Maliye'den, 4/C'liye İş Sonu Tazminatı açıklaması

Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 18/10/2010 tarih ve 6216 sayılı ?İş Sonu Tazminatı? konulu yazıları ile 2009/15759 sayılı ?Kamu Kurum ve Kuruluşlarındaki Geçici Mahiyetteki İşleri Yürütmek Üzere Geçici Personel İstihdamı ve Bu Personele Ödenecek Ücretler Hakkında Karar? çerçevesinde istihdam edilen geçici personele ?İş Sonu Tazminatı? ödenmesi hususunda açıklamada bulundu.

İŞTE MALİYE BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞININ AÇIKLAMASI

Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün 07/07/2010 tarih 10115 sayılı yazısında; ?2009/15759 sayılı ?Kamu Kurum ve Kuruluşlarındaki Geçici Mahiyetteki İşleri Yürütmek Üzere Geçici Personel İstihdamı ve Bu Personele Ödenecek Ücretler Hakkında Karar? çerçevesinde istihdam edilen geçici personele ?iş sonu tazminatı? ödenmesi hususunda kapsam dâhilindeki kamu kurum ve kuruluşlarınca tereddüte düşülen hususlara ilişkin Bakanlığımızca oluşturulan görüş aşağıda yer almaktadır.

Bilindiği üzere 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasında; ?Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.? hükmü yer almaktadır. Bu hüküm çerçevesinde 21/12/2009 tarihli ve 2009/15759 sayılı ?Geçici Kamu Kurum ve Kuruluşlarındaki Geçici Mahiyetteki İşleri Yürütmek Üzere Geçici Personel İstihdamı ve Bu Personele Ödenecek Ücretler Hakkında Karar? 4/2/2010 tarihli ve 27483 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan Kararın 7 nci maddesinde; ? (1) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre yapılan çalışmaların toplam süresi üzerinden hesaplanarak bu maddedeki esaslara göre iş sonu tazminatı ödenir.

(2) Ücretli izin süreleri dahil en az 12 ay fiilen çalışan geçici personelden;

a) Sosyal Güvenlik Kurumunca kendilerine yaşlılık veya malullük aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması,

b)İlgilinin ölümü,

c) İlgilinin kendi isteği ile sözleşmeyi feshetmesi veya yenilememesi,

hâllerinden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, çalışılan her bir yıl için, ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt aylık ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenir. 12 aydan artan süreler için 12 ay için hesaplanan miktardan artan süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır.

(2) Bu tazminatın ödenmesinde; daha önce iş sonu tazminatı ve kıdem tazminatı ile benzeri ödemelerde değerlendirilmiş süreler dikkate alınmaz. İş sonu tazminatında dikkate alınmış süreler kıdem tazminatı ile Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek ikramiye hesabında değerlendirilmez. Ölüm hâlinde, birinci fıkra uyarınca hesaplanacak tutar, ölenin kanuni mirasçılarına ödenir.

(3) Bu statüde çalışanların sözleşme koşullarına uymaması nedeniyle kurum tarafından, sözleşme hükümleri dışında herhangi bir nedenle çalışanlar tarafından, sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi hâllerinde iş sonu tazminatı ödenmez.

(4) İş sonu tazminatı ödemesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.? denilmektedir.

Kararın 16 ncı maddesinde ise ?Bu Karar kapsamında istihdam edilecek geçici personelin hizmet sözleşmeleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında yaşlılık veya malullük aylığına hak kazandıkları tarihte sona erer.? hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan 19 uncu maddede Kararın 1/1/2010 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinin (D) bendinde anılan Kararnamenin 1 inci maddesinin (A) bendi kapsamına giren personel ile 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden emekliliğini isteyen ve emekliye sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere ve terhis olan yedek subaylara ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaksızın beşyüz milyon lira tutarında tazminat ödeneceği belirtilmektedir.

Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 61 nci maddesinde ücretin tanımı yapılmış, 25'inci maddesinde vergiden müstesna tutulacak tazminat ve yardımlar tadadi olarak sayılmıştır. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, 9 uncu maddesinde (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.

