aylığını artırdığı gibi emekli ikramiyesinin artmasına katkısı büyüktür.

"Ek Madde 70 ? Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan ;
a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,
b)Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;
- Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,
- Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 üne,
- Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180 ine,
- Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150 sine,
- Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 una,
- Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70 ine,
- Diğerlerinde % 40 ına,
tekabül eden miktarı,
emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.
Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri hakkında da, sınıfı, görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet süresi esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi emsali gibi işlem yapılır.
Bu tutarlar, bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre emekli,adi malullük, vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek 20 inci maddesine göre de emeklilik ikramiyelerinin hesaplanmasına dahil edilir."

Bu maddeye göre hesaplama da en yüksek devlet memuru sayılan Başbakanlık Müsteşarı aylığı esas alınmaktadır. Başbakanlık müsteşarı birinci derece dördüncü kademenin gösterge rakamı olan 1500 ile Başbakanlık Müsteşarının ek gösterge rakamı olan 8000 rakamının toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutarın, maddede ek göstergelere göre gruplandırma sonucu tespit edilen oranların karşılığına gelen tutar, emekli aylık ve emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaktadır.

Örnek;

1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 x % 200 = 1.506,85 TL.

1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 x % 180 = 1.356,17 TL. gibi.

Aşağıda gruplandırma yapılarak tutarlar belirtilmiştir.

4- Emekli aylığı ve emeklilik ikramiyesinin hesaplanmasında esas alınan kıdem aylığı ve taban aylığı esası 375 sayılı 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 2802 Sayılı Hakimler Ve Savcılar Kanunu, 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu İle Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması, Devlet Memurları Ve Diğer Kamu Görevlilerine Memuriyet Taban Aylığı Ve Kıdem Aylığı İle Ek Tazminat Ödenmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesi ile getirilmiştir. Bu maddede yer alan taban aylığı emekli aylık ve ikramiyesinde faydası olmakla birlikte kıdem aylığının faydası yok denecek kadar azdır.

?Madde 1 ? A) Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre almakta olan personele 1000 gösterge rakamı üzerinden memuriyet taban aylığı ödenir.

Birinci fıkra kapsamına girenlere her bir hizmet yılı için 20 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödenir. Ancak 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamı 500 olarak uygulanır.

Hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığının tesbitinde kazanılmış hak aylığının hesabında değerlendirilen süreler esas alınır. Memuriyet taban ve kıdem aylığı miktarları, bunların göstergelerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü maddesine göre tesbit olunan katsayılar uygulanmak suretiyle belirlenir. Memuriyet taban aylığı göstergesi için farklı katsayı tespit edilebilir. Kıdem ve memuriyet taban aylığı göstergelerini üç katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Bu aylıklara hak kazanılmasında ve ödenmesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer personel kanunlarının aylıklarla ilgili hükümleri uygulanır.

Bu göstergeler 657 sayılı Kanun ve diğer personel kanunlarına ve kanun hükmünde kararnamelere göre her ne ad altında olursa olsun ödenmekte olan zam, tazminat,ödenek,ücret ve benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.?

- Taban aylığı tutarı : 1000 gösterge x1,24144 Taban aylığı katsayısı = 1241,44 TL.

- Kıdem aylığı tutarı : 20 gösterge x 0,079308 Memur maaş katsayısı x 1 = 1,59- Bir yıl kıdemi olan için,

20 x 0,079308 x 2 = 3,17- İki yıl kıdemi olan için, her yıl artıkça kıdem aylığı tutarı da bu şekilde hesaplamada artmaktadır. Kıdem aylığı tutarı 25 yıl ve daha fazla hizmet sürelerinde aynı olmaktadır. Bu süreler için 500 x 0,079308 = 39,65 TL. olmaktadır.

5- Yukarıda yasal çerçevesi gösterilen unsurlar, memur maaş katsayısı esas alınarak hesaplamada dikkate alınmaktadır. Memur maaş katsayısının dayanağı mevzuat hükmü 657 sayılı Kanunun "Katsayı:" başlıklı 154 üncü maddesi olmaktadır.

"Madde 154 - Aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge ve kıdem aylığı gösterge rakamlarının aylık tutarlarına çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı ile memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı üçer veya altışar aylık dönemler itibariyle uygulanmak üzere Genel Bütçe Kanunu ile tespit olunur.Ancak mali yılın ikinci yarısında,memleketin ekonomik gelişmesi genel geçim şartları ve Devletin mali imkanları gözönünde bulundurulmak suretiyle Bakanlar Kurulu bu katsayıları ikinci yarının tamamı veya üçer aylık dönemleri itibariyle uygulanmak üzere değiştirmeye yetkilidir."

