İşte yeni TCK'nın getirdikleri... (1)
Türk ceza yargılamasında 1 Nisan 2005'ten itibaren yeni bir dönem başlayacak.
Yeni Türk Ceza Kanunu, 1 Nisan Cuma günü yürürlüğe girerek, 79 yıldır uygulanan
765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nu (TCK) yürürlükten kaldıracak. Aynı tarihte 1929'dan
beri uygulanan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) ve 1965'ten beri uygulanan
647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun da yerini yeni yasalara bırakacak.
5237 sayılı yeni TCK'nın amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini,
hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini
önlemek olacak.
Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemeyecek ve güvenlik
tedbiri uygulanamayacak. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden
başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamayacak.
İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamayacak. Kanunların suç
ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamayacak. Suç ve ceza
içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamayacak.
Kanunun uygulamasında kişiler arasında ırk, dil, din, mezhep, milliyet, renk,
cinsiyet, siyasal veya diğer fikir yahut düşünceleri, felsefi inanç, milli veya
sosyal köken, doğum, ekonomik ve diğer toplumsal konumları yönünden ayrım yapılamayacak
ve hiçbir kimseye ayrıcalık tanınamayacak.
Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmayacak. Ancak sakınamayacağı bir hata
nedeniyle kanunu bilmediği için meşru sanarak bir suç işleyen kimse cezaen sorumlu
olmayacak.
Kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar
hakkında da uygulanacak.
ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA
İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı
kimseye ceza verilemeyecek ve güvenlik tedbiri uygulanamayacak. İşlendikten
sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse
cezalandırılamayacak ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamayacak.
Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren
kanunların hükümleri farklı ise failin lehine olan kanun uygulanacak ve infaz
olunacak.
Güvenlik tedbirleri hakkında, infaz rejimi yönünden hüküm zamanında yürürlükte
bulunan kanun uygulanacak.
Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş
olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilecek.
YER BAKIMINDAN UYGULAMA
Türkiye'de işlenen suçlar hakkında Türk kanunları uygulanacak. Fiilin kısmen
veya tamamen Türkiye'de işlenmesi veya sonucun Türkiye'de gerçekleşmesi halinde
suç, Türkiye'de işlenmiş sayılacak.
Suç; ''Türk kara ve hava sahaları ile Türk karasularında'', ''Açık denizde ve
bunun üzerindeki hava sahasında, Türk deniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla'',
''Türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla'', ''Türkiye'nin kıta
sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda
veya bunlara karşı'', işlendiğinde Türkiye'de işlenmiş sayılacak.
Türkiye'de işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında hüküm verilmiş olan
kimse, Türkiye'de yeniden yargılanacak.
Bir Türk vatandaşı, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan
hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede işlediği ve kendisi Türkiye'de
bulunduğu takdirde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması
ve Türkiye'de kovuşturulabilirliğin bulunması koşulu ile Türk kanunlarına göre
cezalandırılacak.
Suç, aşağı sınırı bir yıldan az hapis cezasını gerektirdiğinde yargılama yapılması
zarar görenin veya yabancı hükümetin şikayetine bağlı tutuldu.
Bir yabancı, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı en az bir yıl hapis cezasını
gerektiren bir suçu yabancı ülkede Türkiye'nin zararına işlediği ve kendisi
Türkiye'de bulunduğu takdirde, Türk kanunlarına göre cezalandırılacak. Yargılama
yapılması Adalet Bakanı'nın istemine bağlı olacak.
''İşkence'', ''çevrenin kasten kirletilmesi'', ''uyuşturucu veya uyarıcı madde
imal ve ticareti'', ''parada sahtecilik'', ''fuhuş'' ve ''rüşvet'' suçları vatandaş
veya yabancı tarafından yabancı ülkede işlenmesi durumunda Türk yasalarının
uygulanacağı suçlar arasına girdi.
Nerede işlenmiş olursa olsun bir suçtan dolayı, yabancı ülkede gözaltında, gözlem
altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayı Türkiye'de
verilecek cezadan mahsup edilecek.
Uluslararası Ceza Divanı'na taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak
üzere, vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemeyecek.
Kişinin, talep eden devlete geri verilmesi halinde ''ırkı, dini, vatandaşlığı,
belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi görüşleri'' nedeniyle kovuşturulacağına
veya cezalandırılacağına ya da işkence ve kötü muameleye maruz kalacağına dair
kuvvetli şüphe sebepleri varsa talep kabul edilmeyecek.
Ceza sorumluluğu şahsi olacak, kimse, başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamayacak.
Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamayacak. Ancak, suç dolayısıyla
kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklı tutuldu.
OLASI KAST-BİLİNÇLİ TAKSİR
Suçun oluşması kastın varlığına bağlı olacak. Kast, ''suçun kanuni tanımındaki
unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi'' olarak tanımlandı.
Yeni ceza yargılamasına ''olası kast'' tanımı da girdi. Olası kast, kişinin,
suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen,
fiili işlemesi halinde gerçekleşmiş olacak.
Bu durumda, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda müebbet
hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıldan 25 yıla
kadar hapis cezasına hükmolunacak, diğer suçlarda ise temel ceza üçte birden
yarısına kadar indirilecek.
Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılacak.
Taksir, ''dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın
suçun kanuni tanımında belirtilen sonucu öngörülmeyerek gerçekleştirilmesi olarak''
tanımlandı.
Bilinçli taksir, kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana
gelmesi halinde gerçekleşmiş olacak, bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte
birden yarısına kadar artırılacak.
Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenecek.
Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı
sorumlu olacak. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenecek.
Taksirli hareket sonucunda, münhasıran failin kişisel ve ailevi durumu bakımından,
artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol
açmışsa ceza verilemeyecek; bilinçli taksir halinde verilecek ceza yarıdan altıda
bire kadar indirilebilecek.
HAKKINI KULLANAN KİMSEYE CEZA VERİLMEYECEK
Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir
emri uygulayan sorumlu olmayacak. Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette
yerine getirilemeyecek. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu
olacak.
Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi
veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre
saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı
faile ceza verilmeyecek.
Hakkını kullanan kimseye ceza verilmeyecek.
Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması halinde,
fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda
yazılı ceza altıda birinden üçte birine kadarı indirilecek.
Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya
telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmeyecek.
Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır
bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmeyecek.
TÖRE VE NAMUS CİNAYETLERİ
Kamuoyunda, ''töre'' veya ''namus cinayeti'' olarak adlandırılan suçlarda uygulanan
haksız tahrik indirimi uygulaması değişti. Artık, ''haksız tahrik'' için haksız
bir fiilin varlığı aranacak.
Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında
suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 18 yıldan 24
yıla ve müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilecek.
Fiilin icrası sırasında suçun kanuni tanımındaki maddi unsurları bilmeyen bir
kimse, kasten hareket etmiş olmayacak.
KÜÇÜKLERDE CEZA SORUMLULUĞU
Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu
olmayacak. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamayacak; ancak, çocuklara
özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilecek.
Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmuş olup da 15 yaşını doldurmamış olanların
işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını
yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmemiş olması halinde ceza sorumluluğu
bulunmayacak. Ancak bu kişiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine
hükmolunacak. İşlediği fiili algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını
yönlendirme yeteneğinin varlığı halinde, bu kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış
müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 9 yıldan 12 yıla; müebbet hapis
cezasını gerektirdiği takdirde 7 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası olacak. Diğer
cezaların üçte ikisi indirilecek ve bu halde her fiil için verilecek hapis cezası
6 yıldan fazla olamayacak.
Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmuş olup da 18 yaşını doldurmamış olan
kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde
14 yıldan 20 yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 9 yıldan 12
yıla kadar hapis cezası olacak. Diğer cezaların yarısı indirilecek ve bu halde
her fiil için verilecek hapis cezası 8 yıldan fazla olamayacak.
Akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan
veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede
azalmış olan kişiye ceza verilmeyecek. Ancak, bu kişiler hakkında güvenlik tedbirine
hükmolunacak.
Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle,
işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili
olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye
ceza verilmeyecek. İradi olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde
suç işleyen kişi hakkında bu hükümler uygulanmayacak.
CEZALAR
Suç karşılığında uygulanacak cezalarda ''hapis'', ''hafif hapis'' ayrımı kaldırıldı.
Hapis cezaları ''ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası'', ''müebbet hapis cezası'',
''süreli hapis cezası'' olacak.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam edecek,
kanun ve tüzükte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilecek. Müebbet
hapis cezası da hükümlünün hayatı boyunca devam edecek, ancak infaz koşulları
farklı olacak. Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir
aydan az, 20 yıldan fazla olamayacak.
Para cezaları da ''adli para'' cezası olarak değiştirildi.
Yeni TCK sadece ''cürümleri'' düzenliyor. ''Kabahatler'' için hazırlanan yasa
tasarısı halen TBMM'de bulunuyor. Tasarı, kabahatler için ''idari para cezası
ve güvenlik tedbirleri'' öngörüyor.
HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR
Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna,
yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre
''adli para cezasına'' çevrilebilecek.
Ayrıca, kısa süreli hapis cezası, ''mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen
iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesine'',
''en az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde
barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmeye'', ''mahkum olunan
cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya
belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya'', ''sağladığı hak ve yetkiler kötüye
kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı
davranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahkum olunan cezanın yarısından
bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına,
belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya'' veya ''mahkum olunan cezanın
yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı
bir işte çalıştırılmaya'' çevrilebilecek.
Daha önce hapis cezasına mahkum edilmemiş olmak koşuluyla, mahkum olunan 30
gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte 18 yaşını doldurmamış
veya 65 yaşını bitirmiş bulunanların mahkum edildiği bir yıl veya daha az süreli
hapis cezası, bu yaptırımlardan birine çevrilecek.
Hüküm kesinleştikten sonra tebligata rağmen 30 gün içinde seçenek yaptırımın
gereklerinin yerine getirilmesine başlanmaması veya başlanıp da devam edilmemesi
halinde, hükmü veren mahkeme kısa süreli hapis cezasının tamamen veya kısmen
infazına karar verecek.
