Mahalli İdarelerde Sözleşmeli Personel İstihdamı

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 31.10.2005 tarih ve B050MAH0710001/11493 sayılı Genelgesi.

KONU: Sözleşmeli Personel İstihdamı.

Bilindiği üzere, 5393 sayılı Belediye Kanunu 13/07/2005 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve anılan Kanunun 49 uncu maddesinin üç, dört ve beşinci fıkralarında;

"Üçüncü fıkra: Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabilir. Sözleşmeli personel eliyle yürütülen hizmetlere ilişkin boş kadrolara ayrıca atama yapılamaz. Bu personelin, yürütecekleri hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır. Bu fıkra uyarınca sözleşmeli olarak istihdam edileceklere ödenecek net ücret, söz konusu kadro unvanı için birinci derecenin birinci kademesi esas alınmak suretiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre tespit edilecek her türlü ödemeler toplamının net tutarının yüzde 25 fazlasını geçmemek üzere belediye meclisi kararıyla belirlenir. Genel hükümlere göre birinci dereceden kadro ihdas edilemeyen kadro unvanları için ise o kadro unvanından ihdası yapılmış en yüksek kadro derecesinin birinci kademesi esas alınır ve yapılacak ödemenin azami tutarı yukarıda belirtilen usûle göre tespit olunur. Bu fıkra hükümlerine göre çalıştırılacak personel için İçişleri Bakanlığı unvanlar itibarıyla sınırlama getirebilir.
Dördüncü fıkra: Avukat, mimar, mühendis (inşaat mühendisi ve harita mühendisi olmak kaydıyla) ve veteriner kadrosu bulunmayan veya işlerin azlığı nedeniyle bu unvanlarda kadrolu personel istihdamına ihtiyaç duyulmayan belediyelerde, bu hizmetlerin yürütülmesi amacıyla, haftanın ya da ayın belirli gün veya saatlerinde kısmi zamanlı olarak sözleşme ile personel çalıştırılabilir. Kısmi zamanlı olarak çalıştırılacak personel sayısı yukarıda belirtilen her unvan için birden fazla olamaz ve bunlarla yapılacak sözleşme süresi takvim yılını aşamaz. Bunlara ödenecek net ücret, aynı unvanlı kadroların birinci derecesinin birinci kademesi için yapılması gereken bütün ödemeler toplamının net tutarının yarısını geçmemek ve çalıştırılacak süre ile orantılı olmak üzere belediye meclisi kararı ile tespit edilir.
Beşinci fıkra:Bu fıkra uyarınca sözleşmeli personel olarak çalıştırılanlar için iş sonu tazminatı ödenmez ve işsizlik sigortası primi yatırılmaz. Bunlardan yaptıkları başka işler sebebiyle herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olanlar için sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primi yatırılmaz ve aynı kişi birden fazla belediye veya bağlı kuruluşta çalıştırılamaz.
Üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri uyarınca çalıştırılacak personele her ne ad altında olursa olsun sözleşme ücreti dışında herhangi bir ödeme yapılmaz ve ücret mahiyetinde aynî ya da nakdî menfaat temin edilmez. Bu personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümler uygulanır. Bu personele ait sözleşme örnekleri sözleşmenin imzalanmasını izleyen 30 gün içinde İçişleri Bakanlığına ve Maliye Bakanlığına gönderilir."
hükümlerine yer verilmiştir.

Öte yandan, 5302 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi ile il özel idarelerinde, 5355 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ile de mahalli idare birliklerinde 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin yukarıda belirtilen hükümleri çerçevesinde sözleşmeli personel istihdamına imkan sağlanmıştır.

Ancak, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi çerçevesinde düzenlenerek Bakanlığımıza ve Maliye Bakanlığına gönderilen sözleşme örneklerinin incelenmesinden, sözleşmelerde yukarıda belirtilen hükümlere uygun olmayan veya bu hükümlere açıkça aykırılık teşkil eden düzenlemelere yer verildiği görülmektedir.

