MEB'de Rehber Öğretmen sorunu

Rehber öğretmen geçici görevlendirilemez

Öğretmenlerin hangi hallerde geçici görevlendirilebileceğine dair 10.08.1999 tarih ve 23782 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğinin "Geçici Görevlendirme" başlıklı, 23. maddesindeki, "Öğretmenler, aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini kendi okul ve kurumlarında dolduramamaları halinde eğitim ve öğretim alanında ihtiyaç bulunan okul ve kurumlarda geçici olarak görevlendirilebilir." hükümleri ile aynı yönetmeliğin geçici 1. maddesinde "(05.11.2003 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı) ...Bu fazlalığın giderilmesine kadar öğretmen fazlalığının bulunduğu branşta o okul ve kurumlara 21 inci Madde gereğince yapılan atamalar hariç hiçbir şekilde atama yapılmaz ve ders dağılımları, mevcut norm kadrolarla ilişkilendirilen öğretmenler ile norm kadro fazlası öğretmenler arasında ders bütünlüğü de dikkate alınarak eşit şekilde dağıtılır." hükümleri bulunmaktadır.

Ayrıca; 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Kadrosunun Bulunduğu Okul ve Kurum Dışında Görevlendirilme" başlıklı, 20. maddesinde, (1) Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları müdürleri; kendi okul ve kurumlarında görevli öğretmenlere alanlarındaki dersler ile ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlardaki dersleri dengeli olarak dağıttıktan sonra, aylık karşılığı ders saatini dolduramayanlar ile dağıtılamayan alan derslerini en geç 15 gün içinde milli eğitim müdürlüğüne, (büyükşehir belediyesi bulunan merkezlerde il milli eğitim müdürlüğüne) yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür.

(2) Milli eğitim müdürleri; aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenleri, öncelikle isteklilerden, istekli bulunmaması durumunda ise hizmet puanı en az olandan başlamak suretiyle görev yerlerinin bulunduğu veya ikamet ettikleri belediye sınırları (büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi) içinde kalmak kaydıyla öncelikle alanlarında veya ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlarda öğretmen ihtiyacı bulunan diğer okul ve kurumlarda görevlendirmek ve bu görevlendirmenin yerine getirilip getirilmediğini izlemek zorundadır.

(3) Aynı belediye sınırları içinde alanlarında veya ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlarda aylık karşılığı ders ve ek ders görevi saatlerini dolduramayan öğretmen varken bu dersler 9 uncu maddede sayılanlara verilemez." hükümleri de bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre öğretmenlerin başka bir okulda/kurumda geçici görevlendirilebilmesi için, aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini kendi okul ve kurumlarında dolduramaması ve görevlendirileceği okulda ihtiyaç olması şartı bulunmaktadır.

Buna göre öğretmenler aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları halinde başka okulda/kurumda geçici olarak görevlendirilemezler.

Öğretmenlerin aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları norm kadro içinde yer almaları demek olduğundan norm kadro içinde yer alan öğretmenlerin İller, ilçeler arası ve aynı yerdeki başka okullarda/kurumlarda geçici görevlendirmelerine imkan bulunmamaktadır.

Bir görevlendirme yapılacaksa Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Kadrosunun Bulunduğu Okul ve Kurum Dışında Görevlendirilme" başlıklı, 20. maddesi 2. fıkrasında; "Aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenleri, öncelikle isteklilerden, istekli bulunmaması durumunda ise hizmet puanı en az olandan başlamak suretiyle görev yerlerinin bulunduğu veya ikamet ettikleri belediye sınırları (büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi) içinde kalmak kaydıyla görevlendirilir." şeklinde açıkça yazdığı üzere norm kadro fazlası ve/veya aylık ve zorunlu ek ders saatlerini doldurmayan öğretmenlerden hizmet puanı düşük olandan başlanarak geçici görevlendirme yapılabilmektedir.

