300'ü aşkın kalemde borçlar yapılandırılacak
Borçlar yapılandırılıyor, Varlık Barışı masada
Devlete borcu olan milyonlarca esnaf ve vatandaşın merakla beklediği yeniden yapılandırma uygulaması Hazine'nin kasasını dolduracak. Maliye Bakanlığı, üzerinde çalışılan düzenleme ile 10 milyar liralık vergi alacağı ile 40 milyar TL'yi bulan diğer alacaklarını tahsil etmeyi planlıyor. Yapılandırma kapsamına 300'ü aşkın kalemdeki kamu alacaklarının dahil edileceği belirtiliyor.
Hükümetin uzun süredir üzerinde çalıştığı kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemenin içeriği netleşmeye başladı. Vergi ve SSK prim borçları başta olmak üzere 300'ü aşkın kalemde kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması planlanıyor. Düzenlemeyle Maliye 50 milyar liralık gelir bekliyor. Bunun 10 milyar TL'si vergi alacağı, 40 milyar lirası da diğer alacaklardan oluşuyor. Ekonomi yönetimi yeni bir 'Varlık Barışı'nın da üzerinde duruyor. Yeniden yapılandırmanın kapsamına Emlak Vergisi, su ve elektrik borçları, trafik cezaları gibi kalemlerin yanı sıra tarımsal sulama birliklerinin alacaklarının da eklenebileceği ifade ediliyor.
Taksitlerin 12 aydan başlayacağı yapılandırmadan 'üst kurul'lara borcu olanlar da istifade edebilecek. Torba Kanun Taslağı'nın içerisine eklenecek bir madde ile, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu gibi üst kurullara borcu olanlara da bir şans tanınması planlanıyor. Çalışmalar hakkında bilgi veren üst düzey bir ekonomi yetkilisi, toplamda 300 kalemde borç yapılandırması üzerinde durduklarını belirterek, "Anaparalar sabit olmak kaydıyla tüm kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması üzerinde çalışıyoruz. 2011 yılı için tertemiz bir sayfa açıyoruz. Elektrik borçları için özel sektör ile de görüşmeler yürütülüyor." dedi.
İhtilaflı alacakların da yeniden yapılandırmanın kapsamı içerisine girebileceği belirtiliyor. Kamu alacaklarına ilişkin düzenlemenin içerisine Varlık Barışı'nın süresinin uzatılmasına yönelik bir maddenin de eklenebileceği ekonomi kulislerinde konuşuluyor. Edinilen bilgilere göre yasa kapsamında beyanda bulunan ancak parasını getirmeyenlere ilave bir şans tanınırken, bu sayede ekonomiye ek kaynak sağlanacak. Yasa kapsamında 5,2 milyar lira getireceğini beyan eden işadamı Ali Türkan'a da yeni bir şans tanınmış olacak. Bundan önceki Varlık Barışı'ndan büyük miktarda gelir elde ettiklerini aktaran üst düzey bir ekonomi yetkilisi, benzer bir uygulamanın yeniden gündeme gelebileceğini aktardı.
VERGİ İNCELEMESİNE DÖRT YILLIK AF
Yasal düzenlemenin içerisine girecek önemli konuların başında ise matrah artışı düzenlemesi geliyor. Ekonomi yönetimi, matrah artışı ile ilave 10 milyar liralık gelir hedefliyor. Buna göre 2006 yılında yüzde 30'dan başlamak üzere 2009 yılı için beyanların yüzde 15 oranında artırılması halinde firmalar vergi incelemesinden kurtulacak. Matrah artışında 2006'dan başlamak üzere dört yıllık dönem için yüzde 30, yüzde 25, yüzde 20 ve yüzde 15'lik oranda beyanların artırılması öngörülürken, asgari matrah artırımı üzerinde de duruluyor. Matrah artışından önemli miktarda gelir beklediklerini aktaran üst düzey bir ekonomi yetkilisi, şirketlerin bu uygulamaya sıcak bakacaklarını bildirdi. Aynı yetkili, "Birçok şirket herhangi bir sıkıntısı olmasa dahi matrah artışı yaparak vergi incelemesinden kurtulmak isteyecektir. Çünkü işadamı, her zaman kafasının rahat olmasını ister." diye konuştu.