Bu nedenle, il özel idareleri, belediyeler ve mahalli idare birlikleri ile bunların bağlı kuruluşları tarafından 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi çerçevesinde sözleşmeli personel olarak istihdam edilecek kişiler hakkında kurumlar ile ilgililer arasında imzalanacak sözleşmelerde; tam zamanlı olarak istihdam edilecekler için Ek: 1 Sayılı Tip Sözleşme Örneğinin, kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalıştığını belgelendirenler için Ek: 2 Sayılı Tip Sözleşme Örneğinin, kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışmadığını belgelendirenler için Ek: 3 Sayılı Tip Sözleşme Örneğinin kullanılması ve ayrıca aşağıda maddeler halinde açıklanan hususlara titizlikle uyulması gerekli görülmüştür.

1- 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamına girmeyen alan ve kadro unvanlarında tam zamanlı sözleşmeli personel istihdamına gidilmeyecektir.

2- Sözleşmeli personel olarak istihdam edilmek istenen kişilerin mesleki unvanlarına uygun boş kadro unvanı bulunmayan kurumlar, tam zamanlı sözleşmeli personel istihdam etmeyeceklerdir.

3- Kısmi zamanlı sözleşmeli personel istihdamı sadece avukat, mimar, mühendis (inşaat mühendisi veya harita mühendisi olmak kaydıyla) ve veteriner kadro unvanları ile sınırlanmış olduğundan, bu kadro unvanları dışında kısmi zamanlı sözleşmeli personel istihdamı yapılmayacaktır.
Bu kadro unvanlarında ise sadece birer adet kısmi zamanlı sözleşmeli personel istihdam edilebilecektir.

4- Sözleşmeli personele ödenecek ücret, ilgili kurumların meclisi tarafından ve 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasındaki hükümler dikkate alınarak net tutar olarak tespit olunacaktır. Kurumların yetkili meclisleri tarafından ücret tespiti yapılmaksızın sözleşme imzalanmayacak ve sözleşmelerin başlangıç tarihi yukarıda belirtilen meclis kararından daha önceki bir tarih olarak belirlenmeyecektir.
İlgililere sözleşmenin başlangıç tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak herhangi bir ücret veya başka bir mali hak verilmeyecektir.

5- Ücretler, sözleşmede mutlaka net tutar olarak belirtilecek ve her ayın başında peşin olarak ödenecektir.

6- Sözleşmeli personele fazla mesai yaptırılması halinde, fazla mesai karşılığı olarak herhangi bir ücret ödenmeyecektir.

7- 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin beşinci fıkrasında, sözleşmeli personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edileceklere ilişkin esas ve usulleri düzenleyen 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 10 uncu ve 11 nci maddelerinden ise, sözleşmeli personelin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi olacakları anlaşılmaktadır. Bu itibarla, yapılacak sözleşmelerde, sözleşmeli personelin Sosyal Sigortalar Kurumu dışında bir sosyal güvenlik kuruluşu ile ilişkilendirilmesi yönünde herhangi bir hükme yer verilmeyecektir.

8- Sözleşmelerde, sözleşmeli personelin işçi sendikalarına üye olmasına imkan tanıyacak herhangi bir düzenlemeye yer verilmeyecektir.

9- Başka bir kurumda kısmi zamanlı sözleşmeli personel olarak istihdam edilenlerle sözleşme yapılmayacaktır.

10- Sözleşmeler bir bütçe yılı ile sınırlı olduğundan, sözleşmelerde sözleşmenin sona erme tarihi olarak bütçe yılın (takvim yılının)-bitimini aşacak şekilde tarih belirlenmeyecektir.

11- Kurumlar, işin yürütümünden kaynaklanacak hususlara ilişkin özel nitelikli hükümleri, sözleşmenin diğer esaslarına aykırı olmamak kaydıyla boş bırakılan madde içerisinde düzenleyeceklerdir.

12- Sözleşme süresinin bitmesine rağmen; tam zamanlı olarak istihdam edilenler için hastalık ve analık izni, kısmi zamanlı olarak istihdam edilenler için ise hastalık izni dolayısıyla ücret ödenmeye devam olunanların yerine bu süre içinde başka bir kişi kadrolu veya sözleşmeli olarak istihdam edilmeyecektir.

13- Yeni yılda da çalıştırılmaya devam edilmesi uygun görülenler için yeni yıl itibariyle hesaplanacak ücret tavanı aşılmamak kaydıyla, ücret tespitine ilişkin meclis kararı mutlaka Ocak ayı içinde alınacak ve sözleşmelerin yenileme işlemleri de yine Ocak ayı içerisinde tamamlanacaktır.