Bu görevlendirmelerde de açıkça aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenler olarak norm kadro fazlası öğretmenler kastedilmektedir.

Bu hükümlere göre; Rehber Öğretmenlerin norm kadrosunda bulunduğu okul haricinde görüşü alınmadan geçici olarak görevlendirilmeleri mümkün değildir. Bir öğretmenin başka bir kuruma geçici görevlendirilebilmesi için izni ve görüşü alınması öğretmenin bulunduğu okulda norm kadro fazlası olması gerekmektedir.

Buna rağmen İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri her okulda bir Rehber Öğretmen bulunmasından hareketle Eğitim-Öğretim yılı başlarında Rehber Öğretmenlerin kendi okullarındaki görevlerini aksatmaksızın diğer okullarda görevlendirilme yolunu seçmektedirler.

Ülkemizde bazı okullarda birden fazla Rehber Öğretmen, bazı okullarda ise hiç Rehber Öğretmen bulunmamaktadır. Bu durum neden kaynaklanmaktadır, sorumlular kimlerdir?

İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Rehber Öğretmen görevlendirmelerine Milli Eğitim Bakanlığının 2005/95 nolu genelgesinin 4.maddesinin "İl içi Rehber Öğretmen atamalarında Bakanlığımız norm kadro uygulamaları doğrultusunda öncelikle rehberlik ve araştırma merkezlerinin çalışma bölgesi nüfusuna göre personel ihtiyacı karşılanacak, hizmetlerin bütün öğrencilere etkili olarak ulaştırılması için rehber öğretmenlerin ilçelere/eğitim bölgelerine ve öğretim kademelerine göre her okula dengeli dağılımı sağlanacaktır." hükümlerini dayanak göstermektedirler.

Milli Eğitim Bakanlığının 2005/95 nolu genelgesinin 4. maddesine göre Rehber Öğretmen ataması işlemini Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmakta, okullara dağılımını ise İl Milli Eğitim Müdürlükleri atama dönemlerinde planlamaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığının 2005/95 nolu genelgesinin 4. maddesi; Rehber Öğretmen görevlendirmesinden değil Rehber Öğretmen atamasından bahsetmektedir. Rehber Öğretmen atamalarının da yapılırken Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda yapılmasını emretmektedir.

Okullardaki Rehber Öğretmen fazlalıkları tamamen Milli Eğitim Müdürlüklerinin Milli Eğitim Bakanlığının 2005/95 nolu genelgesinin 4. maddesi hükümlerine aykırı hareket etmelerinden kaynaklanmaktadır.

06.05.2010 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin il içi yer değiştirmelerde ve özür gurubu yer değiştirmelerinde tüm kontenjanların açık gösterilmesi hükmü de 06.05.2010 tarihinden sonraki bazı okullarda birden fazla Rehber Öğretmen, bazı okullarda ise hiç Rehber Öğretmen bulunmamasına neden olmaktadır.

Bu hükümlere göre; Rehber Öğretmenlerin norm kadrosunun bulunduğu okul haricinde başka bir okulda geçici olarak görevlendirilmeleri mümkün değildir. Bir öğretmenin başka bir okula/kuruma geçici görevlendirilebilmesi için izni ve görüşü alınması öğretmenin bulunduğu okulda norm kadro fazlası olması gerekmektedir.

Ücretli Rehber Öğretmen görevlendirilmesi yapılmalıdır

Fakat Rehber Öğretmen ihtiyacının çok olması nedeniyle Rehber Öğretmenlerden norm kadro fazlası öğretmen bulunmamaktadır. Bu nedenle Rehber Öğretmen ihtiyacının Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen ve Yöneticilerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 9. maddesi gereğince ek ders ücret karşılığı görevlendirme kapsamında yapılması gerekmektedir.

Fakat ücretli Rehber Öğretmen görevlendirmesi yapılıp yapılamayacağına dair Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün 06.12.2012 Tarih ve 206199 Sayılı görüş yazısındaki; "Yüz yüze eğitim kapsamında olmayan bu görevlerin ek ders ücreti karşılığında görevlendirme yoluyla yürütülmesi mümkün bulunmamaktadır." açıklaması ile ücretli Rehber Öğretmen görevlendirilmesi engellemiştir.

