Çocuk ilkokulda keşfediliyor
İleri yaşlarda mesleğe yönlendirmenin sağlıklı olamayacağını dile getiren uzmanlar,
yönlendirmenin ilkokulda psikolojik danışmanlarca yapılması gerektiğinde uzlaştı.
İleri yaşlarda yapılan mesleki yönlendirmenin öğrencileri istemedikleri ve sevmedikleri
mesleğe ittiğini belirten uzmanlar, 8. sınıfın sonunda veya üniversiteye girişte
yapılan mesleğe yönlendirmenin sağlıklı olamayacağını belirttiler. Yüksek Öğrenimde
Rehberliği Tanıtma ve Rehber Yetiştirme Vakıfı (YÖRET) tarafından İstanbul Erkek
Lisesi konferans salonunda düzenlenen "İlköğretimde Mesleki Yönlendirme"
konulu toplantıya konuşmacı olarak katılan uzmanlar, "Bu yönlendirme, ilkokul
sıralarında psikolojik danışmanlar tarafından yapılmalı" görüşünde birleşti.
Ankara Üniversitesi Türk PDR Derneği Başkanı Prof. Dr. Binnur Yeşilyaprak, Türkiye'deki
okulların ancak yüzde 20'sinde psikolojik danışmanlık ve rehberlik servisi bulunduğunu
belirterek, "Öğrencilerin mesleğe yönlendirmeleri daha anaokulunda psikologlar
tarafından gözlemlenmesi sonucu yapılmalıdır. İleri yaşlarda yapılan mesleğe
yönlendirme sağlıklı olmamakta, öğrenciler istemedikleri sevmedikleri mesleğe
itilmektedir. Türkiye genelinde okullarımızın yüzde 20'sinde bulunan psikolojik
danışmanlık ve rehberlik servisleri yaygınlaştırılarak öğrenciler mesleğe yönlendirilmelidirler"
dedi.
Yanlış yönlendiriliyorlar
Türkiye'de mesleğe yönlendirmede büyük yanlışlıkların yapıldığını söyleyen Dr.
Nevin Dölek ise, "İlköğretim okulunu kıt kanaat notlarla geçen bir öğrenci
akademik kariyer için düz liselere yönlendirilirken, mesleki eğitim için özel
şartlar, not ortalamaları aranmaktadır. Engelliler, orta öğretime devam edemeyen
gençler, akademik motivasyon ve ilgisi az olan öğrenciler ile üstün yetenekli
çocuklar mesleğe yönlendirilememektedir" şeklinde konuştu.
Engelli öğrencilerin meslek seçiminde, engellerinden, eğitim olanaklarından,
kendine güvenden kaynaklanan yetersizlikle mücadele etme durumunda kaldığını
söyleyen Dr. Dölek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Orta öğretime devam etmeyen öğrenciler ise yaşam hedefleri olmadığı için,
ekonomik yetersizlik, aile desteğinden mahrum olmaları, formal eğitimin dışında
eğitim imkanlarından habersiz oldukları için mesleğe seçiminde yanlışlıklar
yapmaktadırlar. Orta öğretim öğrencileri ise, yüksek öğretimi gerektirmeyen
işler için gerekli yeteneklerinin farkına varamamaktadırlar. Bu yaşta sanat
sahibi olma yerine kolay para kazanma yolu seçilmekte, işe alınabilme ve işte
kalabilme için yeterli destek alamamaktadırlar"
Üstün yeteneklileri bekleyen tehlikeler
Üstün yetenekli çocukların ise meslek seçiminde kariyerizm ve entelektüalizm
gibi tehlikelerin beklediğini savunan Dr. Dölek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Yetenekli çocuklar her şeyi kolaylıkla yaptığı için kendilerine uygun
mesleği seçmekte zorlanmaktadırlar. Bu çocuklar kendi yeteneklerini sahiplenmekte
zorluk çekmekte sahtekarlık sendromu yaşamaktadırlar. Mükemmeliyetçilikleri
ve kendileri gibi olan diğer çocuklarla rekabet istekleri meslek seçimini zorlaştırmaktadır.
Bu çocuklar meslek seçiminde yetişkinlerin kendileri hakkındaki beklenti ve
hayallerini dikkate almaktadırlar, sabırsız oldukları için de yaptıkları işlerde
çabuk karar vermektedirler"
İsmail Zelvi/Yeni şafak