ZAMAN
50 milyar liralık Beyaz Sayfa operasyonu
Cumhuriyet tarihinin en büyük affı geliyor
Hükümet, seçim öncesinde borcu olan her kesimle barışacak. 300 kalem alacağa af gelecek. Hükümet ?beyaz sayfa? operasyonuyla 50 milyar toplamayı hedefliyor. Ödenmemiş vergi, prim, elektrik, su, doğalgaz, emlak vergisi, stopaj, harçlar, trafik cezaları gibi tüm alacakları af kapsamına aldı. Vatandaşlar ödemediği cezaların ve vergilerin ana parasını ödeyecek ancak faiz yükünden kurtulacak.
HÜKÜMET matrah artırımı hakkı da getiriyor. Böylece 2006-2009 olmak üzere 4 yıllık dönemde matrah artırımı yapanlar 4 yıl vergi denetiminden kurtulacak. Bu yılın başında süresi biten Varlık Barışı uygulaması yeniden getiriliyor. Kamuoyuna yansıyan Ali Türkkan ve Adanalı meçhul Türk gibi kişilere bir hak daha verilecek. Naylon fatura cezalarına af ise tartışılıyor.
Krizin ardından esnaf ve iş aleminin devlete olan borçlarının yeniden yapılandırılması amacıyla başlatılan girişim, yaklaşık 300 kaleme af getiren geniş kapsamlı tasarıyla, ?Hükümetin beyaz sayfa operasyonu?na dönüştü. Hükümet, bu tasarıyla neredeyse borcu olan herkesle barışacak.
VATAN'ın detaylarına ulaştığı büyük af tasarısıyla hükümet hemen kesimden borçlularıyla beyaz bir sayfa açmayı planlıyor. Büyük af operasyonundan 50 milyar TL gelir hedefleniyor. Böyle bir tutarın devletin kasasına girmesiyle hükümet bütçe başta olmak üzere ekonomik dengeler açısından rahatlarken, temel amaç her kesimden vatandaşla barışık olduğu yeni bir dönem açmak olarak açıklanıyor. Bu genişlikte bir af tasarısının Cumhuriyet tarihinde ilk kez hazırlandığına dikkat çekiliyor. Hükümetin ?beyaz sayfa? operasyonunun ilk adımını af hükümleri oluşturuyor. Buna göre tasarıyla, ödenmemiş vergi ve prim alacaklarının yanı sıra, elektrik, su, doğalgaz, emlak vergisi alacakları, stopaj, harçlar, tabela, trafik cezaları gibi 6183 sayılı yasayla takip edilen tüm alacaklar af kapsamına alındı. Sadece vergi alacaklarından en az 12 milyar lira gelir sağlanacağı, ihtilaflı alacakların da dahil edilmesiyle 20 milyar liraya yakın gelir hesaplandığı belirtiliyor. Prim alacaklarından kasaya giren tutarın 15 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor.
Vatandaş yüzde 60 daha az ödeyecek
Hükümetin yapacağı büyük mali af kapsamında borçlarda anapara korunacak. Bu rakama yıllık enflasyon oranında artışlar uygulanacak. Örneğin 2005 yılına ait 200 bin TL'lik bir borcun gecikme zammı ve faiziyle birlikte şu anda geldiği nokta 700 bin TL düzeyinde. Borcun 200 bin TL'lik ana parasına 2005-2010 dönemine ilişkin gerçekleşen enflasyon uygulanması halinde ödenmesi gereken tutar 280 bin TL'de tutulmuş olacak. Vatandaş ödemesi gereken toplam tutardan yüzde 60 daha az ödeyecek.
ÜST KURULLARIN KESTİĞİ CEZALAR AFFEDİLECEK
EPDK başta olmak üzere BDDK, Rekabet Kurulu gibi tüm üst kurulların kestiği cezalar da af kapsamına sokuldu. Bu kapsamda EPDK'nın akaryakıt bayilerine, dağıtım şirketlerine kestiği ve 2 milyar liraya ulaştığı tahmin edilen cezalar da af kapsamına alındı. EPDK'nın marker cezaları da affedilecek. Rekabet Kurulu'nun rekabet ihlali nedeniyle bugüne kadar çok sayıda firmaya kestiği para cezalarının tamamı af kapsamında. TEDAŞ'ın alacakları da af tasarısına girdi.
EPDK'nın kestiği para cezalarının af kapsamına alınması büyük şaşkınlık yarattı. EPDK son 2 yılda yüzlerce bayii ve dağıtım şirketlerine yüklü cezalar kesti. EPDK'nın marker denetimlerinden kestiği cezalar da enerji piyasasına bomba gibi düşmüştü.
