Şener: Bankaların Fon'a nihai maliyeti 37.6 milyar dolar

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Afyon Milletvekili Halil Aydoğan ve arkadaşlarının hazırladığı, TMSF yönetimindeki şirketler ile bunlara ait mal, hak ve varlıkların yüzde 49'dan fazlasının yabancı gerçek ve tüzel kişilere doğrudan ya da dolaylı olarak satılmasına olanak tanıyan kanun teklifini alt komisyona sevk etti.
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Şener, komisyona bilgi verirken, TMSF'nin alacaklarının daha etkin tahsili bakımından böyle bir yasaya ihtiyacı bulunduğunu ifade etti. TMSF'ye devredilen bankalar, borç ve alacakları konusunda bilgi veren Şener, Türkiye ekonomisinin son on yılına damgasını vuran şiddetli ekonomik krizlerin en tahrip edici sonuçları, finans sektöründe gösterdiğini söyledi. Krizlerin, sektörün yapısal arızalarının da etkisiyle bankacılık alanında şiddetli bir depreme yol açtığını kaydeden Şener, 1994'den bu yana iflas eden, tasfiye edilen, Fon'a devredilen çok sayıdaki bankanın ekonomide yarattığı tahribatın şiddetinin, krizden çıkışı geciktirdiğini ve krizin etkilerinden kurtulma sürecini ''oldukça maliyetli bir sürece'' dönüştüğünü bildirdi.
Hisseleri veya yönetim ve denetimleri Fon'a devredilen bankaların yarattığı tahribatı gösterecek bazı rakamsal veriler sunmak istediğini belirten Şener, 1997 ile 2003 yılları arasında rehabilite veya tasfiye edilmek amacıyla hisseleri veya yönetim ve denetimleri Fon'a devredilen banka sayısının 22 olduğunu dile getirdi.

DEVİR ZARARI
Abdüllatif Şener, bu bankaların Fon'a devir tarihlerindeki toplam zararlarının İmar Bankası'nın kayıt dışı mevduatının da devir zararı olarak dikkate alınması halinde 24 milyar dolar olarak hesaplandığını ifade etti. Şener, sürekli zarar üreten bilanço yapılarıyla Fon'a devredilen bankaların bilanço zararlarının Fon bünyesinde artmaya devam ettiğini söyledi.
30 Haziran 2004 tarihi itibarıyla Fon yönetimindeki bankalara aktarılan kaynakların aktarıldıkları tarihler dikkate alındığında toplam 27,8 milyar dolar olduğunuifade eden Şener, bu rakamın faizleriyle birlikte 46 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
Abdüllatif Şener, Fon bünyesindeki 30 Haziran 2004 tarihine kadar yapılan 1.8 milyar dolarlık tahsilattan sonra aktarılan net kaynağın 26 milyar dolara düştüğünün bunun da faiziyle birlikte 43.8 milyar dolar anlamına geldiğini ifade etti.
Şener, Fon'un alacaklarıyla ilgili 6.2 milyar dolarlık bir tahsilat belirlendiğini, bunun dikkate alınması halinde ise bankaların nihai maliyetinin 37.6 milyar dolar olarak ortaya çıktığını açıkladı.
Başbakan Yardımcısı Şener, ''Fon bankalarının kaynak ihtiyacını oluşturan devir zararları ile Fon bünyesindeki ilave zararların ancak bir kısmının belli bir değeri olan krediler, iştirakler veya sair sabit varlıklardan oluşması; hakim ortak kredilerinin çoğunluğunun teminatsız bulunması; iştiraklerin büyük kısmının değerini yitirmiş olması gibi sebepler, Fon bankalarına aktarılan kaynağın önemli bir kısmının karşılıksız olmasına yol açmış; bu da tahsil imkanlarını asgariye indirmiştir'' dedi.