SUÇA TEŞEBBÜS VE İŞTİRAK
Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya işlemeye
başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamazsa teşebbüsten sorumlu tutulacak.
Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her
biri, fail olarak sorumlu olacak.
Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu
tutulacak.
Yeni TCK'ya göre, iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum edilen
kişinin cezası ertelenebilecek. Cezası ertelenen hükümlünün denetim süresinde,
eğitim programına devam etmesine veya ücret karşılığında çalışmasına karar verilebilecek.
Yasaya göre, suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya
da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi
veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar
verilecek.
Bu düzenlemeyle, ''karapara aklama, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti,
dolandırıcılık, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma gibi ekonomik çıkar elde
etme'' amacıyla işlenen suçlarda kazanç elde edilmesinin önüne geçilecek.
İşlediği suç nedeniyle iki yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum
edilen yabancı, cezasının infazından sonra derhal sınır dışı edilecek.
İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum edilen
kişinin cezası ertelenebilecek.
Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere,
bir denetim süresi belirlenecek.
DENETİM SÜRESİNDE NE YAPILACAK?
Denetim süresi içinde; ''Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu
amaçla bir eğitim programına devam etmesine'', ''Bir meslek veya sanat sahibi
hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra
eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına'',
''18 yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak
amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine''
mahkemece karar verilebilecek. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi
halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılacak.
Kişi, kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin kanuni
sonucu olarak; bazı haklarından yoksun bırakılabilecek.
Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış
müebbet hapis cezası yerine müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine 25 yıl
hapis cezası verilecek. Diğer cezaların beşte birine kadarı indirilecek.
AF
Genel af halinde, kamu davası düşecek, hükmolunan cezalar bütün sonuçları ile
birlikte ortadan kalkacak.
Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilecek
veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilecek ya da adli para cezasına
çevrilebilecek. Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları,
özel affa rağmen etkisini devam ettirecek.
DAVA ZAMANAŞIMI
Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası; ağırlaştırılmış
müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl, müebbet hapis cezasını gerektiren
suçlarda 25 yıl, 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda
20 yıl, 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15
yıl, 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda
8 yıl geçmesiyle düşecek.
Soruşturma ve kovuşturma yapılmasının, izin veya karar alınması veya diğer bir
mercide çözülmesi gereken bir meselenin sonucuna bağlı bulunduğu hallerde; izin
veya kararın alınmasına veya meselenin çözümüne veya kanun gereğince hakkında
kaçak olduğu hususunda karar verilmiş olan suç faili hakkında bu karar kaldırılıncaya
kadar dava zamanaşımı duracak.
Kesilme halinde, zamanaşımı süresi ilgili suça ilişkin olarak kanunda belirlenen
sürenin en fazla yarısına kadar uzayacak.
CEZA ZAMANAŞIMI
Ceza zamanaşımı, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında 40 yıl, müebbet hapis
cezalarında 30 yıl, 20 yıl ve daha fazla süreli hapis cezalarında 24 yıl, beş
yıldan fazla hapis cezalarında 20 yıl ve beş yıla kadar hapis ve adli para cezalarında
10 yıl olacak.
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse
6 ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamayacak.
Genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme, müsadere olunan şeylerin veya ödenen
adli para cezasının geri alınmasını gerektirmeyecek.
Kamu davasının düşmesi, malların geri alınması ve uğranılan zararın tazmini
için açılan şahsi hak davasını etkilemeyecek.
ÖN ÖDEME YAPILIRSA DAVA AÇILMAYACAK
Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adli para cezasını gerektiren
veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı 3 ayı aşmayan
suçların faili; ''adli para cezası maktu ise bu miktarı, değilse aşağı sınırını'',
''hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için 20 YTL üzerinden
bulunacak miktarı'', ''Hapis cezası ile birlikte adli para cezası da öngörülmüş
ise hapis cezası için belirlenecek miktar ile adli para cezasının aşağı sınırını''
soruşturma giderleri ile birlikte Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine
10 gün içinde ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmayacak.
Özel kanun hükümleri gereğince işin doğrudan mahkemeye intikal etmesi halinde
de fail parayı yargılama giderleriyle birlikte ödediğinde kamu davası düşecek.
SOYKIRIM
Yeni TCK'nın birinci kısmı, ''uluslararası suçlar''ı düzenliyor. Soykırım ve
insanlığa karşı suçlar ilk kez ceza kanunda yer alıyor.
Milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamen veya kısmen yok edilmesi amacıyla,
kasten öldürme, kişilerin bedensel veya ruhsal bütünlüğüne zarar verme, grubun
tamamen veya kısmen yok edilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması,
grup içinde doğumlara engel olunması, gruba ait çocukların bir başka gruba zorla
nakledilmesi, ''soykırım'' suçu sayılacak.
Soykırım suçu failine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilecek. Ancak,
soykırım kapsamında işlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından,
belirlenen mağdur sayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanacak.
İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR
Irki veya dini saiklerle toplumun bir kesimine karşı bir plan doğrultusunda
sistemli olarak kasten öldürme, kasten yaralama, işkence, eziyet veya köleleştirme,
kişi hürriyetlerinden yoksun kılma, bilimsel deneylere tabi kılma, cinsel saldırıda
bulunma, çocukların cinsel istismarı, zorla hamile bırakma, ''insanlığa karşı
suç'' sayılacak.
Bu kapsamda kasten öldürme suçunun işlenmesi halinde, fail ağırlaştırılmış müebbet
hapis cezasına, diğer suçlarda ise 8 yıldan az olmamak üzere hapis cezasına
hükmolunacak.
Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirine hükmolunacak ve
zamanaşımı işlemeyecek.
Bu suçları işlemek için örgüt kuran veya yöneten kişi, 10 yıldan 15 yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu örgütlere üye olanlara 5 yıldan 10 yıla
kadar hapis cezası verilecek.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI
Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal
olmayan yollardan, bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan
ve Türk vatandaşı veya yabancının yurtdışına çıkmasına imkan sağlayan kişi,
3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
Bu suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde cezalar yarı oranında
artırılacak.
İNSAN TİCARETİ
Zorla çalıştırmak veya hizmet ettirmek, esarete veya benzeri uygulamalara tabi
kılmak, vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir
veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindeki
denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde
etmek suretiyle kişileri tedarik eden, kaçıran, bir yerden başka bir yere götüren
veya sevk eden, barındıran kimseye 8 yıldan 12 yıla kadar hapis ve onbin güne
kadar adli para cezası verilecek.
KASTEN ADAM ÖLDÜRME MÜEBBET HAPİS
TCK'nın ikinci kısmı, ''kişilere karşı işlenen suçları'' düzenliyor. Bir insanı
kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezasına mahkum olacak. 765 sayılı TCK'da
bu suç, 24 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası öngörüyor.
Kasten adam öldürme suçu, ''tasarlayarak, canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik
veya kimyasal silah kullanmak suretiyle, üstsoy veya altsoydan birine ya da
eş veya kardeşe karşı, çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak
durumda bulunan kişiye karşı, gebe olduğu bilinen kadına karşı, kişinin yerine
getirdiği kamu görevi nedeniyle, bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak
veya işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla, kan gütme veya töre saikiyle'' işlenmesi
halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla cezalandırılacak.
İhmal nedeniyle ölüme neden olan kişiye verilen cezada indirim yapılabilecek.
Bu durumda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 20 yıldan 25 yıla kadar,
müebbet hapis cezası yerine 15 yıldan 20 yıla kadar, diğer hallerde ise 10 yıldan
15 yıla kadar hapis cezasına hükmolunabilecek.
İNTİHARI TEŞVİK ETME SUÇ SAYILDI
Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren
ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi 2 yıldan 5
yıla, intiharın gerçekleşmesi durumunda ise 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına
mahkum olacak.
''Başkalarını intihara alenen teşvik etmeyi'' ayrı bir suç olarak tanımlandı.
Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla
cezalandırılacak. Bu fiilin basın ve yayın yolu ile işlenmesi halinde, 4 yıldan
10 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına
mahkum olacak.
DENEY
İnsan üzerinde bilimsel deney yapmak suç olacak. Bu suçu işleyen kişi, 1 yıldan
3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
İnsan üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi
çeşitli kriterlere dayandırıldı. Çocuklar üzerinde bilimsel deney hiçbir surette
yapılmayacak.
Hasta olan insan üzerinde rıza olmaksızın tedavi amaçlı denemede bulunan kişi,
1 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacak. Ancak bilinen tıbbi yöntemlerin uygulanmasının
sonuç vermeyeceği anlaşılırsa, kişi üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel
yöntemlere uygun tedavi amaçlı deneme, ceza sorumluluğu gerektirmeyecek.
ORGAN VEYA DOKU TİCARETİ
Hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan kimse, 5 yıldan
9 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Suçun konusunun doku olması halinde,
2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak.
Hukuka aykırı olarak ölüden organ veya doku alan kimse 1 yıla kadar hapis cezasına
mahkum olacak. Bu suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde,
8 yıldan 15 yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası verilecek.
Hukuka aykırı yollarla elde edilen organ veya dokuyu saklayan, nakleden veya
aşılayan kişi, 2 yıldan 5 yıla, belli bir çıkar karşılığında organ veya doku
teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayan kişi, 1 yıla
kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Organ veya dokularını satan kişinin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik koşullar
göz önünde bulundurularak, hakkında verilecek cezada indirim yapılabileceği
gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilecek.
Organ veya dokularını satan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan
önce durumu merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını kolaylaştırırsa,
hakkında ceza verilmeyebilecek.
İŞKENCE VE EZİYET
''Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden
acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına
yol açacak davranışlar'' işkence olarak tanımlandı. Bu suçu işleyen kamu görevlisi
3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacak.
Suçun; çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan
kişiye ya da gebe kadına karşı, avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi
dolayısıyla işlenmesi halinde 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde ceza 10 yıldan 15
yıla kadar hapis olacak.
