Özel sektör sürelerini memuriyet hizmetiyle şimdi mi birleştirmeli, daha sonra mı?
Bu konudaki bir soruyu 22 Mart 2012 tarihinde soru-cevap bölümümüzde cevaplamıştık. Ancak gelen yorumlardan, verilen cevabın tam olarak anlaşılmadığı veya daha net bir açıklama yapılması istediği görülmektedir. Daha detaylı bir açıklama için başlığa tıklayınız.
Memurlar için "kazanılmış hak aylığı" ve "emekliliğine esas hak aylığı" olmak üzere iki kavram bulunmaktadır.
Devlet memurluğuna başlamadan önce kişilerin sigortalı hizmetinin bulunması mümkündür.
Özel sektör hizmetlerinin tümü "kazanılmış hak aylığında" değerlendirilmemektedir. Ama kazanılmış hak aylığında değerlendirilmeyen süreler "emekliliğine esas hak aylığı"nda değerlendirilebilmektedir.
Diğer taraftan, mevzuatımıza göre sigortalı çalıştıktan sonra memuriyete girenlerin, bu sürelerini kuruma bildirmesi gerekmektedir. Üstelik bu işlem zorunludur. Kurumlarca da kişinin sigortalı çalışmaları var mı yok mu ilgililerden öğrenilmesi gerekmektedir.
Yani, özel sektördeki hizmetlerin birleştirilmeye tabi tutulmaması, Kurumlarca da devlet memurluğuna başladıkları tarihten itibaren emekli keseneğine esas aylık intibakı işlemine tabi tutulması gerekmektedir. Emekliliğe yakın birleştirilmesi şeklinde kişilerin tercihine bırakılmış bir yasa hükmü bulunmamaktadır.
Ancak, göreve başlangıç tarihi itibariyle birleştirmeye tabi tutulması durumunda, devlet memurunun emekli keseneğine esas derece ve kademesi yükselecek, bu halde de memurundan yapılacak kesinti tutarı da artacaktır. Örnek; 8 inci derece 1 inci kademeden devlet memurluğuna başlayan kişiden 250 tl. şahıs kesintisi olarak kesildiğini varsayalım. Bu kişinin 3 yıl sigortalı hizmeti olduğunu varsaydığımızda 7 inci derece 1 kademeden kesinti yapılması gerekecek, bu tutarda varsayalım 252 tl. olsun. Bu tutar devlet memurunun aylığından kesilerek Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilecek tutar olacaktır.
Şayet emekliliğe yakın birleştirmeye tabi tutulması; intibak işlemi kişinin devlet memurluğuna başlangıç tarihi itibariyle yapılarak hesaplanacak ve kesinti tutarları faiziyle birlikte devlet memurunun payına düşen kısmı devlet memurundan, kurumun payına düşen kısmı da ilgili kurumdan faiziyle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilecektir.
Özetle hem kurumların hem de şahısların; sigortalı hizmetlerin devlet memurluğuna başlangıç tarihi itibariyle birleştirmeye tabi tutması konusunda gerekli işlemleri yapması gerekmektedir.
Konu ile ilgili Kanun maddeleri;
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu;
Madde 14 ? Sandığın gelirleri şunlardır:
a) İştirakçilerin emeklilik keseneğine esas aylık tutarları üzerinden her
ay kesilecek % 16 emeklilik kesenekleri;
....
d) (a) fıkrasında yazılı % 16 emeklilik keseneğine karşılık % 20, (b, c ve ç) fıkralarında yazılı paralara eşit olarak kurumlarınca verilecek karşılıklar;
Madde 17 ? (Değişik:7/5/1986 - 3284/4 md.)
Kurumlar 14 üncü maddede yazılı Sandık gelirlerinden;
a) a,b,c,ç, d fıkralarında yazılı kesenek ve karşılıkları aylık, ücret veya tahsisatın tediyesi gününü takip eden günden başlamak üzere 7 gün içinde,
.....
Sandığa veya Sandık adına postaya veya bankaya yatırmaya mecburdurlar.
....
Sandık gelirlerini tahakkuk ettirmeyen,yukarıda yazılı süreler içinde kesmeyen veya göndermeyen kurumların ve tediye merkezlerinin tahakkuk ve ödemeyle ilgili memurları ile sorumlu muhasiplerinden bu paralar % 10 fazlasıyla birlikte ve Sandığın talebi üzerine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre mahalli maliye teşkilatınca tahsil olunur.
(ç) fıkrasında yazılı süreler içerisinde yatırılmayan Sandık gelirleri ise, kurumlarından % 30 faizi ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil olunur.
Kurumların bütçelerindeki ödeneğin yetmemesi veya ödenek mevcut olduğu halde mahalline ödeme emri gönderilmemesi dolayısıyla Sandık gelirlerinin zamanında gönderilmemesi halinde bu paralar % 20 gecikme zammıyla birlikte ilgili kurumdan alınır.
...."
?Ek Madde 18 ? (8/7/1971 - 1425/2 md. ile gelen Ek 3 üncü madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Sosyal Sigortalar Kanununa tabi görevlerde bulunduktan sonra iştirakçi olanların, emeklilik keseneklerine, personel kanunları gereğince kazanılmış hak olarak aldıkları derece ve kademe aylıkları üzerine, sigorta primi ödemek suretiyle geçirdikleri sürelerin, her yılı bir kademe ilerlemesine ve tahsil durumlarına göre her 2, 3, 4 veya 5 yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde eklenerek bulunacak derece ve kademe aylığı esas alınır.
Bunların, personel kanunlarına göre kazanılmış hak olarak aldıkları kademelerin ilerletildiği veya derecelerin yükseltildiği sürece, emeklilik keseneğine esas kademeleri ilerletilir ve dereceleri yükseltilir.
Ancak, bunların emeklilik keseneğine esas aylık derecelerinin yükseltilebilmesi için, tahsil durumları itibariyle personel kanunları hükümlerine göre, en son yükselebilecekleri dereceleri geçmemeleri ve bir derecede en az geçirilmiş gereken yıl sayısı kadar kademeden emeklilik keseneği ödemiş olmaları şarttır.
Şu kadar ki, 18 nci yaşın ikmalinden önce veya iştirakçi oldukları tarihteki tahsil derecelerinden daha aşağı bir tahsil derecesinde sigorta primi ödemek suretiyle geçirdikleri süreler dikkate alınmaz.
Sigorta primi ödemek suretiyle geçen sürelerin, personel kanunları hükümlerine göre, memuriyette geçmiş sayılmak suretiyle, kazanılmış hak derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilen kısımları, bu madde uyarınca, emeklilik keseneğine esas aylığın tesbitinde ayrıca nazara alınmaz.?