Yukarıda belirtilen hükümler ve yapılan değerlendirmeler çerçevesinde;

1-2009/15759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarih olan 1/1/2010 tarihinden itibaren, anılan Kararın 7 nci maddesinin (2) numaralı bendinde belirtilen hallerden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlerden, 2010 yılı ve önceki yıllardaki 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre yapılan toplam fiili çalışma süresi (ücretli izin süreleri dahil) 12 aydan fazla olan geçici personele iş sonu tazminatının ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

2-Geçici personelin hizmet sözleşmesinin kişinin isteğine bağlı olmadan 5510 sayılı Kanun kapsamında yaşlılık veya malullük aylığına hak kazandığı tarihte sona ermesi ve Kararın 1/1/2010 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğinin hüküm altına alınması nedeniyle 1/1/2010 tarihinden sonra yaş haddinden emekli olan personele iş sonu tazminatının ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

3-Gelir Vergisi Kanunu'nun 25'inci maddesinde gelir vergisinden müstesna olan tazminatlar ve yardımların arasında iş sonu tazminatının yer almaması ve anılan Kanunda bu tazminatın gelir vergisine tabi olmadığı yönünde bir hükmün bulunmaması nedeniyle aynı Kanunun 61'inci maddesi kapsamında ücret olarak değerlendirilerek 94/1'inci maddesine göre gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerektiği değerlendirilmektedir.

4?488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tabloda damga vergisinden istisna olan tazminatlar ve ödemeler sayılmış olup bunların arasında iş sonu tazminatının yer almaması ve anılan Kanunda bu tazminatın damga vergisine tabi olmadığı yönünde bir hükmün bulunmaması nedeniyle iş sonu tazminatının, Kanuna ekli l sayılı Tablonun ?IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar ? bölümü l/ (b) bendi kapsamında belirlenen oranlar üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerektiği değerlendirilmektedir.

5-Ücretli izin süreleri dahil 12 aydan artan süreler için 12 ay için hesaplanan miktardan artan süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılması ve bu kapsamda 1 ayın 30 gün, 1 yılın ise 360 gün üzerinden hesaplanması gerektiği değerlendirilmektedir.

6?5944 sayılı 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 11 inci maddesinde; ?657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrası gereğince çalıştırılan geçici personele yapılacak ödemelerin, bütçelerinin (01.4) ekonomik kodunda yer alan ödenekleri aşmayacak şekilde yaparlar? hükmü çerçevesinde ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Bütçe Hazırlama Rehberinin Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehber bölümünde söz konusu personele yapılacak her türlü ödemelerin 01.4.1.04 tertibine gider olarak yazılacağı belirtildiğinden dolayı iş sonu tazminatı ödemelerinin bu tertibe gider olarak yazılması gerektiği değerlendirilmektedir.

7-Geçici personelin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinin (D) bendinde sayılan personel arasında yer almamasından dolayı bu personele 500 TL. tutarındaki tazminatın ödenemeyeceği değerlendirilmektedir.? açıklamasında bulunuldu.

Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün 06/09/2010 tarih ve 13190 sayılı yazısında ise; ?29/07/2010 tarihli ve 3522 sayılı yazınızda. Bakanlığınız birimlerinde ek ders ücreti karşılığında usta Öğretici olarak görevlendirilenlerin kendi istekleri ile görevinden ayrılmaları ya da emekliye ayrılmaları nedeni ile kendilerine 2009/15759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 inci maddesi çerçevesinde işsonu tazminatının ödenip ödenemeyeceği hususunda Bakanlığımız görüşü talep edilmektedir.

Bilindiği üzere, 3/5/2004 tarihli ve 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile ?Özelleştirme Uygulamaları sonucunda İşsiz Kalan ve Bilahare İşsiz Kalacak Olan İşçilerin Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Geçici Personel Statüsünde İstihdam Edilmelerine İlişkin Esaslar? kurumlarının özelleştirilmesi nedeni ile iş akitleri fesh edilen işçilerin istihdam edilmeleri amacı yürürlüğe konulmuş ve istihdamlarının devamının sağlanması amacı ile de her yıl Bakanlar Kurulu Kararı yenilenmiştir. 2010 yılında bu amaçla çıkartılan 2009/15759 sayılı Kararın 7 inci maddesinde de işsonu tazminatı ödenmesine ilişkin hususlar düzenlenmiştir.

Yukarıdaki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere ilgili Karar sadece kurumlarının özelleştirilmesi nedeni ile iş akitleri fesh edilen işçilerin geçici personel statüsünde istihdam edilmeleri amacı doğrultusunda çıkartılmış olup, bu kapsam dışında istihdam edilen personele 2009/15759 sayılı Kararın 7 inci maddesi gereği işsonu tazminatı ödenmesi hukuken mümkün bulunmamaktadır.? açıklamasında bulunuldu.

Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 18/10/2010 tarih ve 6216 sayılı yazıları ekinde bulunan Maliye Bakanlığı görüş yazıları için tıklayınız.

Ahmet Kandemir

Memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu