Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği
8 Haziran 2011 ÇARŞAMBAResmî GazeteSayı : 27958
YÖNETMELİK
Millî Savunma Bakanlığından:
SÖZLEŞMELİ ERBAŞ VE ER YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 ‒ (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türk Silâhlı Kuvvetlerinin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dâhil), Genelkurmay Başkanlığınca lüzum görülen erbaş ve er kadrolarında kritik ve uygun görülen görevlerde, yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak maksadıyla istihdam edilecek sözleşmeli erbaş ve erlerin; sağlık koşullarını, adaylarında aranacak nitelikleri, alınacakları sınıf ve branşları, sözleşmeli erbaş ve er teminiyle ilgili duyuru, müracaat şekli ve zamanını, müracaatların kabul edilmesi, sözleşmenin yapılması, sözleşme süreleri, sözleşmenin feshedilmesi, sözleşmenin yenilenmesi, görevde başarısız olma ve kendilerinden istifade edilememe hallerini ve bunlara yapılacak işlemleri, sözleşmenin uzatılmasında uygulanacak esasları, sınav, öğretim ve eğitimin esas, şekil ve sürelerini, görevlendirilmelerini, izin, ayırma, tertip, yer değiştirme, astlık-üstlük münasebetlerini, nitelik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları, sözleşme yapmaya yetkili makamları, meslek içi eğitim ve ihtisas kurslarının süresi ve şeklini, giyim, kuşam ve istihkaklarının verilme usulünü, sağlık işlemlerini ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenlerin kendilerine yapılan eğitim ve öğretim masraflarının geri ödeme esaslarını bu hususlardaki işlem şeklini ve ilgili diğer hususları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 ‒ (1) Türk Silâhlı Kuvvetlerinin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dâhil), Genelkurmay Başkanlığınca lüzum görülen erbaş ve er kadrolarında kritik ve uygun görülen görevlerde, yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak maksadıyla istihdam edilecek sözleşmeli erbaş ve erler ile bunları temin ve istihdam edecek birlik, kurum ve kuruluşları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 ‒ (1) Bu Yönetmelik, 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 ‒ (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Askerî eğitim: Sözleşmeli er adaylarına okul, kurum, sınıf okulu, kıtalar veya eğitim merkezlerinde yaptırılacak olan kadro görevine yönelik eğitimi,
b) Ön sözleşme: Türk Silâhlı Kuvvetlerinin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dâhil), birlik, karargâh, kurum ve kuruluşları ile sözleşmeli er adayları arasında; askerî eğitime alınmaları konusunda yapılan ve askerî eğitim dönemi başlangıcı ile sözleşme yapılıncaya kadar geçecek süreyi kapsayan Ek-1'de yer alan örneğe göre hazırlanmış olan sözleşmeyi,
c) Sözleşme: Türk Silâhlı Kuvvetlerinin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dâhil), birlik, karargâh, kurum ve kuruluşları ile sözleşmeli er adaylarından askeri eğitimi başarıyla tamamlayanlar arasında yapılan başlangıçta üç yıldan az olmamak şartıyla en fazla dört yıl, müteakiben bir yıldan az üç yıldan fazla olmayan ve hizmet yükümlülüğü getiren, Ek-1'de yer alan örneğe göre hazırlanmış olan sözleşmeyi,
ç) Sözleşmeli er adayı: Sözleşmeli er yetiştirilmek amacıyla ön sözleşme yapılarak askeri eğitime alınanları,
d) Sözleşmeli erbaş ve er: Erbaş ve er kadro görev yerlerinde, 6191 sayılı Kanun hükümlerine göre istihdam edilenleri,
e) Sözleşme yılı: Sözleşmenin yürürlüğe girdiği ay ve günü başlangıç olarak kabul eden ve bu tarihten itibaren geçen her bir yıllık süreyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kaynak, Duyuru, Aranacak Nitelikler, Müracaatların Şekli, Zamanı, Değerlendirilmesi
ve Kabulü ile Değerlendirme ve Seçim Esasları, İşlemlerin Tamamlanması
ve Sözleşmenin Yapılması
Kaynak
MADDE 5 ‒ (1) Sözleşmeli er kaynaklarını; en az ilköğretim veya yurtdışındaki dengi okul mezunu olup askerlik hizmetini erbaş ve er olarak tamamlamış ve terhislerinin üzerinden üç yıldan fazla süre geçmemiş, düzeltilmemiş nüfus kaydına göre yirmi altı yaşından gün almamış olanlar teşkil eder.
