Antibiyotikler reçete ile satılmalı
Son yıllarda gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere tüm dünyada yanlış ilaç kullanımı küresel bir sorun olmaya devam ediyor. Hatalı kullanılan ilaçların başında ise antibiyotikler geliyor.
Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Merkezi (ECDC), Avrupa Birliği üye ve aday ülkelerle birlikte, 18 Kasım'ı 'Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü' olarak ilan etti. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (Klimik), Antibiyotik Çalışma Grubu Başkan Yardımcısı, Prof. Dr. Oral Öncül, antibiyotikleri güvenli bir şekilde uzun yıllar direnç gelişmeden kullanabilmek için toplumun bilinçlendirilmesi gerektiğini kaydediyor.
Toplum genelinde antibiyotiklerin hatalı kullanımının başlıca nedenleri arasında hastalık durumunda herhangi bir sağlık kuruluşundan yardım almaksızın antibiyotik kullanımı, bu amaçla öncelikli olarak evde bulunan herhangi bir antibiyotiğin tercih edilmesi, hastaların reçetesiz olarak antibiyotiklere kolay ulaşabilmeleri, bazen de hekimler tarafından gerekmediği halde antibiyotik kullanımının önerilmesi olduğu ifade ediliyor.
Prof. Dr. Oral Öncül, antibiyotiklerin hatalı kullanılmasının beraberinde ciddi sorunları getirdiğini kaydediyor. Öncül, "Bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıklarında kullanılan antibiyotikler, gereksiz yere kullanıldığında bakteriler tarafından o antibiyotiklere karşı direnç gelişiyor. Bu da bakterilere antibiyotiğin etki etmediği, kısaca hastalığın iyileşmediği anlamına geliyor. Bakteriler arasında ortaya çıkan bu direnç diğer bakterilere de yayılabildiği için sorun daha da büyüyor ve antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebilecek enfeksiyonlar artık daha zor tedavi edilebilir hale geliyor. Direnç gelişiminde antibiyotiklerin gereksiz yere kullanımı büyük önem taşıyor. Örneğin nezle ya da grip virusların neden olduğu bir hastalıktır. Antibiyotikler bakterilere karşı etkili olabilen, buna karşın viruslara herhangi bir etkisi bulunmayan ilaçlardır. Bu nedenle virusların neden olduğu hastalıklarda antibiyotik kullanımı son derece yanlıştır. Direnç artışı yalnızca enfeksiyonların daha güç tedavi edilebilir hale gelmesine neden olmuyor, aynı zamanda tedavi maliyetinde de önemli bir artışa yol açıyor." değerlendirmesinde bulundu. Prof. Dr. Öncül, antibiyotiklerin ayrıca gereken süre kullanılmadığını da vurguluyor.
Antibiyotiklere ilişkin dünya genelinde 11 ülkede yapılan bir araştırmada toplum kökenli enfeksiyonların tedavisi için antibiyotik kullananların yaklaşık yüzde 22.3'ünün antibiyotikleri gereken süre boyunca kullanmadığı saptandı.
Antibiyotiklerin hatalı kullanımının gelecek açısından kaygı verici olduğunu kaydeden Prof. Dr. Oral Öncül, yeni antibiyotikler için yatırımların giderek azalmasının, ileride kullanılabilecek antibiyotik tercihini giderek sınırlandırdığını ifade ediyor. Hatalı antibiyotik kullanımı bir taraftan direnç artışı ile antibiyotiklerin uzun süre kalıcılığını engellemekte, bir taraftan da yeni antibiyotiklerin üretilememesi sonucu gelecek nesilleri olumsuz etkileyecek ciddi sorunlara neden olmaktadır.