Bu görüş yazısı da hem yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere hem de hukukun genel ilkelerine aykırıdır.

Çünkü Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 9. maddesinde Yüz yüze eğitim yönünden herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı Rehber Öğretmenlerin yapmış olduğu hassas görev nedeniyle riske girmek istemediğinden ücretli Rehber Öğretmen görevlendirilmesinin yolunu kapatmıştır. Bu yol açılmalı ve sadece Rehber Öğretmen olarak atanabilecek olanlar arasından görevlendirmeler yapılabilmelidir.

Tabi esas olan Rehber Öğretmen ihtiyacının görevlendirme ile değil atama ile giderilmesidir.

Okullarda 1'den fazla olan Rehber Öğretmenler norm kadro fazlasıdır

Okullarda bulunacak olan Rehber Öğretmenlerin normları diğer öğretmenlerin normlarından farklıdır. Fakat hem Bakanlık hem de tüm İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile okul ve kurumlar aynı hatayı yaparak Rehber Öğretmen norm kadrolarını diğer öğretmenlerin norm kadroları gibi belirlemektedir. Sisteme kaydedilen okullardaki 1'den fazla Rehber Öğretmen norm kadroları boş göründüğünden de bu boş kadrolara yer değiştirmeler suretiyle atamalar yapılmaktadır.

Olması gereken, bir yerleşim merkezindeki her okulda en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan ikinci ve müteakip norm kadroların atamalarda kullanılamayacağı bir sistem kurmaktır.

Şöyle ki,

Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin yönetmeliğin "Rehber Öğretmen Norm Kadrosu" başlıklı 13. maddesindeki; "Bir yerleşim merkezindeki her okulda en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan ikinci ve müteakip norm kadrolar atamalarda kullanılmaz." hükümleri bulunmaktadır.

Yine aynı yönetmeliğin "Norm Kadro Belirlemeye Yetkili Birimler ve Kullanılacak Çizelgeler" başlıklı 16.maddesi, 1. fıkrasındaki; "Kapsama dahil okul ve kurumların yönetici ve öğretmen norm kadroları, il milli eğitim müdürlüklerince belirlenir." hükümleri bulunmaktadır.

Aynı konu Milli Eğitim Bakanlığı Norm Kadro Uygulama Kılavuzunun "Öğretmen Norm Kadrosu Belirlenmesi" bölümü, "Rehber Öğretmen" başlıklı 6. maddesindeki; "Bir eğitim bölgesinde her okulda en az bir rehber öğretmen norm kadrosu doldurulmadan 2 nci ve müteakip norm kadrolar atamada kullanılmayacaktır." hükümlerinde bulunmaktadır.

Bu hükümler ile bir yerleşim merkezindeki her okulda en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan ikinci ve müteakip norm kadroların atamalarda kullanılamayacağı açık bir biçimde ortaya konmuştur.

Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 06.01.2004 Tarih ve 1762 Sayılı "Norm Kadro Uygulaması" konulu yazılarının 5. maddesinin son paragraflarında; "13'üncü maddenin son fıkrasında; ''... Bir yerleşim merkezindeki her okulda en az 1 rehber öğretmen norm kadrosu doldurulmadan 2'nci ve müteakip norm kadrolar atamalarda kullanılmaz." hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükümle ilk ve ortaöğretim kurumlarına Rehber Öğretmen dağılımının dengeli bir şekilde yapılarak her okula en az 1 Rehber Öğretmen verilmesi amaçlanmıştır. Bu noktadan hareketle, Rehber Öğretmen norm kadroları, bir yerleşim merkezinde en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan 2'nci öğretmen norm kadrolarına atama yapılmayacaktır.