1.1.2015-30.6.2015 tarihleri arasında tespit edilen katsayılar;

Memur maaş katsayısı ; 0,079308

Taban aylığı katsayısı : 1000 x 1,24144

Kıdem aylığı : 20 x 0,079308 x 1 = 1,59 TL. Bir yıl kıdemi olan için

20 x 0,079308 x 2 = 3,17 TL. İki yıl kıdemi olan için

25 yıl üzeri için 500 x 0,079308 = 39,65 TL.

Bu hükümlere göre genel çerçeve olarak emekli aylık ve ikramiyesinde esas alınan unsurlar;

a) 657 sayılı Devlet memurları Kanunu ve ilgili hükümler uyarınca ilgililerin bulunmuş oldukları derece ve kademeye karşılık gelen 657 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde yer alan tablonun karşılığı gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar gösterge aylığı olarak,

Örnek: 1 inci derecenin 4 üncü kademesinde bir kişi; 1500 x 0,079308 (1.1.2015-30.6.2015 tarihleri arasındaki memur maaş katsayısı) = 118,96 TL.

b) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge cetvellerinde yer alan unvanlara göre tespiti yapılan ek gösterge rakamları ile özel kanunlar ile tespit edilen ek gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar ek gösterge aylığı olmaktadır.

Örnek: Kazanılmış hak aylığı 1 inci derecede olan Şef unvanlı yüksek okul mezunu kişinin ek göstergesi 657 sayılı Kanuna göre 2200 olmaktadır. 2200 ek gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar ek gösterge aylığı olmaktadır.

c) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle getirilen ve gösterge rakamı 1000 olan ve katsayısı her altı ayda memur maaş katsayısı ile tespit edilen rakamın 1000 gösterge rakamı ile çarpımından bulunan tutar taban aylık olarak,

1.1.2015-30.6.2015 arası Taban aylığı tutarı:

1000 gösterge x 1,24144 Taban aylığı katsayısı = 1241,44 TL.

d) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle getirilen ve bir yıl için 20 olarak belirlenen gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar l yıl kıdem olarak esas alınmakta, bu rakam iki yıl, üç yıl,? 24 yıl, son olarak 25 yıla kadar tespit edilmekte ve 25 yıl sonrası kıdem aylığı aynı tutar olmaktadır. Bu şekilde bulunan tutar kıdem aylığı tutarı olarak,

1.6.2015-30.6.2015 arası Kıdem aylığı tutarı:

20 gösterge x 0,079308 memur maaş katsayısı x 1 yıl = 1,59 TL. Bir yıl kıdemi olan için,

20 x 0,079308 x 2 = 3,174 TL. İki yıl kıdemi olan için,

25 yıl üzeri için 500 x 0,05592 = 39,65 TL.

Kıdem aylık tutarlarını bu şekilde hesaplama suretiyle yıllar olarak göstermek istediğimizde TL. olarak tutarlar;

d) 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddesinde yapılan yasal düzenleme ile, ek göstergesiz derece ve kademelerde veya görevlerde bulunanlar ile ek göstergeli görevlerde bulunanların, ek gösterge rakamlarına göre kademeli oranlar tespit edilmiştir. Bu oranlar en yüksek devlet memuru aylığının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar emekli aylık ve ikramiye hesabında dikkate alınan tutar olarak,

2015 yılında dikkate alınacak rakamlar.... Bu hesaplamada dikkate alınan ek gösterge rakamları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge tablolarında yer almaktadır. Ayrıca kendi özel kanunlarına göre ek gösterge rakamı tespit edilenlerde tespit edilen rakamlar hesaplamada dikkate alınmaktadır.

- Ek göstergesi olmayanlar ile ek göstergesi 2200 e kadar olanlar: % 40 = 301,37 TL.

-Ek göstergesi 2200 olanlar dahil 3600' e kadar olanlar : % 70 = 527,4 TL

-Ek göstergesi 3600 olanlar dahil 4800' e kadar olanlar : % 130 = 979,45 TL

-Ek göstergesi 4800 olanlar dahil 6400' e kadar olanlar : % 150 = 1130,14 TL

-Ek göstergesi 6400 olanlar dahil 7600' e kadar olanlar : % 180 = 1356,17 TL

-Ek göstergesi 7600 olanlar dahil 8400' e kadar olanlar : % 200 = 4506,85 TL

-Ek göstergesi 8400 olanlar ile daha yüksek tespit edilenler : % 240 = 1808,22 TL

Ayrıca; ay kesirleri için aylık tutarın bulunabilmesi için bir yılın 1/12 sinin alınması gerekmektedir.

Örnek: 25 yıl 5 ay hizmeti olan kişinin 25 tam yıl aylığı 1000 TL. olur ise, 1000/25 = 40 TL. l yıllık aylık tutarı olmaktadır. 40 TL./ 12 ay = 3,333 x 5 = 16,66 TL. 5 aylık tutar olmaktadır.

1000 + 16,66 = 1016,66 TL. 25 yıl 5 ay hizmeti olan kişinin aylığı olmaktadır.

Formül şekliyle aylık hesaplamayı belirtilmek istediğimizde;

(A)Derece-Kademe Göstergesi

(B) Ek gösterge

(C) Taban Aylığı gösterge rakamı

(D) Kıdem Aylığı göstergesi

(E) 5434 SK.EK 70. Maddesine göre esas alınan tutar

(F) Memur maaş katsayısı

(G) Taban aylığı katsayısı

(H) Birinci derece dördüncü kademe gösterge rakamı olan 1500

( I) Başbakanlık Müsteşarının ek gösterge rakamı olan 8000

1 = A x F = Derece-Kademe gösterge aylık tutarı

2 = B x F = Ek gösterge tutarı

3 = C x G = Taban aylığı tutarı

4 = D x F = Kıdem aylığı tutarı

5 = H + I x F x %

1 + 2 + 3 + 4 + 5 = Brüt Toplam aylık

Brüt Toplam Aylık x (50 + Hizmet yılı ) x % = l Aylık emekli maaş tutarı

Not: 50 rakamı yukarıda hükmünü aldığımız 5434 sayılı Kanunun 41 inci maddesine dayanılarak alınan rakam olmakta, bu rakamın üzerine hizmet yılları ilave edilmektedir. 25 yıl hizmeti olanlara % 75'i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası esas alınmaktadır.

EMEKLİ İKRAMİYESİ

Emeklilik ikramiyesine ilişkin hesaplama sistemi ve esasları 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirlenmiştir.

"Madde 89- Emekli, adi malüllük veya vazife malüllüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için, aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.

Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler nazara alınmaz."

Buna göre, Brüt Toplam Aylık x Her tam hizmet yılı toplamı = Emeklilik ikramiyesi tutarı olacaktır.

Yani 25 hizmet yılı olan için emekli aylığı 1000 lira ise emekli ikramiyesi 25 bin lira olacaktır.

Diğer taraftan bilindiği üzere emekli ikramiyesindeki 30 hizmet yılı şartı da kalkmıştır.

Aylık hesaplamaya ilişkin örnekler;

ÖRNEK: 1 inci derece 4 üncü kademede görev yapan mühendis kişinin hizmet süresi 27 yıl 3 ay, ek göstergesi 3600;

1 = 1500 x 0,079308 = 118,962 TL.

2= 3600 x 0,079308 = 285,51 TL.

3= 1000 x 1,24144 = 1241,44 TL.

4= 20 x 0,079308 = 1,59 x Kişinin toplam kıdem aylığına esas hizmeti 27 yıl, ancak 25 ve yukarısı aynı olduğu için 1,59 x 25 = 39,75 TL.

5= 1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 = 753,426 TL. 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddesine göre hesaplanacak tutarda esas alınacak rakam olmaktadır. Kişinin ek göstergesi 3600 olduğu için yukarıya tablo olarak aldığımız -Ek göstergesi 3600 olanlar dahil 4800' e kadar olanlar : % 130 = 979,45 TL grubuna girdiğinden, hesaplamada esas alınacak tutar 979,45 TL.

1 + 2 + 3 + 4 + 5 =

118,96 + 285,51 + 1241,44 + 39,75 + 979,45 = 2665,11 TL. Brüt tutar olmaktadır.

2665,11 x 77 % = 2052,14---- 27 yıla karşılık hesaplanan l aylık emekli maaşı tutarı,

2052,14 / 27 = 76 TL. 12 aylık tutarı olmaktadır. 76/12 =6,33 TL.

6,33 TL. X 3 = 19 TL. 3 ay küsurlu hizmete karşılık aylık tutar

2052,14+ 19 = 2071,14 TL. Kişinin 27 yıl 3 ay hizmet süresine karşılık alacağı 1 aylık emekli aylığı tutarı olacaktır. Ayrıca bu tutarın % 4 ü 5454 sayılı Kanuna göre ek ödeme olarak ayrıca ödenecektir. Yani 2071,14*,04=82,85 TL ek ödeme verilecektir.

Brüt Tutar olan 2665,11 TL. x 27 Tam Hizmet yılı = 71957,97 TL. 27 hizmet yılını karşılık emeklilik ikramiyesi tutarı olmaktadır. 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre ay küsurlarına ikramiye ödemesi yapılmadığından 3 aylık süreye ikramiye tutarı hesaplanmamıştır.

NOT; 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa devlet memuru olacak kişilerin emekliliklerinde emeklilik ikramiyesi nasıl olacaktır. Bu konuyu http://www.memurlar.net/haber/132267/ adresimizde açıklamış bulunmaktayız.