Sigaracıların fiyat savaşı Maliye'yle kavga çıkartır
Vergi artışının ardından sigaraya önce zam yapan üreticiler bu kez indirim savaşına girişti. Gelir hedefi riske girdiği için Maliye'nin de izlediği strateji savaşında son hamlede kimin kazanacağı merak ediliyor
HÜSEYİN ÖZAY ANKARA
Maliye Bakanlığı'nın ÖTV artışlarının ardından sigaraya gelen zamlar, sigara şirketleri arasında ?indirim savaşına' yol açatı. Bunun üzerine vergi hedefi riske giren Maliye sigaracıları takibe aldı. Maliye, firmalar arasında bir uzlaşma sağlanamazsa vergi gelirlerini garantiye almak için,sigara üzerindeki vergilerini ikinci kez artırmayı planlıyor. Sigarada üreticiler arasında indirim savaşını tetikleyen süreç Maliye'nin yılın son gününde sigarada ÖTV'yi yüzde 58'den yüzde 63'e çıkarmasıyla başladı. Sigara firmaları, ÖTV artışlarını sigara fiyatlarına hemen yansıtmadı. Hatta bazı bakkal ve Tekel bayileri, kendileri belirli bir zam belirleyerek sigara satışı yaptı. İlk olarak ÖTV'deki artışı Philsa fiyatlarına yansıttı. Şirket yaptığı ayarlamayla, en çok sattığı sigara markasının fiyatını 7 liraya yükseltti. Philsa'nın zam kararının ardından bazı firmalar ?artış paralelliğini' bozarak çok satan ürünlerinde zammı düşük tuttu.
FİYAT 1.5 LİRA BİRDEN DÜŞTÜ
Bu durum karşısında pazar kaybına uğrama riski ortaya çıkan Philsa önceki gece sürpriz bir kararla yaptığı zamların bir kısmını geri çekerek, 7 liradan sattığı sigarın fiyatını 5.5 liraya düşürdü. Aynı şekilde sektörün bir diğer oyuncusu BAT da en çok satan iki markasında yeni fiyatını 3.50 TL olarak belirlendi. Sigara şirketlerinin fiyat savaşı, tiryakileri sevindirirken Maliye'de ise tam bir şok yarattı. Fiyatların düşmesi ile birlikte, Maliye'nin sigara üzerinden elde edeceği gelir de düşecek. Örneğin paketi 7 liraya çıkan bir sigaradan Maliye, 5.48 lira vergi geliri elde edecekti. Fiyatın 5.5 liraya düşmesiyle birlikte paket başına elde edilen gelir de 4.31 liraya düşmüş oldu. 7 liradan 5.5 liraya düşen bir paket sigarada 31 Aralık tarihi öncesinde devlete aktarılan vergi ise 4.03 liraydı. Sigarada yaşanacak gelir kaybının Maliye'nin 2010 yılı için öngördüğü 16.4 milyar liralık vergi gelir hedefinin riske girmesine neden olacağı belirtiliyor.
MALİYE: SEÇENEK ÇOK
Maliye, fiyat savaşının uzun süre devam etmesi halinde, sigaradaki vergileri ikinci kez artırmayı planlıyor. Son düzenleme ile bir paket sigaradan alınan vergi 2.65 liranın altına düşürülemiyor. Dolayısıyla, Maliye bu rakamı daha da yükselterek, şirketleri fiyat artırmaya zorlamayı planlıyor. Vergideki taban tutar yükselince, şirketler zararına satış yapamayacağı için fiyatlarını yükseltecekler. Maliye kaynakları, Maliye'nin elinde sigara üzerindeki vergilerle ilgili bir çok seçenek olduğunu hatırlatarak, ?Seçeneğimiz çok, vergi almak için bir yol bulunur? dediler.
TESK: Hani kâr etmiyorlardı
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, ?Sigara üzerinde oynanan oyunlara son verilmeli. Anlaşamama neler yarattı. Hani kâr etmiyorlardı. Fiyatları nasıl düşürdüler. Hem de dörtte bir oranında. Kararlı duruşumuz sonuç verdi? dedi.
Tütün ve alkolde cezalar arttı
İzinsiz olarak piyasaya dökme alkollü içki sürenler 228 bin 928 lira para cezası ödeyecek. Sigara paketinde yazılı uyarıya yer vermeyen üretici firmalar, 286 bin liradan az olmamak kaydıyla piyasaya sürülen malların piyasa değeri kadar cezaya çarptırılacak. Kapalı yerlerde sigara içmenin cezası 70 lira, yere izmarit atmanın cezası ise 25 lira.
Sigarada indirim savaşı böyle başladı
? 31 Ocak: Maliye Bakanlığı sigarada ÖTV oranlarını yüzde 58'den yüzde 63'e çıkardı. Bir paket sigarada 2.05 lira olan asgari maktu vergi 2.65 liraya yükseldi.
? 3 Ocak: Zam yapmak zorunda kalan üreticiler, birbirini kollayarak 3 gün bekledi. İlk zammı Philsa yaptı. Philsa üst segmentte zammı yüksek tutarak 7 lira yaptı.
? 4 Ocak: BAT yaptığı zamla fiyatları 0.90-1.5 lira arasında artırdı. En son zam oranlarını ise JTI açıkladı. Ancak JTI, en fazla sattığı ürünlerde fiyatları diğer üreticilere göre daha düşük tuttu.
? 6 Ocak: Philsa fiyat indirimine gitti. 7 TL'ye çıkardığı sigarayı 5.75 TL'ye, yine 7 TL olan bir diğer ürünün fiyatını ise 5.50 TL'ye indirdi. Philsa'nın ardından bir hamle de BAT yaptı. Vergi artışının ardından 4 liraya çıkardığı iki ayrı ürününde fiyatını 3.50 TL'ye indirdi.
6 yıl önce de fiyat kavgası çıkmıştı
Sigara devleri arasındaki fiyat savaşı 6 yıl önce de yaşanmıştı. Maliye, Mart 2004'te vergiyi artırmasına rağmen Philsa pazar kaybı endişesiyle zamma yanaşmamış, uzun süre direnmişti. Maliye'de peş peşe yapılan toplantılar sonrasında sigaracılar zam kararına uymak zorunda kaldı. Aynı yılın yaz aylarında ise yabanıc sigaracılar indirim furyasına girdi. İlk hamleyi BAT yaptı ve fiyatı yüzde 20 düşürdü. Bunun üzerine hükümet vergi sistemini deşiştirip vergiyi artırınca sigaracılar zam yapmak zorunda kaldı.