Bu durum eğitim bölgesi oluşturulan yerleşim yerleri için de geçerlidir.

Örnek: A İL merkezinde bir lise, bir de çok programlı lisenin (ÇPL) bulunması halinde bu okulların Rehber Öğretmen norm kadro dağılımı aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

Lisenin 2, çok programlı lisenin 2 Rehber Öğretmen norm kadrosu olduğunda, lisenin 1 Rehber Öğretmeni var ise, çok programlı lisenin de 2 Rehber Öğretmeni norm kadrosu olmasına rağmen Rehber Öğretmeni yok ise, çok programlı liseye en az 1 Rehber Öğretmen atanmadan liseye 2 nci Rehber Öğretmen ataması yapılmayacaktır." açıklaması bulunmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 05.04.2011 Tarih ve 23018 Sayılı yazısının "Rehber Öğretmen Norm Kadrosu" başlıklı 4. maddesindeki diğer hususlarla birlikte (b) fıkrasının 6. alt bendinde "13 üncü maddesinin son fıkrasında; "....Bir yerleşim merkezindeki her okulda en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan 2 nci ve müteakip norm kadrolar atamalarda kullanılmaz." hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükümle ilk ve ortaöğretim kurumlarına rehber öğretmen dağılımının dengeli bir şekilde yapılarak her okula en az 1 Rehber Öğretmen verilmesi amaçlanmıştır. Bu noktadan hareketle, Rehber Öğretmen norm kadroları, bir yerleşim merkezinde en az 1 Rehber Öğretmen norm kadrosu doldurulmadan 2'nci öğretmen norm kadrolarına atama yapılmayacaktır. Bu durum eğitim bölgesi oluşturulan yerleşim yerleri içinde geçerlidir.

Örnek: A yerleşim yerinde 3 eğitim kurumunun bulunduğu ve bu eğitim kurumlarının norm kadrolarının dağılımının ise aşağıdaki şekilde yapıldığı varsayıldığında;

a) Y İlköğretim okulunun Rehber Öğretmen norm kadrosu 2, çalışan öğretmen sayısı 1,

b) F Lisesi rehber öğretmen norm kadrosu 2, çalışan öğretmen sayısı 1,

c) S Kız Meslek Lisesi Rehber Öğretmen norm kadrosu 1, görev yapan öğretmen sayısı 0,

Bu yerleşim yerindeki bütün eğitim kurumlarına en az 1 Rehber Öğretmen ataması yapılarak norm kadrosu doldurulmadan (Y) İlköğretim okuluna veya (F) lisesinin boş bulunan Rehber Öğretmen norm kadrosuna atama yapılmayacak hiç Rehber Öğretmeni bulunmayan (S) Kız meslek lisesine Rehber Öğretmen ataması yapıldıktan sonra (Y) İlköğretim okuluna veya (F) Lisesine ikinci Rehber Öğretmen ataması yapılabilecektir." denilmektedir.

Bu mevzuat hükümlerine göre okul ve kurumlarda Rehber Öğretmeni 1'den fazla olan okul ve kurumlardaki Rehber Öğretmenler norm kadro fazlası durumundadırlar. Fakat bu duruma İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin atama dönemlerinde planlama yapmamasından dolayı düşmüşlerdir.

Bu nedenle de, 1 den fazla Rehber Öğretmen bulunan okul ve kurumlardaki Rehber Öğretmenlerin aynı yerleşim yerinde hiç Rehber Öğretmeni olmayan öncelikle YİBO - yatılı ve pansiyonlu okullar olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "İhtiyaç Fazlası Öğretmenlerin Yer Değiştirmeleri" başlıklı 41. maddesi 1. fıkrası hükümlerince sadece tercihte bulunanların isteğe bağlı yer değiştirmelerinin sağlanması için duyuruya çıkılması, il içi ve il dışı atama dönemlerinde hiç Rehber Öğretmeni bulunmayan okul ve kurumların tercihe açılması ve en az bir Rehber Öğretmeni olan okulların tercihe kapatılması gerekmektedir.

