Afet riski taşıyan 7 milyon konutun yıkılması için yönetmelik çıktı

Oya ARMUTÇU

TÜRKİYE'deki afet riski taşıyan 6.5-7 milyon konutun yıkılarak, dönüştürülmesine ilişkin yasanın merakla beklenen uygulama yönetmeliği dün yayınlanarak, yürürlüğe girdi.

İşte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın o uygulama yönetmeliği:

Yedişer kişilik teknik heyetler

Bakanlıkça Türkiye'nin gerekli görülen yerlerinde yeteri kadar teknik heyetler oluşturacak. Yıkılmasına karar verilen riskli yapı tespitlerine itirazları değerlendirecek bu heyetlerin dört üyesi en az yardımcı doçent kadrosundan üniversitelerden, üç üyesi en az ikisi inşaat mühendisi bakanlık teşkilatında çalışanlardan olmak üzere yedişer kişiden kurulacak.

Başkanın dediği olacak

İlk ilk teknik heyetler iki yıl 2014 yılı sonuna kadar görev yapacak. Yeni teknik heyetler ise 2015 Ocak'ta görevlendirilecek. Teknik heyetler oy çokluğu ile ?riskli yıkılsın? kararı verecek. Oyların eşitliği ile halinde, başkanın görüşü gibi karar alınacak.

15 günde boş teslim şartı

Riskli tespiti yapılan ve dönüştürülecek ev ve işyeri sahibi vatandaş tarafından hizmet ve vergisi, elektrik, su, doğalgaz borcu ödenmiş ve boş olarak 15 gün içinde teslim edilecek. Vatandaşla idare ile anlaşma yapacak.

Riskli ve rezerv yapı alanı nasıl belirlenecek

Riskli alanlar hazırlanan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın görüşü alınarak belirlenecek. Hazırlanan dosya ve görüş, Bakanlar Kurulu kararı alınmak üzere Bakanlığa gönderilecek. Bakanlıkça, yapılacak inceleme sonucunda uygun görülen talepler, teklif olarak Bakanlar Kurulu'na sunulacak. Reverv yapı alanı da hazırlanan dosyaya istinaden, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenecek.

Bir ayda içinde görüş bildirilecek

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, riskli alana ilişkin görüşünü 15 gün; Maliye Bakanlığı rezerv yapı alanına ilişkin görüşünü 30 gün içinde bildirecek.

Riskli yapıyı kim tespit edecek

Riskli yapılar, idarece veya müracaatları üzerine lisanslandırılacak üniversiteler, inşaat, jeoloji ve jeofizik mühendisleri odaları, Yapı Denetimi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren yapı denetimi kuruluşları ile lisanslandırılacak kurum, kuruluş ve şirketlerce tespit edilecek.

Mühendislerde aranacak şartlar

Lisanslandırılacak kuruluş ve şirketlerde, tespit raporunu hazırlayacak mühendislerin, meslek oda üyeliklerinin devam şartı ve mesleklerinde fiilen en az 5 yıl çalışmış olmaları şartı aranacak. Bu sürenin en az üç yılının,inşaat mühendisleri için proje hazırlanması veya incelenmesi; jeoloji ve jeofizik mühendisleri için ise jeolojik-jeoteknik etüdlerde fiilen görev yapması şeklinde olması gerekecek.

Bakanlık lisansı iptal edebilecek

Bakanlık, riskli yapı tespitine ilişkin faaliyetleri denetleme yetkisine sahip olacak. Aykırılık görülmesi halinde lisans iptali yoluna gidilebilecek.

Riskli yapı nasıl tespit edilecek

Riskli yapı tespitine ilişkin raporların bir örneği, tespit tarihinden itibaren en geç 2 gün içinde, tespiti yapan lisanslandırılmış üniversite, meslek odası, kurum, kuruluş ve şirketçe tespite konu yapının bulunduğu ildeki çevre ve şehircilik müdürlüğüne gönderilecek.

15 gün içinde itiraz hakkı

Müdürlük, raporları inceledikten sonra riskli tespit edilen yapıları, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere tespit tarihinden itibaren en geç 10 iş günü içinde ilgili tapu müdürlüğüne bildirecek ve bu konuda Bakanlığa bilgi verecek. Riskli yapı tespitine karşı malikler veya kanuni temsilcilerince 15 gün içinde, yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe verilecek dilekçeyle itiraz edilebilecek.

Üç kişilik takdir komisyonu

Taşınmazın değeri, idare bünyesinden en az 3 kişiden teşkil olunacak kıymet takdir komisyonları marifetiyle veya hizmet satın alınmak suretiyle tespit edilecek. Söz konusu değer, taşınmaz değerleme konusunda uzman kişi, kurum veya kuruluşlardan bilgi alınarak ve mahallin emlak alım satım bürolarından alınacak bilgilerden de faydalanılarak, Kamulaştırma Kanunu'ndaki ilgili maddenin esaslarına göre belirlenecek.

Sözleşme yapılacak

Yapılacak konut ve iş yerlerinin niteliği ve büyüklüğü idarece tespit edilmek kaydıyla, uygulama alanında kalan taşınmaz malikleriyle, öncelikle uygulama alanında yapılacak konut ve iş yerlerinden verilmek üzere sözleşme akdedilecek. Uygulama alanındaki taşınmazın belirlenen bedeli, idarece malike verilecek konut veya iş yerinin inşaat maliyet bedelinden düşülecek.

İmar hakkı başka alana aktarılabilecek

Bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda taşınmaz malikinin idareden alacağı olursa bu meblağ, taraflar arasındaki anlaşmaya istinaden, idarece, nakdi olarak veya idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş taşınmazlarından verilerek ya da imar hakkının başka alana aktarılmasıyla ödenebilecek. İdareye borçlu olması halinde bu borca konu meblağ, taşınmaz malikince idareye taksitle ödenecek.

Kiracılar ne olacak

Uygulama alanındaki taşınmazlar ve uygulama alanı dışındaki riskli yapıların maliklerine konut veya iş yeri verilmesinden sonra arta kalan konut veya iş yerlerinin bulunması halinde belirtilen yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az 1 yıldır ikamet edenler veya iş yeri işletenlerle kanun uyarınca taşınmazları kamulaştırılanlara, bu konut veya iş yerlerinden verilmek üzere sözleşme yapılabilecek. Bu kapsamda konut veya iş yeri talebinde bulunanların sayısının, artan konut ve iş yeri sayısından fazla olması halinde konut veya iş yeri verilecekler noter huzurunda kurayla belirlenecek.

Rayiç bedel tespit edilip sözleşme yapılabilecek

Uygulama alanı dışındaki riskli yapılarda, sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunlukla alacağı karara katılmayan maliklerin bağımsız bölümlerine ilişkin arsa paylarının rayiç değeri tespit edilecek. Bakanlıkça uygun görülmesi halinde arsa payları satın alınanlarla konut veya iş yeri sözleşmesi yapılabilecek.

Kira yardımı

Anlaşmayla tahliye edilen uygulama alanındaki yapılarla uygulama alanı dışındaki riskli yapıların sahiplerine tahliye tarihinden itibaren konut ve iş yerlerinin teslim tarihine veya idarece belirlenecek tarihe kadar, mümkün olması halinde geçici konut veya iş yeri tahsisi, mümkün olmaması halinde idarece kararlaştırılacak aylık kira bedeli yardımı yapılabilecek. Buralarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak ikamet edenlere veya iş yeri işletenlere, idarece belirlenecek oranda defaten kira yardımında bulunulabilecek.