Performansa göre çalışan doktor ağır hastaya bakmakta zorlanıyor
Sağlıkta getirilen performans sistemi ile tedavi ettiği hasta sayısına göre ücret alan doktorlar ağır ameliyatlara girmek istemiyor. Buna performansa dayalı sistemde, ağır hastaların tedavi puanlarının düşük olması neden oluyor. "Ağır hasta grubu risk altında." diyen uzmanlar, sağlık kuruluşuna giden bu tip hastaların tedavi edilmeme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu uyarısını yapıyor.
Sağlıkta dönüşümle hastaların yüzde 95'i tedavi imkânı buluyor. Ancak doktorların 'başıma bir şey gelir' veya 'performans sisteminde bu ameliyatta ciddi bir şey kazanmıyorum, riske girmeye gerek yok' gibi gerekçelerle yüzde 5'lik ağır hasta grubuna bakmak istemediği ortaya çıktı. Bu sebeple hastane hastane gezen ancak tedavi olamayan hastalar olduğu belirtiliyor. Doktorlar daha çok sorunsuz ve performans puanı yüksek işlemlerle ilgilenmek istiyor. Uzmanlar ise uyarıyor: "Yüzde 5'lik dilimdeki ağır hastalar risk grubunda."
Kamu hastanelerinde 2010 yılında gerçekleşen toplam 5 milyon 600 bin ameliyatın yüzde 50'sini çok basit işlemleri içinde barındıran E grubu ameliyatlar oluşturdu. Büyük cerrahi girişimlerin ve nakillerin olduğu A grubu ameliyatlar ise yüzde 2,6 olarak 149 binde kaldı. Bu durumun en bariz örneği Konya'da yaşandı. Şehirde kamu ve özel sektörde çalışan 800 doktor üzerinde yapılan araştırmada, hekimlerin üçte birinin kompleks medikal problemleri olan hastalardan kaçındıkları ortaya çıktı. Hekimlerin yüzde 37'si komplikasyonları yüksek tedavilerden uzak durduklarını, yüzde 24'ü tedavi imkânları bulunduğu halde riskli hastaları çoğu zaman sevk ettiğini söyledi. Özel Sektör Hekimleri Derneği (ÖSHED) Genel Başkanı Filiz Küçük, doktorların ağır ameliyatlardan kaçmasını, "Kamudaki bir hekim bir sezaryen operasyonunda 60 lira para alıyor, bir komplikasyon gelişse hakkında 500 bin liralık tazminat davası açılıyor. Hekim onun için riskli operasyonu almıyor. Başka bir yere sevk ediyor." ifadeleriyle açıklıyor. Doktorların ağır hastaya neşter vurmaktan çekindiğini belirtiyor.
Hasta Aktivistleri Derneği Başkanı Orhan Demir, doktor tarafından el sürülmeyen hastanın tedavisinin geciktiğini ve ölümle sonuçlanan vakaların ortaya çıktığını aktarıyor. Sağlığın anayasal hak olduğunu belirten Demir, devletin durumu ağır hastalar için maddi manevi her türlü imkânı sağlamak zorunda olduğunu vurguluyor. Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. İhsan Ertenli, "Performans tamamen sayıya dayalı. Pankreas kanseri ameliyatı 12 saat süren bir ameliyat. Siz, doktora o ameliyat için 30 lira verirseniz, hekim ameliyata girmek istemeyecektir." şeklinde konuşuyor. Türkiye'de sağlıkta yaşanan dönüşümle doktora ulaşmanın kolaylaştığının altını çizen Ertenli şöyle konuşuyor: "Şu anda asıl sıkıntıyı yaşayan daha ciddi hastalıkları olanlar. Bu grubun sorunlarını çözecek hekime ulaşmaları zorlaştı. Kaliteye dayalı bir performans sistemi getirilmeli. Kalitenin objektif verilerle ölçülmesi lazım."
Öte yandan ağır hastalardan parası olanlar da özel ve üniversite hastanelerini tercih ediyor. Üniversite ve özel hastanelerde içinde organ nakli ve büyük cerrahi girişimlerin bulunduğu A grubu ameliyatların oranı yüzde 8'i buldu.