Bu suçun işlenişine iştirak eden diğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılacak.
Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi halinde cezada bu nedenle indirim yapılmayacak.
AĞIRLAŞTIRILMIŞ İŞKENCE
TCK'ya ilk defa giren ''ağırlaştırılmış işkence'' düzenlemesiyle işkencenin
mağdurda birtakım rahatsızlıklara neden olması halinde ceza yarı oranında artırılacak.
İşkence, iyileşme olanağı bulunmayan hastalıklara, bitkisel hayata, mağdurun
bazı niteliklerinin kaybolmasına neden olması halinde ceza bir kat oranında
artırılacak. İşkence fiillerinin vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde
kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre 8 yıldan 15 yıla kadar hapis
cezasına çarptırılacak.
İşkence nedeniyle ölüm meydana gelmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis
cezası verilecek.
Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında
2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Kürtaj süresini 10 hafta olarak koruyan yeni TCK'ya göre, rızası olmaksızın
bir kadının çocuğunu düşürten kişiye 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Tıbbi zorunluluk bulunmadığı halde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi
10 haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürten kişi, 2 yıldan 4 yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza
gösteren kadın hakkında 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunacak.
Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması halinde, süresi 20 haftadan
fazla olmamak ve kadının rızası olmak koşuluyla, gebeliği sona erdirene ceza
verilmeyecek. Ancak, bunun için gebeliğin uzman hekimler tarafından hastane
ortamında sona erdirilmesi gerekecek.
Gebelik süresi on haftadan fazla olan kadının çocuğunu isteyerek düşürmesi halinde,
1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunacak.
Bir erkek veya kadını rızası olmaksızın kısırlaştıran kimse, 3 yıldan 6 yıla
kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
CİNSEL SALDIRI
Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal eden kişi, mağdurun
şikayeti üzerine, 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacak. Fiilin
vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi halinde 7 yıldan
12 yıla hapis cezası verilecek. Fiilin, eşe karşı işlenmesi halinde soruşturma
ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikayetine bağlı olacak.
Suçun; beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye
karşı, kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak
suretiyle, üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan
bir kişiye karşı, silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi
halinde cezalar yarı oranında artırılacak.
Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde, 10 yıldan
az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunacak.
Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölümü halinde, ağırlaştırılmış
müebbet hapis cezasına hükmolunacak.
ÇOCUKLARIN CİNSEL İSTİSMARI
Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla
cezalandırılacak. Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması
suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına
hükmolunacak.
Cinsel istismarın üstsoy, ikinci veya üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba,
evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma
ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin
sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmesi halinde ceza
yarı oranında artırılacak.
REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ
Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, 15 yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide
bulunan kişi, şikayet üzerine, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Fail mağdurdan 5 yaştan daha büyükse şikayet koşulu aranmaksızın cezası iki
kat artırılacak. Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında,
mağdurun şikayeti üzerine, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına veya adli para
cezasına hükmolunacak.
Fiilin, hiyerarşi veya hizmet ilişkisinden kaynaklanan nüfuz kötüye kullanılmak
suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak
işlendiği takdirde ceza yarı oranında artırılacak.
TEHDİT VE CEBİR
Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına
yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, 6 aydan
2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Bir şeyi yapması veya yapmaması ya da kendisinin yapmasına müsaade etmesi için
bir kişiye karşı cebir kullanılması halinde, kasten yaralama suçundan verilecek
ceza üçte birinden yarısına kadar artırılarak hükmolunacak.
HÜRRİYETTEN YOKSUN BIRAKMA
Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden
yoksun bırakan kişiye, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, devletçe
kurulan veya kamu makamlarının verdiği izne dayalı olarak yürütülen her türlü
eğitim ve öğretim faaliyetlerine, öğrencilerin toplu olarak oturdukları binalara
veya bunların eklentilerine girilmesine veya orada kalınmasına, engel olunması
halinde, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası, kamu kurumu faaliyetinin yürütülmesine
engel olunması halinde, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Bir kimseye karşı; bir siyasi partiye üye olmaya veya olmamaya, siyasi partinin
faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, siyasi partiden veya siyasi parti
yönetimindeki görevinden ayrılmaya, seçim yoluyla gelinen bir kamu görevine
aday olmamaya veya seçildiği görevden ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir veya
tehdit kullanan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir
siyasi partinin faaliyetlerinin engellenmesi durumunda 2 yıldan 5 yıla kadar
hapis cezası verilecek.
Cebir veya tehdit kullanarak, bir kimseyi dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç,
düşünce ve kanaatlerini açıklamaya veya değiştirmeye zorlayan ya da bunları
açıklamaktan, yaymaktan men eden kişi de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına
mahkum olacak.
Dini ibadet ve ayinlerin toplu olarak yapılmasının, cebir veya tehdit kullanılarak
ya da hukuka aykırı başka bir davranışla engellenmesi halinde de aynı ceza verilecek.
