İklim değişikliği kuşların dengesini bozuyor

Türkiye'de üreyen ve sık görülen 29 kuş türünün 21'inci Yüzyıl'da iklim değişikliği ardından yeni koşullara nasıl tepki vereceğinin anlaşılması için Boğaziçi Üniversitesi'nden Moris Abolafya ve Doç. Dr. Raşit Bilgin, Ege Üniversitesi'nden Dr. Ortaç Onmuş ve Utah Üniversitesi'nden Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu bir araştırma yaptı.

MERKEZ NOKTALAR KUZEYE KAYACAK

Türkiye'nin küresel iklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarıyla karşı karşıya geldiğini gösteren araştırma, farklı kuş türlerinin iklim değişikliğine değişik şekillerde tepki vereceğini ortaya koydu. Bilimsel analize göre, Türkiye'de bazı kuş türleri 10 kat artarken bazıları 10 kat azalacak. Güncel dağılım alanlarınınsa merkez noktalarında 450 kilometreyi bulan, güneyden kuzeye doğru kaymalar olacağı belirlendi.

DEĞİŞİM ÖNÜMÜZDEKİ 50 YILDA

Araştırma sonuçlarına ilişkin bilgi veren Doç.Dr. Çağan Şekercioğlu, şöyle dedi:

"Önümüzdeki 50 yıl içinde 'Çam Baştankarası' (Parus ater) ve 'Bıyıklı Ötleğen' (Sylvia cantillans) gibi hassas kuş türlerinin dağılım alanlarında yüzde 90'Lara varan ciddi azalmalar öngörülürken, 'Arap Bülbülü' (Pycnonotus xanthopygos) ve 'Maskeli Örümcek Kuşu' (Lanius nubicus) gibi türlerde 10 kata ulaşan artışlar bekleniyor."

DAĞILIM ALANLARI DEĞİŞECEK

Pek çok türün dağılım alanlarının merkez noktalarında kaymalar beklendiğini söyleyen Doç. Dr. Şekercioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Örneğin; Büyük Baştankara'nın (Parus major) güncel dağılım alanının merkez noktası, günümüz ve 2070 senesindeki beklenen dağılımı ile karşılaştırdığında 450 kilometreye yakın bir kayma gösterecek. Kuzgun (Corvus corax) gibi sadece birkaç türde önemli bir değişiklik beklentisi yok. İklim değişikliği 21'inci Yüzyıl'da Türkiye kuşlarının dağılımını büyük miktarda değiştirecek. Birçok yerde bazı türler kaybolurken, yerlerine yeni kuş türleri gelecek."

İNSAN, HAYVAN, BİTKİ VE SU KAYNAKLARI ETKİLENECEK

21'inci Yüzyıl'da görülen iklim değişikliğinin Türkiye'de bulunan bu türlerin dinamiklerini ve birbiriyle etkileşimini ciddi anlamda değiştireceğini belirten Doç. Dr Şekercioğlu, "Ancak bu araştırmanın en önemli sonucu, ülkemizde 50 yıl içinde yaşanacak küresel iklim değişikliği ile her türlü bitki ve hayvan türleri, su kaynakları ve insan yaşamının ciddi şekilde etkileneceğidir" diye konuştu.

ORTAK ÇALIŞMA

Doç.Dr. Şekercioğlu, ülkede yaşanacak bu ciddi ve olumsuz değişimlerin önüne geçilebilmesi için ilgili tüm bilim insanları, sivil toplum örgütleri ve kamu kurumları arasında iletişimin güçlenmesi ve ciddi işbirliklerinin gelişerek sorunlara ortak çözüm arayışları aranması gerektiğini dile getirdi.

TEMİZ ENERJİ VURGUSU

Doç.Dr. Çağan Şekercioğlu, şöyle konuştu:

"Türkiye'nin küresel iklim değişikliğine katkısı giderek artıyor. Türkiye'nin yüksek miktarda kömür ve doğalgaz kullanmasından dolayı hızla yükselen sera gazı emisyonu, 1990'dan beri yaklaşık 2.5 kat arttı. Bunu azaltmak için ülkemizin güneş, rüzgar ve jeotermal gibi alternatif, doğa dostu enerji kaynaklarına acilen ağırlık vermesi şart."

VATANDAŞ KATKILI BİLİM

Araştırmada kullanılan verilere ulaşılmasında profesyonel ve amatör kuş gözlemcilerinin kullandığı ve herkese açık bir veri tabanı olan www.kusbank.org'dan faydalanıldığını belirten Doç.Dr. Şekercioğlu, "Son zamanlarda dünyada giderek yaygınlaşan 'vatandaş katkılı bilime' (Citizen science) Türkiye'den güzel ve ender bir örnek teşkil ediyor" ifadesini kullandı. Söz konusu bilimsel analizin sonuçları, dünyanın en saygın bilimsel dergilerinden 'Plos One'da yayımlandı