(2) Askerî okullardan ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinden her ne sebeple olursa olsun ilişikleri kesilen personel, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde sözleşmeli erbaş ve er olarak alınmaz.
Duyuru
MADDE 6 ‒ (1) Genelkurmay Başkanlığınca gerekli görüldükçe yayımlanan prensipler çerçevesinde kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca; önceki yıl uygulamaları ve yeni ihtiyaçlar dikkate alınarak sözleşmeli er istihdamı ile ilgili direktif yayımlanır ve temin tarihleri ast birlik ve kurumlar ile askerlik şubelerine yayımlanarak muvazzaflık hizmetini yapmakta olan erbaş ve erlere duyurulur.
(2) Terhisten sonra sözleşmeli er olmak isteyenler için kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenecek tarihlerde basın organlarında, sözleşmeli erbaş ve er sistemini tanıtıcı, başvuru şekil ve şartlarını açıklayan ilânlar verilir.
(3) Türk Silâhlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları dikkate alınarak istihdamı plânlanan sözleşmeli erbaş ve er kadroları hakkında 18/5/1929 tarihli ve 1453 sayılı Zabitan ve Askerî Memurların Maaşatı Hakkında Kanunun 2 nci maddesi hükmü uygulanır.
Aranacak nitelikler
MADDE 7 ‒ (1) Sözleşmeli erlik için aşağıdaki nitelikler aranır;
a) Türk vatandaşı olmak.
b) En az ilköğretim veya yurt dışındaki dengi okul mezunu olmak.
c) Türk Silâhlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde uzman erbaşlar için belirtilen şartları taşımak.
ç) Muvazzaflık hizmeti sırasında veya terhisinden itibaren üç yıl içinde müracaat etmek ve müracaat tarihinde 26 yaşından gün almamış olmak.
d) Askerî öğrencilik ile ilişiği kesilmemiş olmak.
e) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde daha önce subay, astsubay, uzman jandarma veya uzman erbaş olarak istihdam edilmemiş olmak.
f) Kamusal hakları kullanmaktan yoksun bırakılmamış olmak.
g) Cezaları ertelenmiş, seçenek yaptırımlardan birisine çevrilmiş, genel ya da özel af kanunları kapsamına girmiş veya haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa dahi;
1) Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar, halkı askerlikten soğutmak, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama ile zimmet, irtikap, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, suç uydurma, cinsel saldırı, cinsel taciz, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakmak, fuhuş, gayri tabii mukarenet, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçlar ile kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından,
2) Firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat ve isyan suçlarından,
3) 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askerî Ceza Kanununun 148 inci maddesinde belirtilen suçlardan birisinden mahkum olmamak.
ğ) Taksirli suçlar hariç olmak üzere bir suçtan bir ay ve daha fazla hapis cezası ile mahkum olmamak,
h) Güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanmış olmak,
ı) Yapılacak olan fiziki kabiliyet testi ve mülakatlarda başarılı olmak.
Müracaatların şekli, zamanı ve müracaat
MADDE 8 ‒ (1) Yayımlanan duyurulara göre, askerlik hizmetini yaparken sözleşmeli er şartlarını haiz ve istekli olanlar, kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yayımlanan duyurularda yer alan müracaat tarihlerinde, dilekçe ile şahsî dosyalarının muhafaza edildiği ilk amirlerine müracaat ederler. Müracaatlar; personelin bağlı olduğu alay (ve eşidi) veya müstakil tabur (ve eşidi) komutanlıkları ile eşidi kurum amirliklerinde toplanır. Bu makamlardan daha üst makamlara doğrudan bağlı birlik, karargâh ve kurumlarda görevli olanların müracaatları; tugay, tümen, kolordu, ordu (ve eşidi) komutanlıkları ile eşidi kurum amirliklerinde ve jandarma bölge komutanlıklarında; Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığında ise Personel Başkanlıklarında toplanır. Müteakiben söz konusu başvurular kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından temin için görevlendirilen komutanlıklara gönderilir.
(2) Terhis olduktan sonra sözleşmeli er olmak isteyenler kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yayımlanan duyurularda yer alan müracaat tarihlerinde; bir dilekçeye, terhis çizelgesinin bir suretini de ekleyerek doğrudan kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından temin için görevlendirilen komutanlıklara müracaat ederler.
