Lojmanı boşaltmayan memurdan 'İşgaliye Bedeli' alınamaz

Yasanın yetki vermdeiği bir konuda, yönetmelik veya tebliğle sınırlama getirilemez.

Konutta çıkmayan memura uygulanacak işlem, 2946 sayılı Kamu Konutları Kanununun 8 . maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hüküm şu şekildedir:

"Konuttan çıkarılma:
Madde 8 - Konutlar, 7 nci maddede belirtilen süreler sonunda boşaltılmaz ise, tahsise yetkili makam tarafından ilgili mülki veya askeri makamlara başvurulur. Bu başvuru üzerine konut başka bir bildirime gerek kalmaksızın, kolluk kuvveti kullanılarak bir hafta içinde zorla boşalttırılır. Zorla boşalttırmaya karşı, idareye ve yargı mercilerine yapılacak başvuru boşalttırma işleminin icra ve infazını durdurmaz.
Konut tahsisine yetkili makam tarafından kendilerine tahsis yapılmadan konutları işgal edenler veya tahsis yapıldıktan sonra gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu anlaşılanlar, konut blok veya gruplarındaki diğer konut sakinlerinin huzur ve sükünunu bozucu, genel ahlak değerlerini zedeleyici tutum ve davranışlarda bulunmakta ısrar ettiği tesbit olunanlar hakkında da yukarıdaki fıkra hükmüne göre işlem yapılır."

Bu Kanun maddesinde idareye sadece boşaltma yetkisi verilmiştir.

Bu Kanun uygulanmasını göstermek üzere, Bakanlar Kurulu Kararıyla yönetmelik çıkarılmıştır. Kamu Konutları Yönetmeliğinin 34. maddesinin 3. fıkrasına 2011 yılında şu hüküm eklenmiştir.

"(Ek fıkra: 22/8/2011-2011/2164 K.; Değişik üçüncü fıkra: 17/2/2012-2012/2835 K.) 20 nci maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi uyarınca İdarece konutta oturmasına izin verilenler hariç olmak üzere, 33 üncü madde gereğince konutta oturma süresini doldurduğu veya konutta oturma hakkı sona erdiği halde konutu tahliye etmeyenlerden, konutu on beş gün içerisinde tahliye ederek boşaltması, aksi takdirde bu sürenin bitiminden itibaren işgaliye bedeli alınacağına ilişkin olarak İdarece yapılacak tebligata rağmen, konutu tahliye ederek boşaltmayanlardan, yeni bir tebligata gerek olmaksızın, konutun tahliye tarihine kadar geçecek süreler için ödenmesi gereken kira bedeli yerine işgaliye bedeli tahsil edilir. Bu bedel; konutun tahliye edilmesi gereken tarihten sonraki üç ay için, ödenmesi gereken kira bedelinin (yakıt, elektrik, su vb. hariç) iki katı, daha sonraki aylar için ise dört katı olarak uygulanır. Ancak, bu şekilde oturulan süreler 33 üncü madde ile belirlenmiş olan sürelerin uzatılması sonucunu doğurmaz ve oturanlar yönünden bir hak teşkil etmez."

Bu hükme dayanılarak, lojmanı boşaltmayan memurdan işgaliye parası alınmaya başlanmıştır.

Memurlar.net olarak yapılan uygulaman yanlış veya doğruluğundan ziyade, tüm idari işlemlerde hem amirlerin hem de hakkını arayan memurların dikkat etmesi gerektiği bir hususu vurgulamak istiyoruz. Her yönetmelik veya tebliğin kanundan dayanak alarak hazırlanması gerekmektedir. Normlar hiyerarşisine uygun olmayan her düzenleme iptal olur. 2011 yılında yapılan lojman düzenlemesi bu nevidendir. Kanunda sadece boşaltmaya dair yetki verilmesine rağmen, yönetmelikte buna ilave olarak işgaliye parası da alınması hükme bağlanmıştır. Hukuka uygun olmayan bu işlem, bir dava neticesinde, Danıştay'ın önüne gelmiş. Danıştay işlemi iptal ettiği gibi alınan işgaliye parasının da geri ödenmesine karar vermiştir.