MAL VE PARA KAÇIRMA
Şener, Fon bankalarının satış, devir, birleştirme veya tasfiye yollarından herhangi biriyle Fon bünyesinden çıkarılması işleminin kısa bir zaman içinde yapılamaması ve hukuki müdahaledeki gecikmelerin, özellikle banka hakim ortaklarının mal ve para kaçırmalarına yahut mevcut mal varlıklarının ve şirketlerinin değer kaybetmelerine neden olduğunu söyledi.
Abdüllatif Şener, komisyona bugüne kadar banka hakim ortaklarından ve bankalara borçlu firma ve bireylerden yapılan tahsilat rakamları hakkında da bilgi sundu.
Buna göre, 31 Aralık 2004 tarihi itibarıyla hakim ortaklardan 661, müzayedeyle yapılan satışlardan 120, kurumsal borçlulardan 8, bireysel borçlulardan 81, banka satışlarından 300, iştirak satışlarından 500, gayrimenkul satışlarından da 242 milyon dolar olmak üzere toplam 2 milyar 442 milyon dolar tahsilat yapıldı.
Abdüllatif Şener, Fon Kurulu'nun 5020 sayılı yasa ile Bankalar Kanunu'nda yapılan değişikliklerin Fon'a banka hakim ortakları için verdiği geniş takip ve tahsil yetkisini etkin bir şekilde kullanarak gizlenmiş ve kaçırılmış bazı değerleri Fon'a kazandırdığını söyledi. Şener, ''Bugüne kadar İmar Bankası, İktisat Bankası, Egebank, Yurtbank, EGS Bank ve Bank Ekspres hakim ortaklarının doğrudan yahut dolaylı sahip olduğu çok sayıda şirket, gayrimenkul, para, menkul kıymet ve sair varlığa Fon tarafından el konulmuş ve bu şekilde yapılan nakdi veya aynı tahsilatlar Fon alacaklarına mahsup edilmiştir'' diye konuştu.

TMSF'NİN İŞLEMLERİ
Abdüllatif Şener, 5020 sayılı Kanun'un verdiği yetkiler ve TMSF'nin çalışmaları çerçevesinde yapılan işlemler hakkında da şu bilgileri verdi:
''Adabank A.Ş. nezdinde yer aldığı tespit edilen Çukurova Elektrik A.Ş.'ye ait 9.000.000.000.000.-TL tutarındaki mevduat haczedilerek 02/07/2004 tarihinde TMSF hesaplarına aktarılmıştır.
Yönetim ve denetimi devir alınan Uzan Grubu firmalarından Rumeli Holding A.Ş.'ye ait Büyükdere Cad. Doğuş Han No:42 Mecidiyeköy İstanbul adresinde 30.03.2004 tarihinde 26 adet l'er kg. Külçe Altın ve 5976 adet Cumhuriyet Altını haczedilmiştir. Külçe altınlar İstanbul Altın Borsası'nda 14.06.2004 tarihinde 478.638.599.279. TL tutar ile satılmış ve amme alacağından mahsup edilmiştir. Cumhuriyet Altınlarına ise 30.07.2004 ve 02.08.2004 tarihlerinde gerçekleştirilen ihalelerde teklif gelmemiş olup, 6183 Sayılı Kanuna göre pazarlık usulü ile ile satılmış ve satıştan toplam 714.132.000.000.-TL gelir elde edilmiştir.
Hakan Uzan, Cem Uzan, Erol Aksoy, Dinç Bilgin, Ali Avni Balkaner'e ve Murat Demirel'e ait muhtelif ziynet eşyası ve altın 05.01.2005 tarihinde toplam 497.332.OOO.OOO.-TL-TL tutar ile satılmış ve amme alacağından mahsup edilmiştir.
Dinç Bilgin Grubuna ait Beyoğlu İstiklal Caddesinde bulunan taşınmaz (4.600.000.000.000 TL), Erol Aksoy'ait Sarıyer'deki Tahsin Bey Yalısı (23 trilyon TL) bedelle satılmış, Balkaner ve Demire! Grupları ile ilgili olarak da hakim ortakların ev ve işyerlerinde fiili haciz ve muhafaza işlemleri uygulanmış olup bahse konu menkul ve gayrimenkullerin satılmasına ilişkin çalışmalara devam edilmektedir.