Değerlendirme ve seçim esasları
MADDE 9 ‒ (1) Değerlendirme ve müracaatın kabulü aşağıdaki sıraya göre yapılır:
a) Kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından temin için görevlendirilen komutanlıklarca; müracaat edenlerin işlemlerini yürütmek üzere müracaat kabul heyeti oluşturulur. Oluşturulacak heyetin nitelik ve sayıları kendi yönergelerinde belirlenir.
b) Askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenler için kendi birlik komutanlıkları tarafından Ek-2'de yer alan "Sözleşmeli Er Olacaklar İçin Nitelik Belgesi", doldurma talimatına uygun olarak tanzim edilir. Söz konusu personele ait nitelik belgesi ve müracaat için istenen diğer tüm belgeler, ilgili birlik komutanlıkları tarafından, kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından sözleşmeli er temini için görevlendirilen komutanlığa gönderilir.
c) Askerlik hizmetini yaparken müracaat eden adaylar ile askerlik hizmetini tamamlamayı müteakip müracaat eden adaylardan sözleşmeli er olabilmek için bu Yönetmelikte yer alan niteliklere haiz olanlar, müracaat kabul heyetince; ön sağlık muayenesi ile yönergelerde belirlenecek fiziki kabiliyet testi ve mülakata tabi tutulur. Ön sağlık muayenesi, fiziki kabiliyet testi ve mülakatta başarılı olanlardan kontenjana girenler, ilgili komutanlıklar tarafından sağlık raporu alınması maksadıyla tam teşekküllü askerî hastaneye sevk edilir.
ç) Müracaatların şekli, kabulü ve sıralamasıyla ilgili esaslar kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının düzenlemeleri çerçevesinde belirtilir. Terhis belgelerinde "Sözleşmeli Erbaş ve Er Olur" kaydı olanlar, yapılacak değerlendirmeler sonunda aldıkları puanları eşit olan adaylar arasından tercih edilir.
d) Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından temin için görevlendirilen komutanlıklarca, ilgili makamlardan intikal ettirilen başvuruları, fiziki kabiliyet testi, mülakat sonuçları, sağlık raporları incelenir. Müracaat eden personelin güvenlik soruşturması yapılır.
(2) Sözleşmeli er adayı olarak alınanların bundan sonraki terfi, sözleşmenin yenilenmesi, sözleşmenin feshi, ilişik kesme ve özlük haklarına ilişkin işlemler ile buna benzer diğer bütün işlemleri bağlı oldukları tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanları, eşidi eğitim merkezi komutanlıkları ile eşidi kurum amirlerince; kolordu ve ordu (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirliklerinde kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birliklerinde personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığında ise Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yapılır.
İşlemlerin tamamlanması ve ön sözleşme ile sözleşmelerin yapılması
MADDE 10 ‒ (1) Sözleşmeli er adayları ile kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarının temine yetkili komutanlıkları arasında ön sözleşme imzalanır.
(2) Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca; ön sözleşme imzalanan personele görevlendirme emirleri tebliğ edilir ve sözleşmeli er adayı isim listesi askerî eğitim görecekleri okul, kurum, sınıf okulu, kıtalar veya eğitim merkezlerine bildirilir.
(3) Sözleşmeli er adayı olarak alınacaklar, görevlendirme emrinde belirtilen tarihte askerî eğitime tabi tutulacakları okul, kurum, sınıf okulu, kıtalar veya eğitim merkezlerine katılırlar.
(4) İlk sözleşme; üç yıldan az, dört yıldan fazla olamaz. İlk sözleşme belgesi Ek-1'de yer alan forma göre tanzim edilir. Müteakip sözleşmeler bir yıldan az üç yıldan fazla olmayacak şekilde yapılır. Sözleşmeli erlerin ilk sözleşmeleri askerî eğitimi aldığı komutanlık tarafından, müteakip sözleşmeleri ise sözleşme yapmaya yetkili makamlarca yapılır.
(5) Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının temine yetkili komutanlıklarınca; sözleşmeli er adaylarına ait ilgili makamlardan kendilerine intikal ettirilen başvuru dilekçesi, nitelik belgesi, sağlık raporu ve varsa diğer belgeleri, sözleşmeli er adaylarının askeri eğitim alacağı komutanlığa gönderilir.