14- Maliye Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığına gönderilecek sözleşme örneklerine, sözleşmeli personel istihdamına dayanak teşkil eden kadro unvanının önceden hangi birime tahsis edilmiş olduğuna dair bir bilgi yazısı ile sözleşmenin imzalandığı tarih itibariyle ilgili idarenin memur kadrolarının kadro unvanı ve dereceler itibariyle dolu boş durumlarını gösteren cetveller ve sözleşmeli personele ödenecek ücretin tespitine ilişkin meclis kararı da eklenecektir.

15- 5272 sayılı Kanuna ya da 5393 sayılı Kanuna göre taraflar arasında daha öncede yapılmış olan hizmet sözleşmelerinin tamamı iptal edilerek, bunlardan durumları yukarıda belirtilen hususlara uyanlar ile;

- Tam zamanlı olarak istihdam edilecekler için EK: 1 Sayılı Tip Sözleşme Örneğinin,
- Kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalıştığını belgelendirenler için EK: 2 Sayılı Tip Sözleşme Örneğinin,
- Kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışmadığını belgelendirenler için EK: 3 Sayılı Tip Sözleşme

Örneğinin.kullanılması suretiyle yeniden sözleşme yapılacaktır. Bu sözleşme örnekleri de bu Tebliğin 14 üncü maddesinde yer alan hususlar dikkate al ınarak, sözleşmelerinin imzalanmasını izleyen 30 gün içinde Bakanlığımıza ve Maliye Bakanlığına gönderilecektir. Durumları yukarıda belirtilen hususlara uymayanların ise derhal görevlerine son verilecektir.

16- Daha önce yapılmış olan hizmet sözleşmelerine hüküm konulmak suretiyle 5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu ile ilişkilendirilenler için T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü ile irtibata geçilerek bu durumda olanlar için yatırılmış kesenek ve kurum karşılıkları geri talep edilecek ve ilgililerin 506 sayılı sosyal Sigortalar Kanunu ile ilişkilendirilmeleri sağlanacaktır.

17- 5393 sayılı Kanundan önce yürürlükte bulunan 5272 sayılı Belediye Kanununa veya 5302 sayılı İl Özel idaresi Kanununa göre yapılmış sözleşmeler, 5393 sayılı Kanunda belirtilen esas ve usullere aykırılık teşkil etmesi sebebiyle geçersiz işlem niteliğinde bulunduğundan, bu sözleşmelere istinaden yapılmış olan ödemelerin 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "Bu fıkra uyarınca sözleşmeli olarak istihdam edileceklere ödenecek net ücret, söz konusu kadro unvanı için birinci derecenin birinci kademesi esas alınmak suretiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre tespit edilecek her türlü ödemeler toplamının net tutarının yüzde 25 fazlasını geçmemek üzere belediye meclisi kararıyla belirlenir.
Genel hükümlere göre birinci dereceden kadro ihdas edilemeyen kadro unvanları için ise o kadro unvanından ihdası yapılmış en yüksek kadro derecesinin birinci kademesi esas alınır ve yapılacak ödemenin azami tutarı yukarıda belirtilen usûle göre tespit olunur...." hükmüne göre belirlenecek azami tutarı aşan kısmının kurum bütçesine iadesi sağlanacaktır.

18- 5393 sayılı Kanun çerçevesinde çalıştırılacak sözleşmeli personele ilişkin olarak bazı unvanlar itibarıyla 01.07.2005 - 31.12.2005 tarihleri arasında geçerli olan ücret tavanları EK: 4'de yer alan Tabloda gösterilmiş olup, sözleşmeli personele ödenecek net ücret; kısmi zamanlı olarak istihdam edilecek sözleşmeli personel için sözkonusu Tablonun (B) sütununda yer alan tutarları, tam zamanlı olarak istihdam edilecek sözleşmeli personel için ise aynı Tablonun (C) sütununda yer alan tutarları geçmemek üzere, kurumların yetkili meclisleri tarafından belirlenecektir. İlgili kurumların yetkili meclisleri bu tutarların altında ücret tespitine yetkilidir.
Bilgilerinizi ve iliniz dahilindeki il özel idaresi ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik ve müesseselere duyurulmasını rica ederim.

Abdülkadir AKSU
İçişleri Bakanı