KONUT DOKUNULMAZLIĞI
Bir kimsenin konutuna, konutunun eklentilerine rızasına aykırı olarak giren
veya rıza ile girdikten sonra buradan çıkmayan kişi, mağdurun şikayeti üzerine,
6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, iş ve
çalışma hürriyetini ihlal eden kişiye, mağdurun şikayeti halinde, 6 aydan 2
yıla kadar hapis veya adli para cezası verilecek.
Çaresizliğini, kimsesizliğini ve bağlılığını sömürmek suretiyle kişi veya kişileri
ücretsiz olarak veya sağladığı hizmet ile açık bir şekilde orantısız düşük bir
ücretle çalıştıran veya bu durumda bulunan kişiyi, insan onuru ile bağdaşmayacak
çalışma ve konaklama koşullarına tabi kılan kimseye 6 aydan 3 yıla kadar hapis
veya yüz günden az olmamak üzere adli para cezası verilecek.
Cebir veya tehdit kullanarak, işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya
veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlayan
ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olan kişiye
6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek.
SENDİKAL HAKLAR
Bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine
katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden
ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, 6 aydan 2 yıla
kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir
sendikanın faaliyetlerinin engellenmesi halinde, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis
cezasına hükmolunacak.
Hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine
3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin
hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında 6 aya kadar
hapis cezasına hükmolunacak.
AYRIMCILIK
''Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, din, mezhep ve benzeri sebeplerle
ayrım yaparak'', ''bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını, devrini veya
bir hizmetin icrasını veya hizmetten yararlanılmasını engelleyen'', ''besin
maddelerini vermeyen veya kamuya arz edilmiş bir hizmeti yapmayı reddeden'',
''kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını engelleyen'' kişiler bir
yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak.
Sırf huzur ve sükununu bozmak maksadıyla bir kimseye ısrarla; telefon edilmesi,
gürültü yapılması ya da aynı maksatla hukuka aykırı başka bir davranışta bulunulması
halinde, mağdurun şikayeti üzerine faile 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde,
6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunacak.
Kamu kurumları arasındaki haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi,
1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Her türlü basın ve yayın organının yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi
halinde de 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
HAKARET
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir
fiil veya olgu isnat eden ya da yakıştırmalarda bulunmak veya sövmek suretiyle
bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi 3 aydan 2 yıla kadar
hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Hakaret suçunun; kamu görevlisine karşı görevinden dolayı, dini, siyasi, sosyal,
felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya
çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından
dolayı, kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle
işlenmesi halinde cezanın alt sınırı bir yıldan az olamayacak.
Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri; basın ve yayın yoluyla
işlenmesi halinde, üçte biri oranında artırılacak.
Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret
eden kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak.
HABERLEŞMENİN GİZLİLİĞİ
Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimse, 6 aydan 2 yıla
kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak. Bu ihlal haberleşme içeriklerinin
kaydı suretiyle gerçekleşirse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak.
Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı yayınlayan kimse 1
yıldan 3 yıla, kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası
olmaksızın alenen yayınlayan kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para
cezasıyla cezalandırılacak. Kişiler arasındaki haberleşmelerin içeriğinin basın
ve yayın yolu ile yayınlanması halinde, ceza yarı oranında artırılacak.
SES KAYDI
Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası
olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydeden
kişi, 2 aydan 6 aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Katıldığı aleni olmayan bir söyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan ses
alma cihazı ile kayda alan kişi, 6 aya kadar hapis veya adli para cezasına mahkum
olacak.
Bu bilgilerden yarar sağlayan veya bunları başkalarına veren veya diğer kişilerin
bilgi edinmelerini temin eden kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve bin güne kadar
adli para cezasıyla cezalandırılacak. Bu konuşmaların basın ve yayın yoluyla
yayınlanması halinde de aynı cezaya hükmolunacak.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ
Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, 6 aydan 2 yıla kadar
hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak. Gizliliğin görüntü veya seslerin
kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan
az olamayacak.
Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri yayınlayan kimse 1 yıldan
3 yıla kadar hapis cezası verilecek, fiilin basın ve yayın yoluyla işlenmesi
halinde ceza yarı oranında artırılacak.
Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye 6 aydan 3 yıla kadar
hapis cezası verilecek.
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
Hukuka aykırı kişisel verileri kaydeden kimseye 6 aydan 3 yıla kadar hapis;
kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine, hukuka aykırı
olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal
bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimse hakkında
da aynı ceza ile; kişisel verileri hukuka aykırı olarak başkasına veren, yayan
veya ele geçiren kişi ise bir yıldan 4 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
Kişisel verilerin kaydedilmesi, verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi
veya verileri yok etme hariç bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete
bağlı olacak.
Yeni TCK, ''kapkaç'' suçunu ''nitelikli hırsızlık'' kapsamına aldı. ''Hırsızlık''
suçuna 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası istenirken, ''kapkaç'' yapan kişiye,
7 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Yasaya göre, zilyetinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine
veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye 1
yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanacak.
Ekonomik bir değer taşıyan her türlü enerji de taşınır mal sayılacak.
Nitelikli hırsızlık suçunun elektrik enerjisi hakkında işlenmesi halinde ise
cezası, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis olacak.
''Nitelikli hırsızlık'' kapsamına alınan kapkaç suçunun cezası 3 yıldan 7 yıla
kadar hapis olacak. Beden ve ruh sağlığını korumayacak durumda olanlardan kapkaç
yapanlara ceza üçte bir oranında artırılarak uygulanacak.
Hırsızlık suçu gece işlenirse ceza üçte bir oranında artırılacak.
Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle verilecek
cezada indirim yapılabileceği gibi ceza verilmekten de vazgeçilecek.
Hırsızlık suçunun, bir malın geçici bir süre kullanılmasından sonra iade edilmek
üzere işlenmesi halinde, ceza yarı oranına kadar indirilecek.
Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak amacıyla işlenmesi durumunda
olayın özelliğine göre verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza da
verilmeyebilecek.
YAĞMANIN CEZASI 6 YILDAN BAŞLIYOR
Yağma suçunun cezası 6 yıldan 10 yıla kadar, nitelikli yağmanın suçu ise 10
yıldan 15 yıla kadar hapis olacak.
Kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir
kullanılması halinde, ancak tehdit ve kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler
uygulanacak. Beden ve ruh sağlığını koruyamayacak durumda olanlara karşı yağma
da ''nitelikli yağma'' kapsamında cezalandırılacak.
Başkasının malına zarar veren kişiye 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para
cezası verilecek; mala zarar vermenin nitelikli haller içine girmesi durumunda
ceza bir yıldan 6 yıla kadar hapis olacak.
İbadethane ve mezarlıklara zarar veren, bir yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına
çarptırılacak. Bu yerleri kirletenlere 3 aydan bir yıla kadar ceza öngören yasaya
göre suçun dini inanışı benimseyen kesimi tahkir için işlenmesi halinde ceza
üçte bir oranında artırılacak.
Hakkı olmayan yere tecavüz edenlere 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Belirli bir şekilde zilyetliği kendisine devredilen mal üzerinde amaç dışı tasarrufta
bulunan veya devir olgusunu inkar edenlere şikayet üzerine 6 aydan 2 yıla kadar
hapis öngörülüyor. Bu suçun meslek, sanat, ticaret veya hizmet ilişkisinin ya
da başkasının mallarını idare etmek yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim
edilmiş eşya hakkında işlenmesi halinde bir yıldan 7 yıla kadar hapis ve 3 bin
güne kadar adli para cezası hükmolunacak.
DOLANDIRICILIĞIN CEZASI ARTTI
Dolandırıcılığın cezası da artırıldı. Buna göre, 765 sayılı TCK'da 1 yıldan
3 yıla hapis cezası öngörülen dolandırıcılık suçuna, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis
ve 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Bu suçun dini inanç ve duyguların istismarı, kamu kurum ve kuruluşlarının zarara
uğraması, bilişim sisteminin kullanılması, sigorta bedelinin almak amacıyla
işlenmesi halinde cezanın artırılmasını gerektiren ''nitelikli dolandırıcılık''
olacak ve 2 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
HİLELİ İFLAS
Malvarlığını eksiltmeye yönelik hileli tasarruflarda bulunan kişi, bu hileli
tasarruflardan önce veya sonra iflasa karar verilmiş olması halinde, 3 yıldan
8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Tacir olmanın gerekli kıldığı dikkat ve özenin gösterilmemesi dolayısıyla iflasa
sebebiyet veren kişi, iflasa karar vermiş olması halinde 2 aydan bir yıla kadar
hapisle yargılanacak.
Otomatik aletler aracılığıyla sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilen
bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanan kişiye, 2 aydan 6 aya kadar hapis veya
adli para cezası verilecek.
Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan
şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan
kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verenlere, 6 aydan 3 yıla kadar
hapis veya bin güne kadar para cezası uygulanacak.
Bir suçun işlenmesiyle elde edilen eşyayı satan alan veya kabul eden kişi hakkında
6 aydan 3 yıla kadar ve bin güne kadar adli para cezası istenecek.
Bir hukuki ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemek
suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçu
takibe yetkili makamlara vakit geçirmeden bildirimde bulunmayan kişiye 6 aya
kadar hapis veya adli para cezası verilecek.
ETKİN PİŞMANLIK
Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık ve karşılıksız
yararlanma suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma
başlamadan önce failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek
mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle gidermesi halinde;
cezası üçte birden üçte ikiye kadar indirilecek. Yağma suçunda ise cezada altıda
birden üçte bire kadar indirim yapılacak.
Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi
için mağdurun rızası aranacak.
TOPLUMA KARŞI SUÇLAR
Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde
ya da kişilerde korku, kaygı veya panik yaratabilecek tarzda, yangın çıkaran,
bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olan,
silahla ateş eden veya patlayıcı madde kullananlar 6 aydan 3 yıla kadar hapis
cezasıyla cezalandırılacak.
Yangın, bina çökmesi, toprak kayması, çığ düşmesi, sel veya taşkın tehlikesine
neden olan kişi de 3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına mahkum
olacak.