(6) Sözleşmeli er olarak alınanların muvazzaflık hizmetini yaptıkları birlikteki amirleri, muvazzaflık hizmetini müteakip terhis işlemini yaptıktan sonra, askerlik yoklamasında dikkate alınmak üzere dağıtım emrinin bir suretini de ilâve ederek muvazzaflığa ait şahsî dosyasını, terhisten sonra müracaat edenler için ise sadece dağıtım emrini askerlik şubesine gönderir. Sözleşmeli er istihdam eden ilgili amir, gönderilen belgeleri ihtiva edecek şekilde bir dosya hazırlar. Sözleşmeli erlerin herhangi bir şekilde Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesilmesini müteakip, ilgili amirdeki şahsi dosyası, usulüne uygun olarak ilgili kuvvet komutanlığına veya Jandarma Genel Komutanlığına yahut Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir.
(7) Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilen sözleşmeli erbaş ve erler hakkında ?terhis belgesi? ve son üç yıla ait ?aylık prim ve hizmet belgesi? düzenlenerek, sözleşme yapmaya yetkili komutanlıklar veya kurum amirlikleri tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına gönderilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yetiştirme, Hizmet Şartları ve Yedeklik Dönemi ve Görev
Yetiştirme
MADDE 11 ‒ (1) Sözleşmeli er adaylarının yetiştirilmesi ile ilgili esaslar aşağıda gösterilmiştir.
a) Sözleşmeli er adayları, yapılacak ön sözleşmeyi müteakip kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaçları doğrultusunda, okul, kurum, sınıf okulu, kıtalar veya eğitim merkezlerinde askerî eğitime tabi tutulurlar.
b) Uygulanacak olan eğitimlerin şekli ve süresi, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının düzenlemeleri çerçevesinde belirtilir.
Hizmet şartları ve yedeklik dönemi
MADDE 12 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erler ile sözleşmeli er adayları asker kişi sayılırlar. Sözleşmeli erbaşlar muvazzaflık hizmetinde olan emsal rütbedeki erbaşların üstü, emsal rütbedeki uzman erbaşların astıdır. Sözleşmeli erbaş ve erlerin kendi rütbesindeki diğer bir sözleşmeli erbaş ve erle astlık üstlük ilişkisi yoktur. Cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar. Sözleşmeli erbaşlar hakkında rütbenin geri alınması feri cezası uygulanmaz.
(2) Sefer görev emirleri, askerlik yükümlülüğünü yerine getirdikleri sınıf, branş ve statüye göre çıkarılır.
(3) Terhis kaydı, yedeklik yoklaması, hizmete celp, eğitim ve tatbikat gibi yedeklik dönemine ilişkin olarak 6191 sayılı Kanunda düzenlenmeyen hususlarda 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu ile 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
(4) Sözleşmeli erbaş ve erler, 8/10/1986 tarihli ve 86/11092 tarihli Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Silâhlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde yer alan er sınıflarında istihdam edilir.
Görev
MADDE 13 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erler istihdam edildikleri kadro görevleri ile 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaş ve erler için belirtilen görevleri de yaparlar. Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, erbaş ve erler hakkındaki hükümler uygulanır.
(2) Ayrıca, sözleşmeli erbaş ve erlerin sınıfları kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca değiştirilebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Sözleşme Süreleri, Rütbe Bekleme Süreleri ve Sözleşmenin Yenilenmesi,
Ön Sözleşmenin ve Sözleşmenin İdarece Fesih Halleri
Sözleşme süreleri
MADDE 14 ‒ (1) Sözleşmeli er adayları ön sözleşme yapılarak askerî eğitime alınırlar. Askerî eğitimi başarı ile tamamlayanlarla, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde belirtilen yetkili komutanlıklarca dört yıldan fazla olmamak kaydıyla en az üç yıllık sözleşme yapılır. Müteakip sözleşmeler, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak şartıyla azamî 29 yaşın bitirildiği yılın aralık ayı sonuna kadar uzatılabilir.
(2) Sıkıyönetim, seferberlik, savaş veya terörle mücadeleden kaynaklanan zorunlu hallerde ihtiyaç duyulanların sözleşme süreleri, talebe ve yaş haddine bakılmaksızın kuvvet komutanları, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının istemi üzerine ve durumun devamı müddetince Genelkurmay Başkanının onayı ile uzatılabilir.
