İtirazlarda, disiplin kurulları son merci midir?

Bir kamu kurumunda memur olarak görev yapıyorum. Hakkımda yapılan bir soruşturma neticesinde disiplin cezası aldım. Müfettişin raporunda yer alan birçok çelişkili ve gerçek dışı durumu izah ederek disiplin kuruluna itiraz ettim. Disiplin kurulu itirazımı kabul etti. Ancak, ilgili birimler konuyu tekrar Bakana onay için sunmuşlar ve Bakan da disiplin kurulu kararını dikkate almayarak aynı cezayı vermiştir. Bakan'ın disiplin kurulu kararını dikkate almamak gibi bir yetkisi var mıdır?

Maalesef 657 sayılı Kanunda 2011 yılında yapılan değişiklikle kaş yapayım derken göz çıkarılarak disiplin kurullarının yetkileri muğlak hale getirilerek ellerinden alınmıştır. Nitekim birçok kamu kurumunun uygulaması da bu yöndedir.

Yani 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun itiraz başlıklı 135 inci maddesinde yer alan; "İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler." hükmüne yer verilmiştir.

Kanun koyucunun abesle iştigal etmeyeceği genel prensibinden yola çıkılacak olursa, ".verilen cezayı hafifletir veya tamamen kaldırır." hükmü olmadığına göre, disiplin amirinin yetkisinin tam ve kesin olarak yalnızca hafifletme ve kaldırma ile sınırlı olduğu söylenemez. Eğer, hafifletebilir ve hafifletir ile kaldırabilir ve kaldırır kelimeleri arasında anlam farkı varsa, (ki vardır) o takdirde, hafifletebilme ve kaldırabilme yetkisi haricinde bir yetki kullanımının varlığına ilişkin aralık mevcuttur. Bu yetki de, başka bir alternatif olmadığına göre ancak cezanın kaldırılmaması veya hafifletilmemesi olabilecektir.

Bu konuyla ilgili olarak, Türk Dil Kurumu Başkanlığının 22.10.2012 tarihli yazısında konuyla ilgili şu hususlara yer verilmiştir; "657 sayılı Kanunu'nun 135'inci maddesi incelenmiştir. Söz konusu maddede geçen "İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler." cümlesine göre, itirazın kabulü halinde disiplin amiri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya hafifletmeyebilir, tamamen kaldırabilir veya tamamen kaldırmayabilir. Bu dört seçenekten birini uygulama yetkisi disiplin amirine verilmiştir."

Ayrıca, Açıklamalı Devlet Memurları Kanunu kitabında; "(Mehmet Ünver, Nezir Kardoğan: Edunet E-Öğretim Eğitim Basım Yayın Ltd. Şti., Ankara 2012, s. 252) Bu düzenlemeyle disiplin kurullarının son karar mercii olmaları sona erdirilmiştir. Çünkü, itiraz kabul edildikten sonra disiplin amirleri verilen kararı gözden geçirerek disiplin cezasını hafifletmeyebilir veya kaldırmayabilir. Madde metninin çok itinayla yazılmadığı anlaşılmaktadır. Aksi halde disiplin kurulu kararlarının disiplin amirleri tarafından dikkate alınmayabileceği yönünde bir düzenleme yapılmazdı." ifadelerine yer verilmiştir.

Her üç yazarın da Devlet Personel Uzmanı kökenli olması nedeniyle görüşlerinin yabana atılamayacağını düşünüyoruz. Bu durum göstermektedir ki, amaç memurların aleyhine bir düzenleme olmasa da 657 sayılı Kanunda yapılan değişikliğin memurların aleyhine olduğunu düşünüyoruz.

Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı ne diyor?

Ancak, Devlet Personel Başkanlığı'nın bu konuyla ilgili olarak vermiş olduğu bir mütalaasında ( 5 Temmuz 2011 tarihli ve 32 sayılı mütalaalar bülteni) zorlama bir yöntemle son nokta memurlar lehine konulmuştur.

Bu görüşte; "657 sayılı Kanunun 135 inci maddesinde itirazın kabulü halinde disiplin amirlerinin kararı gözden geçirerek daha alt ceza verebilecekleri veya tamamen ortadan kaldırabilecekleri hüküm altına alınmış olup, 657 sayılı Kanunda düzenlenen ceza türlerinden uyarma cezasına itirazın disiplin kurulu tarafından kabul edilmesi halinde bu kararın disiplin amirine gönderilmesi gerektiği ve ceza hafifletilemeyeceğinden disiplin amiri tarafından kaldırılması gerektiği, değerlendirilmektedir." ifadesine yer verilmiştir.

Devlet Personel Başkanlığı vermiş olduğu görüşte "İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler." cümlesini "İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletir veya tamamen kaldırır." cümlesi olarak algılamış ve kararını vermiştir.

Sonuç olarak bize göre doğru olmasa dahi Devlet Personel Başkanlığınca verilen görüşe göre disiplin kurulu'nun yapılan itirazın kabul edilmesi halinde disiplin amirleri verilen disiplin cezasını ya hafifletecek ya da tamamen kaldıracaktır. Bu görüşle madde metninde yapılan hata düzeltilerek memurların aleyhine olan durum düzeltilmiştir. Yani verilen cezada Bakan tarafından ısrar edilmesi mümkün değildir.

657'nin 135. maddesinin son hali

Madde 135 - (Değişik madde: 13.02.2011 - 6111 S.K./113. md.)(*)

Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir.

İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.

İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır.

İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.

Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir.