Gümrük kontrolörlüğü tarihe karışıyor

Gümrük kontrolörlüğü tarihe karışıyor/ Referans gazetesi

""Yolsuzluklarla adı sıkça anılan gümrüklerde denetimin bir ayağı tasfiye ediliyor. Gümrük Müsteşarlığı'nın bünyesinde müfettişler ve kontrolörler denetim yapıyor. Yeni hazırlanan yasa değişikliği taslağı ile 144 gümrük kontrolörü işlevsiz hale dönüştürülüyor. Taslakta kontrolörlerin kadro sayıları donduruluyor ve boşalan kadrolara bir daha atama yapılmaması öngörülüyor. Mevcut kontrolörlerin de nerede görevlendirileceği belirsiz. Yasa değişikliğinden sonra müsteşarlıkta 108 müfettiş denetim yapmaya devam edecek. Ayrıca düzenleme ile 300 müfettiş kadrosu alınacak. Ancak bu müfettişlerin yetişmesinin yaklaşık 8-10 yıl alması bekleniyor.

Gümrük Müsteşarlığı'nın teşkilat değişikliğine yönelik yasa çalışmalarında kontrolörlerin tasfiye edilmesi şaşırttı. Teşkilatı değiştirmeye yönelik bir süre önce hazırlanan bir başka taslakta, aslında denetim kadrolarının birleştirilmesi yer alıyordu. Yani müfettişler ve kontrolörler birleşecekti. Ancak Başbakanlık bu taslağı görev tanımı yapılmadığı gerekçesiyle Gümrük Müsteşarlığı'na geri gönderdi. Yeni hazırlanan yasa taslağının aralık ayının son haftasında bakanlar kurulunda görüşüldüğü ve imzaya açıldığı belirtildi.

Kadrolar iptal ediliyor

Yasa taslağının geçici 1. maddesine göre, kontrolörler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Müsteşarlık tarafından uygun görülecek diğer birim ve işlerde istihdam edilecekler. Yani denetim dışındaki görevlerde çalıştırılabilecekler. Yasa Meclis'te yasalaşıp yürürlüğe girdikten sonra, üç yılını dolduran stajyer kontrolörler yeterlilik sınavlarına girip kontrolör olabilecekler. Ancak kanun yürürlüğe girdikten sonra artık stajyer kontrolör alınmayacak. Bu aşamadan sonra artık, stajyer kontrolör, kontrolör ve başkontrolör kadrolarından herhangi bir kadro boşalırsa; bu, kendiliğinden iptal edilmiş sayılacak.

Gümrük Kontrolörleri Derneği'nin yaptığı değerlendirmede, yıllardır vergi kaybı ve gümrük kaçakçılığının önlenmesi, rüşvet ve yolsuzluklarda mücadele konusunda önemli soruşturmalarda yer almış olan ve son beş yılda 8 bin adli-idari nitelikte rapora imza atan kontrolörlerin yasa değişikliği ile tasfiye edileceğine dikkat çekti. Müsteşarlık tarafından verilen inceleme ve soruşturma görevlerinin yaklaşık yüzde 60'ını kontrolörlerin gerçekleştirdiğine dikkat çeken dernek yönetimi, "Denetim kapasitesini yarı oranında azaltan bu tasarının gümrük alanında oluşan yolsuzluk olaylarını artıracağı, kaçakçılık, rüşvet, karapara ve kayıt dışı ile etkin mücadeleyi zaafa uğratacağı aşikârdır. Oysa devletin günümüzde 300 milyar dolar seviyelerine dayanan dış ticaret faaliyetlerinin mutlaka sayısal yeterlilikte ve mesleki yetkinlikte bir denetim yapısı ile denetlenmesi gerektiği açıktır" görüşünü savundu.""

Gümrük kontrolörleri yeni düzenlemeden tedirgin / Dünya gazetesi

Gümrük Müsteşarlığı kontrolörleri, müsteşarlığın yeniden yapılandırılması kapsamında öncelikle merkez denetim elemanı statüsünde olan 108 müfettiş ile 144 kontrolörün tek bir denetim çatısı altında 'Gümrük denetçisi' olarak görevlendirilmesinin en doğru çözüm olacağını bildirdiler.

Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun Tasarısı Taslağında denetim birimleriyle ilgili düzenleme, Gümrük Müsteşarlığı kontrolörlerinde tedirginliğe neden oldu.

Kontrolörler, yaptıkları açıklamada, hükümetin, kamu idarelerinde denetim birimlerini tek çatı altında birleştirmeyi hedeflerken gümrükte ''ayrımcı bir yaklaşımın ortaya konulduğunu'' savundular.

Son yıllarda gümrük idaresinde önemli yapısal değişimlerin yaşandığını, tüm gümrük işlemlerinin bilgisayar ortamında gerçekleştirildiğini, kaçakçılıkla mücadelede önemli atılımların yapıldığını, gümrük kapılarının modernize edildiğini ifade eden kontrolörler, ancak tasarıyla organizasyon sorunlarının giderilemediğini, bunların en başında da denetim sisteminin geldiğini kaydettiler.

"Çok başlılık mutlaka çözülmesi gereken bir problem"

Gümrükte görevli kontrolörler, Gümrük Müsteşarlığında denetim birimlerindeki çok başlılığın mutlaka çözülmesi gereken bir prob
lem olduğunu kaydettiler.
Bu anlamda müsteşarlığın yeniden yapılandırılması kapsamında öncelikle merkez denetim elemanı statüsünde olan 108 müfettiş ile 144 kontrolörün tek bir denetim çatısı altında ''Gümrük denetçisi'' olarak görevlendirilmesinin en doğru çözüm olacağını ifade eden kontrolörler, ancak hazırlanan taslak ile kontrolörlerin bu yapının dışında tutulup yetkilerinin ellerinden alındığını öne sürdüler.

Bu uygulamanın denetimi etkin ve verimli hale getirme anlamına gelmediğini, aksine kontrolörleri tasfiye etme anlamına geldiğini iddia eden kontrolörler, şöyle dediler:

''Çok başarılı denetim ve soruşturmaları yürüten, çok önemli miktarda hazine kayıplarını tespit eden kontrolörler, gümrükte denetim faaliyetlerinin yüzde 60'ından fazlasını gerçekleştirmektedirler. Kontrolörlerin tasfiye edilmesi gibi bir düzenlemenin ne amaçla yapıldığını anlamak imkansız. Burada 144 yetişmiş merkez denetim elemanı pasifize edilmeye çalışılıyor, gümrüğün denetim elemanı ihtiyacı varken kontrolörlerin yok edilmeye çalışılması düşündürücüdür. Bu kadar denetim elemanı kolay yetişmiyor.''

Gümrük denetim birimlerinin çağdaş anlamda yeniden yapılandırılmasının bir zorunluluk olduğunu ifade eden kontrolörler, bunun en akılcı yolunun, tek bir denetim birimi altınd
da tüm gümrük denetim elemanlarının birleştirilmesi olduğunu belirttiler.

"Denetimin zayıflamasına neden olacak"

Kontrolörler, gümrük idaresinde denetimin zayıflatılmasına neden olacağı iddia edilen teşkilat yasa tasarısının, yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde yeniden değerlendirilmesinin ve eksikliklerinin giderilmesinin 300 milyar dolarlık dış ticaret hacminin etkin ve verimli bir şekilde denetlenmesi için gerekli olduğunu kaydettiler.

Gümrük idaresinin, Dünya Gümrük Örgütü ve Avrupa Birliğinin beklentileri ile hükümetin yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde yeniden yapılandırılmasının gerektiği, bu amaçla kurumda halen beş ayrı başkanlıkta görev yapan müfettiş ve kontrolörlerin gümrük denetçisi olarak tek çatı altında birleştirilmesinin, uzmanlar ile muayene memurlarının yaptıkları işe uygun statü ve maddi olanaklara kavuşturulmaları ile tüm çalışanların özlük haklarının iyileştirilmesinin elzem olduğu belirtiliyor. Ayrıca altyapı eksikliklerinin de giderilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Taslakta özellikle çalışanların özlük hakları ve denetim sistemi ile ilgili eksiklik ve sorunların giderilmesinin gerektiği, hükümetin kamu yönetimi reformuna uygun bir yaklaşımı tasarıya katmasının beklendiği ifade ediliyor.