Rütbe bekleme süreleri ve sözleşmenin yenilenmesi
MADDE 15 ‒ (1) Sözleşmeli erlikte en az iki yılını tamamlayanlar, kadro görev yeri uygunsa liyakat durumu da dikkate alınarak sözleşmeli onbaşılığa, sözleşmeli onbaşılıkta en az iki yılını tamamlayan personel kadro görev yeri uygunsa liyakat durumu da dikkate alınarak sözleşmeli çavuşluğa aşağıdaki esaslar dâhilinde geçirilir:
a) İstekli olmak,
b) Görevdeki başarısı Ek-3'te yer alan nitelik belgesi ile tespit edilmek ve sözleşmeli onbaşı ve çavuş olabileceğine dair haklarında olumlu kanaat bulunmak, kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından hazırlanacak yönergelerde belirtilen sınav ve fiziki kabiliyet testlerinden başarılı olmak,
c) Tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanlarınca veya eşidi kurum amirlerince; kolordu ve orduya (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikleri için personel başkanlıklarınca veya yetki verilen makamlarca rütbe terfilerinin onaylanması.
(2) Her sözleşme süresinin sona erme tarihinden en az üç ay önce sözleşmeli erbaş ve erler sözleşmeyi yenileyeceklerine dair yazılı bildirimde bulunmadıkları takdirde, sözleşme kendiliğinden sona erer.
(3) Sözleşmeli erbaş ve erler, sözleşme süreleri sona ermeden sözleşmelerini tek taraflı olarak feshedemezler. Ancak, ilk sözleşmeyi müteakip yapılacak sözleşmenin süresi bitmeden, bakmakla yükümlü olduğu kişilerden herhangi birinin vefat etmesi veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık durumu sebebi ile yapılan fesih talepleri; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca hizmet gerekleri ve koşullar gözetilerek kabul edilebilir.
(4) Bu şekilde sözleşmeleri feshedilenler, bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ve 21 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen haklardan istifade ederler.
Ön sözleşmenin idarece fesih halleri
MADDE 16 ‒ (1) Sözleşmeli er adaylarının ön sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle süresinin bitiminden önce feshedilir:
a) Tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanlarınca veya eşidi kurum amirlerince; kolordu ve orduya (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikleri için personel başkanlıklarınca veya yetki verilen makamlarca; askeri eğitim esnasında başarısız veya disiplinsiz olduğuna karar verilmek.
b) Yetkili sağlık kurullarınca askeri eğitime ve/veya göreve devam edemez kararı verilmiş olmak.
c) Sözleşmeli er adayı olma şartlarından herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu şartlardan herhangi birini kaybetmek.
ç) Askerî eğitimin üçte birine katılmamak.
(2) Ön sözleşme döneminde görevlerini icra ederken veya görevleri dolayısıyla bir saldırıya veya kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalanma neticesinde askerî eğitimin üçte birine devam etmeyerek başarısız kabul edilenler, bir kez olmak üzere sonraki dönemde açılacak askeri eğitime planlanırlar. Sonraki dönemde istekli olmaları, aranan sağlık ve diğer niteliklerini korumaları halinde yeniden ön sözleşme yapılarak eğitime alınırlar.
(3) Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilen ön sözleşme dönemindeki personelden, peşin olarak ödenen aylık ve aylık ile birlikte ödenen diğer tüm özlük haklarının çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır.
Görevde başarısız olma, kendilerinden istifade edilmeme halleri ve sözleşmenin feshedilme sebepleri
MADDE 17 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle sözleşme süresinin bitiminden önce feshedilir:
a) Disiplinsizlik ve ahlaki durum nedeniyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapamayacağı, sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.
b) Yetersizlik ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği, (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri, kadro görev yerlerindeki davranışlarında, askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belgeyle kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süreyle göreve gelmeyenler) sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.
c) Disiplin mahkemelerince ve disiplin amirlerince verilen oda veya göz hapsi cezası da dâhil olmak üzere, kararın kesinleştiği tarihten itibaren geriye doğru son bir yıl içinde toplam otuz gün ve daha fazla oda veya göz hapsi cezasına mahkûm olmak.
