Vergi denetim kadrolarının dağılımı

Şükrü Kızılot

PAZARTESİ günü Vahap Munyar'ın haberinde, Maliye Bakanı'nın bazı açıklamaları yer alıyordu.

Bakan Şimşek, vergi kaçıranlara bedelini çok ağır ödettireceklerini ve vergi denetimlerini daha etkin hale getireceklerini belirterek, denetim elemanı sayısının artırılacağını vurguluyordu.

Merve Erdil'in dünkü haberinde de 2010'da 1400 eleman alınıp, esnafın kapısının daha sık çalınacağı açıklaması

yer alıyordu.

DENETİM ELEMANI VE MÜKELLEF

Tablo-I ve II'de, mevcut denetim elemanları ve son 7 yıla ilişkin mükellef sayısı, Şubat 2010 itibariyle gösterilmiştir. Tablodan da

fark edileceği gibi 9 bin 168 denetim elemanı kadrosunun, 5 bin 540'ı yani yüzde 60'ı boş. Bu üç yıl önce de böyleydi, 10 yıl önce de...

Mükellef sayısına gelince, tabloda da görüldüğü gibi mükellef sayısında (kira geliri elde edenler hariç) ciddi bir artış yok. Hatta çoğunda gerileme var.

Maliye Bakanı haklı olarak, ?vergi kaçıranlara ağır bedel ödetip caydıramazsak, mali kuralın bir yönü eksik kalır? diyor. Bu doğru...

Ancak çağdaş bir vergi sistemi ve uygulaması için vergi denetiminde çok istisnai de olsa ?Hukuka aykırı olarak mağdur edilenleri de izleyeceğiz. Denetim elemanlarının performansını, raporlarının sonuçlarına göre değerlendireceğiz? de denilebilmeli...

TEMEL SORUNLAR

Sağlıklı bir çözüm ve iyi niyetli

mükellefleri korumak için, aşağıdaki sorunlara öncelikle el atılmalı.

1) Harcamaların büyük kısmı gider yazılamıyor.

2) Vergi yükü adil ve dengeli değil. Dolaylı vergilerin oranı yüzde 65 civarında.

3) Sürekli olarak kümesteki kazların yani kayıtlı mükelleflerin üzerine gidiliyor. Kümesin dışındaki kazlar çok rahat!

4) Amele, çaycı, odacı, hamal, bulaşıkçı, alkolik gibi kişiler adına şirketler kuruluyor. Bunlar yönetici yapılıp vergi kaçırılıyor.

5) Vergi sistemi son derece karmaşık, konunun uzmanları bile anlamakta zorlanıyor.

6) Vergi düzenlemeleri toplumsal uzlaşmaya dayanmıyor. İdare dışarıdan gelen öneri ve eleştirilere sıcak bakmıyor.

7) Kaçırılan vergilerle edinilen gayrimenkul, otomobil, banka mevduatı, şirket hissesi vs. ?kaynağı nedir?? diye sorgulanamıyor.

8) Vergi kanunları dışında, tebliğ, sirküler ve özelgelerle ilave yükümlülükler getiriliyor.

9) Vergi güvenlik önlemleri kaldırıldı. Sistemde ciddi boşluklar var.

10) Vatandaşların yüzde 97'si ödediği vergilerin, layıkıyla gerekli yerlere sarf edildiğine inanmıyor.

Bunları değerlendirmeden, tek başına denetim elemanı almakla sorun çözümlenemez.