İŞTE AA'NIN GEÇTİĞİ HABER

Emsal niteliğindeki karar sonucunda idare artık, süresinde boşaltılmayan kamu lojmanlarından 'işgaliye bedeli' alamayacak.

İzmir Emniyet Müdürlüğü'nde 1'inci Sınıf Emniyet Müdürü olarak APK'da görev yapan Ali Ünal, avukatı Mehmet Emin Keleş'e vekalet vererek Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı'na karşı Danıştay nezdinde açtığı davada, 'Kamu Konutları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe' dayanarak, lojmanda oturma süresini doldurduğu gerekçesiyle maaşından otomatik olarak kesilen, kira parasının 4 katı tutarındaki 'işgaliye bedelinin' yasaya aykırı olduğunu belirtti.

Ünal, dava dilekçesinde, 2946 Sayılı 'Kamu Konutları Kanunu'nun davalı idareye yalnızca 'konutu boşaltma' yetkisi tanıdığını, işgaliye bedeli tahsil etme yetkisini tanımadığını, yasanın vermediği bir yetkinin yönetmelikle idareye tanınamayacağını, bu nedenle 'Kamu Konutları Yönetmeliği'nin 34'üncü maddesine 2011 yılında eklenen 3'üncü fıkrasının anayasaya ve 'Kamu Konutları Kanunu'na aykırı olduğu gerekçesiyle iptalini istedi.

Ünal, dilekçesinde ayrıca kanuna aykırı yönetmelik hükmüne dayalı olarak tahliyede gecikilen her ay için kendisinden kira parasının 4 katı tutarında maaşından otomatik olarak kesilen işgaliye bedellerinin haksız kesildiği için iadesini talep etti. Davaya bakan Danıştay 5'inci Dairesi, davacının taleplerini haklı bularak 'Kamu Konutları Yönetmeliği'nin 34'üncü maddesinin 3'üncü fıkrasını hukuka aykırı bularak yürütmesini durdururken, yine buna dayanarak tahsil edilen işgaliye bedellerinin davacıya iadesine karar verdi.

Danıştay, karar gerekçesinde, “2946 sayılı kanunun 8'inci maddesinde; konutta oturma süresi sona erenlere karşı idarelere sadece 'konutu boşalttırma' yetkisi tanınmış, konutun boşaltılmaması durumunda, idareye 'işgaliye bedeli' tahsil yetkisi verilmemiştir. Kanunun bu açık hükmüne rağmen, yönetmeliğin 34'üncü maddesine eklenen 3'üncü fıkra ile idareye işgaliye bedeli tahsil etme hakkı tanınması hukuka aykırıdır” denildi. Danıştay, davacının işgaliye bedelinin yasal faiziyle iadesi talebine ise, “Dava konusu yönetmelik hükmü hukuka aykırı olduğundan, bu yönetmelik hükmüne dayanılarak davacıdan işgaliye bedeli alınmasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacının maaşından kesinti yapılarak tahsil edilen işgaliye bedellerinin de yasal faiziyle iadesi gerekmektedir” dedi.

Öte yandan, davacıdan hukuka aykırı işgaliye bedeli alınması telafisi güç ve imkansız zarara yol açacağından, dava konusu işlem ve işlemin dayanağı yönetmelik hükmünün yürütülmesinin durdurulmasına karar veren Danıştay, kararı oyçokluğuyla aldı. Danıştay bu kararla idareye, idarenin kamu konutlarında sadece tahliye yetkisinin olduğunu, işgaliye bedeli alamayacağını karara bağlamış oldu. Danıştay'ın bu emsal kararıyla kamu kurumları, kamu lojmanlarını boşaltmayanlardan yalnızca kira parası alabilecek, kira parasının iki ya da dört katına uzanan işgaliye bedellerini alamayacak.

Davayı açan Ali Ünal'ın avukatı Mehmet Emin Keleş, karar sonrasında yaptığı açıklamada, “Yıllarca bu şekilde lojmanlarda oturanlardan işgaliye bedeli alınmaktaydı. Bu kararla birlikte artık buna son verilmiş olacak. Bu tür mağdur olanlar dava açmaları halinde kazanacaklardır” dedi.