ç) Yasadışı siyasi, yıkıcı, bölücü faaliyetlerde bulunmak, tutum ve davranışlarıyla bu görüşleri benimsediği tespit edilmek.
d) Sözleşmeli er olmak için gerekli nitelik ve şartlardan herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu niteliklerinden herhangi birini kaybetmek.
e) Yabancı uyruklu kişilerle yapılan evliliklerde, evlilikleri ilgili mevzuatta belirtilen esaslar dâhilinde Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülmemek veya çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybetmek.
f) Yetkili sağlık kurullarınca Türk Silâhlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği doğrultusunda verilen kararlara göre sözleşmeli erbaş ve er olarak göreve devamı mümkün olmamak.
g) İstihdam edildikleri sınıf ve branşlarda görev yapamayacaklarına dair yetkili sağlık kurullarınca karar verilenlerden, idarece başka bir sınıfta istihdamına gerek duyulmamak.
ğ) Herhangi bir suç sebebiyle doksan günden fazla tutuklu kalanlar ile göreve başlama tarihinden önce işlediği Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen bir suç nedeniyle soruşturması devam edenlerden, haklarında verilecek olan mahkûmiyet hükmü göreve başladıktan sonra kesinleşmiş olmak.
(2) Sözleşmesi feshedilerek ilişiği kesilenler, yedekte erbaş ve er kaynağına alınırlar.
(3) Bu maddenin, birinci fıkrasının (f) ve (g) bentleri gereğince sözleşmeleri idarece feshedilenler bu Yönetmeliğin 21 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen haklardan istifade ederler.
(4) Sözleşmenin yapılmasını müteakip; barışta ve savaşta, görevini icra ederken veya görevi dolayısıyla bir saldırıya veya kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalananlar hariç olmak üzere, sözleşmeli erbaş ve erlerin hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde (yatarak tedavi olma süresi hariç) üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dâhil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin sözleşmeleri feshedilerek Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Özlük Hakları
Ön sözleşme aylığı
MADDE 18 ‒ (1) Sözleşmeli er adayları ile sözleşmeli erbaş ve erler; ön sözleşme yapılması ile birlikte 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar. Prime esas kazançların hesabında; sözleşmeli er adayı, sözleşmeli er ve sözleşmeli onbaşı olarak istihdam edilenler için uzman onbaşıların, sözleşmeli çavuş olarak istihdam edilenler için ise uzman çavuşların prime esas kazanç tutarları esas alınır.
(2) Sözleşmeli er adaylarına, sözleşmeli erlerin birinci hizmet yılı için öngörülen ücretin üçte ikisi oranında aynı esas ve usuller çerçevesinde aylık ücret ödenir. Ödemeler her ayın başında peşin olarak yapılır. Sözleşmeli er adayları ön sözleşme tarihinden itibaren ücrete hak kazanırlar. Sözleşmeli er adaylarının ön sözleşme dönemindeki, iaşe ve ibateleri Devlet tarafından karşılanır.
Aylıklar
MADDE 19 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlere, sözleşme tarihinden geçerli olarak onaltı yaşından büyükler için belirlenen asgari ücret brüt tutarının hizmet yıllarına göre 6191 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden aylık ücret verilir. Ekli (1) sayılı cetvelde belirlenen oran komando birliklerinde görevli sözleşmeli erbaş ve erlere yüzde sekiz, sınır birliklerinde görevli sözleşmeli erbaş ve erlere yüzde üç artırımlı uygulanır. Sözleşmeli erbaş ve erlere ödenecek ücretten, damga vergisi dışında herhangi bir vergi kesilmez.
(2) Sözleşmeli er adayları ile sözleşmeli erbaş ve erlerden uçuş, paraşüt, denizaltı, dalgıç ve kurbağa adam hizmetlerinde görevlendirilenlere, bu hizmetlerde görevlendirilen ve aynı uçuş, dalış ve atlayış hizmet süresinde bulunan astsubaylara 28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu esaslarına göre hizmet yılları itibarıyla ödenen uçuş, dalış ve atlayış tazminatlarının yüzde yirmibeşi tutarında aylık uçuş, dalış ve atlayış tazminatı ilaveten ödenir. Ayrıca, bu kapsamda bulunanlar hakkında 2629 sayılı Kanunun şehitlik ve sakatlık tazminatı hükümleri uygulanır. Jandarma Genel Komutanlığı kadrolarında görev yapan sözleşmeli erbaş ve erlere 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 21 inci maddesinde, Sahil Güvenlik Komutanlığı kadrolarında görev yapan sözleşmeli erbaş ve erlere ise 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 16 ncı maddesinde öngörülen ödeme tutarının yüzde kırkı aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödenir. Tutuklanan, firar eden veya izin tecavüzünde bulunan ve cezası infaz edilmekte olan sözleşmeli erbaş ve erlerin ücret ve diğer ödemeleri hakkında 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65 inci maddesi hükümleri uygulanır.
Sağlık hizmetlerinden yararlanma ve sosyal haklar
MADDE 20 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerden barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananların, iyileşinceye kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. Sıhhî arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
(2) Sözleşmeli erbaş ve erlerden;
a) Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler ile sözleşme süresi içinde vefat, bir yıl içerisinde bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinde belirtilen süreden daha fazla hava değişimi süresini geçirme, bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde sözleşmeli erbaş ve erler olarak hizmet ettikleri süre kadar,
b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmelerini yenilemeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi yahut sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesini feshedenler, sözleşmeli erbaş ve er olarak hizmet ettikleri sürenin yarısı kadar,
müddetle genel sağlık sigortalısı sayılmaya devam olunur. Bu şekilde genel sağlık sigortalısı sayılmaya devam olunanların sigortalı hissesi dâhil genel sağlık sigortası primleri, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katı üzerinden, Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı tarafından ödenir. Genel sağlık sigortası priminin ödenmeye devam olunacağı dönem içerisinde, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen sigortalılık hallerinden biri kapsamında sigortalı olmayı gerektiren bir işte çalışanların, bu şekilde çalışmaları sebebiyle adlarına genel sağlık sigortası primi ödenen süreler için bu fıkra hükümlerine göre genel sağlık sigortası primi ödenmez.
(3) Sözleşmeli erbaş ve erlerin vefatı halinde 211 sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin (b) fıkrası hükmü uygulanır.
(4) Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona erenlerden; sözleşmelerinin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere, sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre almış oldukları aylık net ücretinin üçte ikisi her ay sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ancak, sözleşme sona erme tarihinden itibaren on iki ay içerisinde sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızasından dolayı, malûllük aylığına hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir.
İkramiye ödeme esasları
MADDE 21 ‒ (1) Kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini bitirmesinden dolayı Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, ayrıldıkları tarihteki onaltı yaşından büyükler için uygulanmakta olan brüt asgari ücret tutarının 6191 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı cetvelde hizmet yıllarına göre belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu ödemeden, damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez.
(2) Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yahut disiplinsizlik, ahlâkî durum veya diğer nedenlerle Türk Silâhlı Kuvvetlerinde kalması uygun görülmeyenlerin sözleşmeleri feshedilir ve bunlara birinci fıkrada belirtilen ödeme yapılmaz. Ancak, sağlık yahut bulunduğu kadronun kaldırılması sebebiyle sözleşme yılını tamamlayamadan ayrılmak mecburiyetinde kalanlara, sözleşmeli olarak görev yaptığı yıllara ait ikramiye tutarına, hizmet ettiği ve tamamlayamadığı sözleşme yılına ait ikramiye miktarı oniki aya eşit olarak bölünmek suretiyle hizmet ettiği her aya isabet eden miktarda ilave edilerek ödeme yapılır.
(3) Sözleşmeli erbaş ve erlerden ayrıldıktan sonra ilgili mevzuatına göre kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilenler ile iş kanunlarına tâbi olarak çalışanların emekli olmaları durumunda; ilgili mevzuatına göre ödenecek emekli ikramiyesi, iş sonu tazminatı ve kıdem tazminatının hesabında, bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarına göre yapılan ödemede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz.
(4) Görevde iken işledikleri kasıtlı suçlardan haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, yargılama sonuçlanıp kesinleşinceye kadar birinci fıkrada öngörülen ödeme yapılmaz. Yargılama sonucunda beraat edenlere hak ettikleri bu ödeme yapılır, mahkûm olanlara ise ikramiye ödemesi yapılmaz.
(5) Sözleşmeli erbaş ve erlerin vefatı halinde, kanuni mirasçılarına, bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarındaki ödeme aynen yapılır.
(6) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, mevzuatı uyarınca kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlananlara bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında öngörülen ödemeler yapılmaz.