BAŞLANGIÇ TARİHİ RAMAZAN ÖNCESİ OLACAK
Af tasarısının başlangıç tarihinin Ağustos ayı başı olması planlanıyor. Ancak bu sürenin, Temmuz ayına alınabileceği de belirtiliyor. Tam tarihe henüz karar verilmemiş olmasına rağmen, Başbakan Erdoğan'ın 27 Eylül'de TESK'in iftar yemeğinde yaptığı açıklamanın öncesindeki bir tarihin belirleneceğinin kesin olduğu belirtiliyor. Bu kararla, ?nasılsa yapılandırma olacak? diyerek yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere fırsat verilmemesi amaçlanıyor. Borçların ödenmesinde 12, 18, 24 ve 36 aylık ödeme planları geliştirildi. Plana göre borcun faiz ve diğer bölümleri silinecek. Ana paraya ise enflasyon oranında düşük tutarlı bir yenileme yapılarak eşit taksitler halinde ödenmesi sağlanacak.
İKİNCİ ADIM MATRAH ARTIRIMI
Hükümetin beyaz sayfa operasyonunun ikinci adımı ?matrah artırımı? olacak. Vergi mükelleflerine, 2006- 2009 yılları arasındaki 4 yıllık dönem için matrah artırımı hakkı verilecek. Buna göre mükellefler matrah artırımına giderek, artırımı yaptıkları vergi dönemiyle ilgili her türlü vergi denetiminden kurtulacak. Ancak mükellefler yıllara göre belirli oranlarda matrah artırımına zorunlu tutuldu. Mükellefin bu haktan yararlanabilmesi için 2006 yılı için matrahını yüzde 30'u, 2007 için yüzde 25'i, 2008 için yüzde 20'si ve 2009 için yüzde 15'i oranında artırması gerekecek. Bu oranlarda artış yapmasına rağmen artırım tutarının belirli rakamların altında kalması da engelleniyor. Rakamlar ise yıllara göre 12 bin ile 36 bin TL arasında değişiyor.
Mükellef örneğin 2006 yılı için matrahının yüzde 30'u kadar artırım yapsa da, rakam 12 bin TL'nin altında kalıyorsa, artırım tutarı 12 bin TL sayılacak. Bu uygulamadan 10 milyar TL gelir toplanması hedefi konuldu.
BU YIL SONA EREN VARLIK BARIŞI YENİDEN GELİYOR
?Beyaz sayfa operasyonu?nun üçüncü adımı, ?Varlık Barışı? uygulamasının yeniden getirilmesi. Buna göre bu yılın başında süresi biten Varlık Barışı düzenlemesinin süresi uzatılarak yurtiçi ve yurtdışından para ve varlıkların Türkiye'ye getirilmesine yeniden olanak sağlanacak. Önceki Varlık Barışı uygulamasından 47.3 milyar liralık beyanda bulunulmuş, bu beyanlar üzerinden 1.5 milyar TL'lik vergi tahakkuk ettirilmiş, 540 milyon lira vergi geliri elde edilmişti. Düzenlemenin yeniden getirilmesinde esas olan önceki Varlık Barışı'na başvurmuş, ancak beyanının yerine getirmemiş olanlara bir hak daha verilerek ?beyaz sayfa? kapsamında barışılması olacak. Böylece önceki varlık barışı uygulamasına yüksek miktarlı beyanlarla başvurmuş, ancak beyanını yerine getirmeyen bazı isimlere af getirilmiş olacak. Bu noktada Ali Türkan ve Adanalı meçhul Türk olarak kamuoyuna yansımış bazı isimlere de bir şans verilmiş olacak. Ali Türkan, yasadan yararlanmak üzere 5.2 milyar TL beyanda bulunmuş ancak sonradan kaçmıştı. Varlık Barışı'na çok sayıda kişi başvurmuş, ancak bunların dolandırıcı olduğu anlaşılmıştı. Af tasarısıyla açılan beyaz sayfada bu gibi isimlerle de barışma yoluna gidilecek.
?NAYLON FATURA' CEZALARINA AF GÜNDEMDE
Düzenleme kapsamında Hükümet, kritik bir kararın da eşiğine geldi. Yasa kapsamı bu kadar geniş tutulunca, ?naylon fatura? cezalarına da af getirilmesi gündeme geldi. Buna göre Vergi Usul Kanunu'nun 359'uncu maddesinde düzenlenen ?naylon fatura? suçlarının da af kapsamına alınıp alınmayacağına henüz karar verilmedi. Bu kategorideki mükelleflerle de bir defaya mahsus ?barışılması? konusunda değerlendirme sürüyor. Ancak hükümetin bu konuyla ilgili çekinceleri olduğu vurgulanıyor
Gülümhan GÜLTEN / VATAN