Yönetim ve denetimi devir alınan şirketlerin ihtiyaçları dışında kalan 19 adet araç 06.08.2004 tarihinde satışa sunulmuş olup, yapılan satış neticesinde 2.184.800.000.000.-TL bedel ile ihale edilmiştir. Aynı şekilde, yönetim ve denetimi devir alınan şirketlerin ihtiyaçları dışında kalan 20 adet araç 08/09/2004 tarihli ihalede 1.931.550.000.000.-TL bedel ile satılarak paraya çevrilmiştir.
Prime Medya Filmcilik ve Reklamcılık San.A.Ş.'ye ait 23 adet araç ise 28/09/2004 tarihinde satışa çıkarılmış olup; bu tarihte sadece 4 adedi satılabilmiştir. Yapılan satış tutarı 35.125.000.000.TL'dir. Kalan 19 adet araç ise 05/10/2004 tarihinde satılmıştır.
Pamukova Telekom Sist.San. ve Tic.A.Ş.'ye ait Sakarya İli, Pamukova İlçesi, Bakacak Köyünde yer alan çiftlikte bulunan çiftlik hayvanlar (at, inek, manda, koyun) 21.08.2004 ve 28.08.2004 tarihlerinde yapılan ihaleler ile 67.985.000.000.-TL bedel ile satılmıştır.
Yönetim ve denetimi devralınan Uzan grubu firmalarından Rumeli Hava Taşımacılık ve İşletmecilik A.Ş.'nin mülkiyetinde bulunan 2 adet helikopter toplam 07.09.2004 tarihinde toplam 9.166.000.000.000.-TL bedel ile satılmıştır.
Hakan Murat UZAN, Kemal UZAN, Pamukova Telekom SistSan. ve Tic.A.Ş., Medya Prodüksiyon Tic.A.Ş., Mavi Turizm Yatırımları Tic.A.Ş. ile Erol AKSOY'a ait mahcuz alkollü içecekler Antik Palace A.Ş.'ye ait müzayede salonunda 25/09/2004 ve 29/09/2004 tarihlerinde satılmış ve satıştan toplam 1.971.792.000.000.-TL gelir elde edilmiştir. Bahse konu gelirin 69.220.000.000.-TL'lik tutan Erol AKSOY'a ait şarapların satışı ile gerçekleştirilmiş olup; 1.902.572.000.OOO.-TL'lik kısım Uzan Grubu ile ilgilidir.
Aktif Kablo Televizyon Teknik Hizm.San. ve Tic.A.Ş.'ye ait muhtelif mahcuz sarf malzemesi 1.161.493.433.525.-TL muhammen bedel üzerinden 09/09/2004 ve 16/09/2004 tarihlerinde satışa çıkarılmış olmasına rağmen alıcı çıkmadığı için satış gerçekleştirilememiştir. Sözkonusu menkuller satış tarihinden altı ay içersinde pazarlık usulü ile satılacaktır.
Yönetim ve denetimi devir alınan Uzan Grubu firmalarına ait muhtelif gayrimenkullerin açık arttırma suretiyle yapılan ihalesi sonucu toplam 10.123.000.000.000.-TL tahsilat elde edilmiştir.
Yine Uzan grubu borçlularına ait dünyanın en büyük beş yatından biri olarak bilinen ''Frequency'' yatı 32.000.000.000.000.-TL bedelle ve Sunscare yatı ise 175.000.000.000.-TL bedelle ihale olunmuştur.
Bilgin Grubu ve Uzan grubuna ait silahların satışı 03.12.2004 tarihinde yapılmış olup, satış neticesinde toplam 547.730.000.000.-TL tahsilat elde edilmiştir.