İzin
MADDE 22 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerin barışta her yıl kırk beş gün izin alma hakkı vardır. Bu müddete yol dâhil değildir. Bu iznin on beş günü yıllık mazeret izni olarak kullanılır. Yıllık izinlerin verilmesi, zamanı ve süresi hizmetin aksamaması esas alınmak suretiyle kıta, karargâh ve kurum amirlerince düzenlenir. On beş günlük yıllık mazeret izni dışında sözleşmeli erbaş ve erlere;
a) Ana, baba, eş, çocuk ve kardeşlerinin ölümü halinde on gün,
b) Yangın, deprem, su baskını gibi olağanüstü bir mazeret dolayısıyla bir yıl içerisinde otuz güne kadar mazeret izni verilebilir. Verilen mazeret izinleri yıllık izne mahsup edilmez. Sözleşmeli erbaş ve erlerin izin işlemleri 211 sayılı Kanuna ve 6/9/1961 tarihli ve 10899 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Yönetmeliği esaslarına göre düzenlenir.
ALTINCI BÖLÜM
İaşe, Giyecek, Bakım, Barınma, Kıyafet, Silâhları,
Mesai Saatleri, İkamet ve Diğer Hususlar
Sözleşmeli erbaş ve erlerin iaşe, giyecek, bakım ve barınmaları
MADDE 23 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerin ön sözleşme dönemi de dâhil olmak üzere, giyecek, bakım ve barınmaları ile iaşeleri erbaş ve erler gibi Devlet tarafından sağlanır. Bunlara, bu kapsamda başkaca bir ödeme yapılmaz. Sözleşmeli erbaş ve erlerin giyim, kuşam istihkakları; Genelkurmay Başkanlığının uygun görüşü alınarak kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından hazırlanacak ve ilgili bakanlıklarca onaylanacak istihkak ve tahsis listelerinde gösterilir.
Kıyafet ve silâhları
MADDE 24 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerin kıyafetleri ile rütbelerin şekli ve niteliği Türk Silâhlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliğinde gösterilir. Sözleşmeli erbaş ve erlerin silâhları kadro silâhıdır.
Mesai saatleri ve ikamet
MADDE 25 ‒ (1) Sözleşmeli erbaş ve erlerin günlük faaliyet programı ve hafta sonu izinleri, 1111 sayılı Kanunun gereği askerlik yapanlarda olduğu gibidir. Sözleşme ve görev süresince kışlada iskân edilirler.
Tertip edilme ve kuvvet değiştirme
MADDE 26 ‒ (1) Sözleşmeli erler bir defaya mahsus olmak üzere kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Personel Başkanlıklarınca tertip edilirler. Ancak ihtiyaç halinde başka bir birliğe tertip edilebilirler. Bu şekilde tertip edilen personele 1111 sayılı Kanundaki erbaş ve erlere ilişkin hükümler uygulanır.
(2) Sözleşmeli erbaş ve erlerin, istihdam edildikleri kadro görev yerlerinin bağlı olduğu kuvvetin değişmesi durumunda, ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının görüşleri alındıktan sonra Genelkurmay Başkanlığı tarafından kuvvetleri değiştirilebilir.
Özel hükümler
MADDE 27 ‒ (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, 1111 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Uzman erbaşlığa ve astsubaylığa geçiş
MADDE 28 ‒ (1) Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine göre istihdam edilen personelden, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla, uzman erbaşlığa ve astsubaylığa başvurabilirler. En az üç yıl görev yapmış olanlar, müteakip sözleşme süresi içerisinde başvuru yapabilir. Bu durumda olanların, başvurularının kabul edilmesi halinde uzman erbaşlığa geçenlerin veya astsubaylığa nasbedilenlerin sözleşmeleri kendiliğinden son bulur. Başvuruda bulunan sözleşmeli erbaş ve erlere nitelik belgeleri, görev yerleri, hizmet süresi, eğitim durumu, takdir ve ceza durumları dikkate alınarak öncelik verilir.
Yönerge
MADDE 29 ‒ (1) Bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde değinilen veya ihtiyaç duyulan hususlar; en geç bu Yönetmeliğin yayımını takip eden altı ay içinde kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından çıkarılacak yönergeler ile açıklanır.
Yürürlük
MADDE 30 ‒ (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31 ‒ (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Millî Savunma ve İçişleri Bakanı birlikte yürütür.