RADYASYON YAYMA
Bir başkasını, sağlığını bozmak amacıyla ve bu amacı gerçekleştirmeye elverişli
olacak surette, radyasyona tabi tutan kişi, 3 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasıyla
cezalandırılacak.
Bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığına önemli ölçüde zarar vermeye
elverişli olacak biçimde radyasyon yayan veya atom çekirdeklerinin parçalanması
sürecine etkide bulunan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacak.
Radyasyon yayılmasına veya atom çekirdeklerinin parçalanması sürecine, bir laboratuar
veya tesisin işletilmesi sırasında gerekli dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı
olarak neden olan kişi, fiilin bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığına
önemli ölçüde zarar vermeye elverişli olması halinde, 6 aydan 3 yıla kadar hapis
cezasıyla cezalandırılacak.
ATOM ENERJİSİ İLE PATLAMA
Atom enerjisini serbest bırakarak bir patlamaya ve bu suretle bir başkasının
hayatı, sağlığı veya malvarlığı hakkında önemli ölçüde tehlikeye sebebiyet veren
kişi, 5 yıldan az olmamak üzere hapis cezasına çarptırılacak.
Yetkili makamlardan gerekli izni almaksızın, patlayıcı, yakıcı, aşındırıcı,
yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif,
kimyasal, biyolojik maddeyi imal, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden
diğer bir yere nakleden, muhafaza eden, satan, satın alan veya işleyen kişi,
3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Yetkili makamların izni olmaksızın, bu maddelerin imalinde, işlenmesinde veya
kullanılmasında gerekli olan malzeme ve teçhizatı ihraç eden kişi de aynı cezaya
mahkum olacak.
Bu fiillerin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı
oranında artırılacak.
Önemsiz tür ve miktarda patlayıcı maddeyi satın alan, kabul eden veya bulunduran
kişi hakkında, kullanılış amacı gözetilerek, bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak.
AKIL HASTALARI
Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünü, başkalarının hayatı,
sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde ihmal eden kişi,
6 aya kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından
tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında
ihmal gösteren kişi, 6 aya kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işlerden veya bırakılan eşyadan
doğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret veya engelleri koymayan, konulmuş
olan işaret veya engelleri kaldıran ya da bunların yerini değiştiren kişi, 2
aydan 6 aya kadar hapis veya adli para cezasına mahkum olacak.
TRAFİK GÜVENLİĞİ
Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için
konulmuş her türlü işareti değiştiren, kullanılamaz hale getiren veya yanlış
işaretler veren kişiye 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya
malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, 2
yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir
şekilde araç idare edemeyecek durumda olmasına rağmen araç kullanan kişi de
2 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacak.
ÇEVRENİN KİRLETİLMESİ
Yeni TCK'da ''çevreye karşı suçlar'' bir bölüm altında ele alındı. Çevrenin
kasten kirletilmesi fiilleri suç olarak tanımlandı.
İlgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykırı olarak ve çevreye zarar
verecek şekilde, atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren
kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Atık veya artıkları
izinsiz olarak ülkeye sokan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına mahkum
olacak.
Bu fiillerin insan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya
çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal
özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya
artıklarla ilgili olarak işlenmesi halinde ceza 5 yıldan az olamayacak.
Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya
verilmesine taksirle neden olan kişi, adli para cezasıyla cezalandırılacak.
Yasanın ''Çevrenin kasten kirletilmesi'' ve ''Çevrenin taksirle kirletilmesi''
hükümlerini düzenleyen maddeleri, 12 Ekim 2006 tarihinde yürürlüğe girecek.
Bir kimsenin sağlığının zarar görmesine elverişli bir şekilde gürültüye neden
olan kişi, 2 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına mahkum olacak.
GECEKONDU YAPTIRANA AĞIR CEZA
Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran
kişi, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Yapı ruhsat müsaadesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere
elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi de aynı cezaya
çarptırılacak. Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sanayi faaliyetinin
icrasına müsaade eden kişi hakkında 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak.
Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı
imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde kamu davası açılmayacak,
açılmış olan kamu davası düşecek, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan
kalkacak. Bu hüküm, yasanın Resmi Gazete'de yayımlandığı 12 Ekim 2004 günü yürürlüğe
girmişti.
İÇECEKLERİ BOZANLARA CEZA
İçilecek sulara veya yenilecek veya içilecek veya kullanılacak veya tüketilecek
her çeşit besin veya şeylere zehir katarak veya başka suretlerle bunları bozarak
kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşüren kimseye 2 yıldan 15 yıla kadar
hapis cezası verilecek.
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde bozulmuş, değiştirilmiş
her tür yenilecek veya içilecek şeyleri veya ilaçları satan, tedarik eden, bulunduran
kimseye 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve binbeşyüz güne kadar adli para cezası
verilecek. Bu suçun, resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatın
icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılacak.
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç üreten veya satan
kimseye 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası verilecek. Bu suçun
tabip veya eczacı tarafından ya da resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek
ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında
artırım uygulanacak.