Ayrıca borçluların malvarlığı içinde olan gemi yat ve tekneler Türkiye ve dünyanın hertarafında aranarak yaklaşık 10 adet değerli tekne ele geçirilmiştir yine bu çalışmalar sırasında borçluların helikopter ve uçakları tespit edilmiş ve bunlardan iki adet yat ve iki adet helikopter satılarak paraya çevrilmiştir. Rodos'tan Princess adlı yat ile (2.000.000.-USD) Dinç Bilgin Grubuna ait X Press isimli yat ile Uzan Grubuna ait 4 adet tekne ve sürat motoru son bir ay içinde yakalanarak TMSF Satış Mahalline getirilmiş olup diğerleride en kısa sürede satılarak paraya çevrilecektir.
Uzan Grubunun yurt dışı para transferlerinin tespiti için TMSF başkanlığında Masak, Emniyet Müdürlüğü Mali Şube, BDDK'ında katılımı ile komisyon kurulmuştur. Komisyon, öncelikle İsviçre Federal Savcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında yaklaşık 190 milyon USD tutarında dondurulan hesaplar ile ilgili çalışma başlatmış ve İsviçre'de savcılık nezdinde girişimlerde bulunmuş olup halen konu ile ilgili olarak Cumhuriyet Başsavcılığı ile görüşmeler devam etmektedir.
Gruba ait olan ve usulsüz yollarda hisse devri yapılarak TMSF'den kaçırılmaya çalışılan Polonya'daki Çimento Fabrikası ile Kazakistan'daki Telekomünikasyon şirketi ile ilgili hukuki girişimlerde bulunulmuştur. Bu konularla ilgili ABD'ne, Kıbrıs'a, Polonya'ya, Kazakistan'a, Ürdün'e, İsviçre'ye, Yunanistan'a, CaymanAdaları'na, Virgin''Adalan'na, İngiltere'ye ve Rodos'a gidilerek gerekli girişimlerde bulunulmuştur.
Diğer taraftan, Park Avenue Bank'dan daha önce de Fona olan borcu nedeniyle Türkiye'de kullandırdığı kredilerin teminatı olarak Bayındırbank (eski İktisat Bankası T. A. Ş) nezdinde tutulan mevduatı önce bloke edilerek, daha sonra ise 17/06/2002 tarih ve 400 sayılı Fon Yönetim Kurulu kararıyla Park Avenue Bank'dan olan alacakların 6183 sayılı A.A.T.U.H.K. kapsamında takip ve tahsiline geçilerek toplam 6.108.578 USD tahsilat sağlanmış ve kredi borcu tasfiye edilmiştir.
Erol Aksoy'a ait Park Avenue Bank hisselerinin devrine yönelik işlemlerin önlenmesi ve Erol Aksoy'un yurtdışında mevcut malvarlıklarına karşı hukuki girişimlerde bulunulması amacıyla Amerika Birleşik Devletleri'nde girişimde bulunulmuş ve bunun için Türkiye'de Erol Aksoy aleyhine verilmiş olan Mahkeme kararı New York'da uygulanmış ve Aksoy'un Park Avenue Bank'ta bulunan hisselerinin devri, devir işlemine iki gün kala New York'ta ihtiyati tedbir kararı alınarak engellenmiştir. Daha sonra ihtiyati tedbir kararı ihtiyati hacze dönüştürülerek Aksoy'un tüm ABD'de bulunan mal varlığı haczedilmiştir. Aksoy'un itirazları nedeniyle henüz dava sonuçlanmamış olup kısa süre içinde sonuçlanacağı umulan dava sonucunda (hisseleri satın almak isteyen Davit Lichtenstein'le Mahkeme huzurunda varılan hisseleri asgari 7.000.000.-USD bedelden satın alma anlaşması nedeniyle) Aksoy'un kaçırmasına iki gün kala müdahe edilebilen bu işlem nedeniyle Fon'a asgari 7.000.000.-USD tahsilat sağlanabilecektir.''