Öğretmenevi ücretlerinin yönetmelikle belirlenmeyeceğine ilişkin Danıştay kararı

T.C.
DANIŞTAY
Beşinci Daire

Esas No : 1992/27
Karar No : 1993/610
Davacı_______: Mevlüt İrfan Bahadır , Atatürk Mahallesi sk.no:37/18
Sincan/ANKARA
Davalı________: Milli Eğitim Bakanlığı - ANKARA

Davanın Özeti.......:Öğretmen olan davacı 20. 8.1990 günlü 2319 sayılı tebliğler dergisinde yayınlanan "Öğretmen evleri, lokaller ve eğitim merkezleri, sosyal tesisler yönetmeliği"nin 33.maddesinin; anayasamızın mali hükümlerle ilgili hükümlerine ve milli eğitim bakanlığının teşkilat ve görevlerine ilişkin yasal düzenlemeye aykırı olduğunu öne sürerek iptalini istemektedir.

Savunmanın Özeti.....:Davanın süresinde açılmadığı, sözü edilen yönetmeliğin 179 sayılı KHK uyarınca hazırlandığı, bu yönetmeliğin 31.maddesine dayanılarak öğretmenlerden alınan aidatın, öğretmenevleri ve sosyal tesislerin durumlarının iyileştirilmesi,öğretmenlerin bu yerlerde verilen hizmetten insanca yararlanabilmelerini sağladığı, bu nedenlerle davanın reddi gerektiği yolundadır.

Danıştay tetkik hakimi..: Hamdi Güleç

Danıştay savcısı.............: Serap Aksoylu
Düşüncesi......................: 20.8.1990 günlü ve 2319 sayılı Milli Eğitim bakanlığı tebliğler dergisinde yayımlanan " öğretmen evleri,lokaller ve eğitim merkezleri,sosyal tesisler yönetmeliği" nin 33.maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu edilen yönetmelik maddesi "üye aidatı, öğretmenevi veya lokalin bulunduğu mahalde görevli üyelerden o yerin yönetim kurulunca tespit edilip mahallin mülki amirinin onayı ile kabul edilen miktar üzerinden ve bütün üyelerden eşit olarak alınır. Eşi aidat ödeyen personel aidat ödemeyebilir. Eşlerden öğretmen olandan aidat kesilir." hükmünü taşımaktadır.
Anılan yönetmeliğin yürürlüğe girmesi sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeye göre idari ve mali işler dairesi başkanlığının görevleri arasında "öğretmenevleri ve diğer sosyal tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek" sayılmış olup, aynı görev 3797 sayılı kanunun 37 nci maddesiyle Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Daire Başkanlığına verilmiştir.
Anayasanın 128 inci maddesinin 2. fıkrası memurların ve diğer kamu görevlilerinin hak ve yükümlülüklerinin kanunla düzenleneceği hükmünü taşımaktadır. Anayasanın, bu hükmü karşısında, yukarıda belirttiğimiz kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde, öğretmenlerin öğretmenevi, lokal ve eğitim merkezi üyelikleri nedeniyle aylıklarından kesinti yapılmasına ilişkin bir düzenleme olmamasına rağmen, dava konusu yönetmelik hükmü ile bu yolda düzenleme yapılması, anayasaya aykırıdır.
Belirtilen nedenle dava konusu yönetmelik maddesinin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay beşinci dairesince işin gereği düşünüldü

Dairemizin 27.2.1992 günlü, E:1992/27 sayılı ara kararı üzerine gönderilen 25.2.1992 günlü, 3411 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Yazısında, sözü geçen yönetmeliğin 33. maddesinin uygulanması üzerine davacıdan her ay 2.000.- lira aidat kesildiğinin belirtilmesi nedeniyle davanın 2577 sayılı idari yargılama usulü kanununun 7. maddesinin4. bendine uygun olarak süresinde açıldığı anlaşıldığından, davalı idarenin süre def'i yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.

Öğretmen olan davacı "öğretmen evleri,lokaller ve eğitim merkezleri,sosyal tesisler yönetmeliği" nin üyelik aidatı alınmasına ilişkin 33.maddesinin iptali istemiyle dava açmıştır.

T:C: Anayasasının 128 inci maddesinin 2. fıkrası "memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir." hükmünü taşımakta olup, gerek 179 sayılı Milli Eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararnamede,gerekse 3797 sayılı Milli Eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanunda, öğretmen evleri, lokaller ve eğitim merkezi,sosyal tesisleri için öğretmenlerden aidat kesilmesi yolunda bir hüküm yer almamıştır.

20. 8.1990 günlü 2319 sayılı tebliğler dergisinde yayınlanan "öğretmen evleri, lokaller ve eğitim merkezleri, sosyal tesisler yönetmeliği" nin 4.maddesinde, "üye" tanımının Bakanlığa bağlı resmi okul ve kurumlardaki öğretmen ve diğer personeli, merkez ve taşra teşkilatı personelini, bakanlıktan emekli olan öğretmen ve personel, "kurum tanımının ise öğretmen evi, öğretmen lokali ve eğitim merkezi sosyal tesisini ifade edeceği, 32 maddesinde kurumun gelirlerinin; bakanlık bütçesine konulacak ödeneklerden, üye aidatlarından, kurumun işletme gelirlerinden ve bağışlardan oluşacağı belirtildikten sonra 33. maddesinde "üye aidatı, öğretmenevi veya lokalin bulunduğu mahalde görevli üyelerden o yerin yönetim kurulunca tespit edilip mahallin mülki amirinin onayı ile kabul edilen miktar üzerinden ve bütün üyelerden eşit olarak alınır. Eşi aidat ödeyen personel aidat ödemeyebilir. Eşlerden öğretmen olandan aidat kesilir. Aidatlar, üyelerin görevli bulunduğu kurumun mutemetlerince aylıklarından kesilerek kurumun bulunduğu yerdeki bir devlet bankası şubesine açılmış bulunan hesaba , topluca, maaşın alınmasını takip eden beş gün içerisinde yatırılır, mutemetler, banka dekontunu kurum idaresine vakit geçirmeden intikal ettirirler. " hükmüne yer verilmiştir.

Belirtilen yasal duruma göre; anayasada açıkça kanunla düzenleneceği öngörülen konuda yönetmelikle düzenleme yapılarak, anılan yönetmeliğin 33. maddesi ile üyelere aidat ödeme yükümlülüğü getirilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, öğretmen evleri, lokaller ve eğitim merkezleri,sosyal tesisler yönetmeliğinin 33. maddesinin iptaline,aşağıda dökümü yapılan 138.200.- lira yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, 15.2.1993 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

BAŞKAN : Nuri ALAN
Üye: Nursel AYMAKOĞLU
Üye: Ender ÇETİNKAYA
Üye: Tansel ÇÖLAŞAN
Üye : Zafer KANTARCIOĞLU