Rehber Öğretmenlerin iki okulda birden görevlendirilmeleri hakkında "İki Okulda Birden Görevlendirilen Rehber Öğretmenlerin Görev Performansları Hakkındaki Görüş ve Önerileri Araştırma Raporu" bulunmaktadır

İki Okulda Birden Görevlendirilen Rehber Öğretmenlerin Görev Performansları Hakkındaki Görüş ve Önerilerini inceleyen Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Adana Şubesinin Araştırma Raporunun sonuç kısmında "İyi niyetle ve ilgili genelgeye göre mevcut personelden en üst düzeyde verim almak için yapılan bu görevlendirmelerle istenilen verimin elde edilmesinin zor olduğu görülmektedir. Verim sağlamak yerine, Rehber Öğretmenlerin özel ve mesleki yaşamları üzerinde olumsuz etkiler oluşturmakta ve bunun sonucunda, birinci okuldaki iş verimini de olumsuz etkilemektedir." sonucuna varılmıştır.

MEB yeterli Rehber Öğretmen atamalıdır

İlkokul Rehber Öğretmenlerinin 4+4+4'ten dolayı ayrılan ortaokul kısmındaki öğrencilere rehberlik edip edemeyeceğine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 06.02.2013 Tarih ve 89468 Sayılı görüş yazısı yayınlamıştır.

Bu görüş yazısındaki; "Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri eğitim öğretim sisteminin tamamlayıcı bir unsuru olup öğrencilerin eğitim sürecinden yetenek ve diğer özelliklerine göre en üst düzeyde yararlanmaları amaçlanmaktadır. Bu itibarla eğitim öğretim kurumlarında her öğrencinin kişisel ve sosyal gelişiminin desteklenmesi, kendine özgü yetenek, ilgi ve mesleki değerine göre başarı ve motivasyonunun artırılarak eğitim öğretim uygulamalarına uyum sağlaması ve uygun programlara yönelmesi için gerekli hizmetler verilmektedir.

Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin her okula her öğrenciye ulaştırılması amacıyla Bakanlığımızca çalışmalar sürdürülmekte olup öğrencinin yüksek yararı düşünülerek Rehber Öğretmeni olmayan okullarda da bu hizmetlerin planlanarak yürütülmesi uygun olacaktır." açıklamalarına göre öğrencinin yüksek yararı düşünülerek okuldaki tek Rehber Öğretmen iki okulda birden görevlendirilecek, bir koltukta iki karpuz taşınacaktır.

Fakat bu görüş yazısı hem yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere hem de hukukun genel ilkelerine aykırıdır.

Çünkü Milli Eğitim Temel Kanununa göre; öğretmenlik Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Buna rağmen, ülkemizde yeterince öğretmen alımı yapılmadığından öğrenci Rehber Öğretmensiz kalmakta, birçok yerde ihtiyaçlar yasal olmayan görevlendirme yolu ile giderilmektedir.

Mevcut atama bekleyen Rehber Öğretmenler bulunduğuna göre; Bu durum Anayasamızın "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz." hükümlerine aykırıdır.

Buna göre MEB, yeterli Rehber Öğretmen atamayarak Anayasal suç işlemektedir.

Rehber Öğretmenlerin sayısının artması okullarımızdaki şiddet olaylarının önlenmesinde, eğitim-öğretimin daha nitelikli hale gelmesinde önemli bir katkısı olacaktır. Bu konuda seferberlik ilan edilmeli ve atanmayan tüm Rehber Öğretmenlerimiz atanmalıdır.

MEB; Rehber Öğretmen ihtiyacını atama yolu ile giderdikten sonra, Rehber Öğretmenlerin birebir 10-15 saat sınıfların rehberlik derslerine girmesi, geri kalan 10-15 saatte de rehberlik servisinde bire bir rehberlik hizmeti vermesi için mevzuat düzenlemesi yapmalıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 06.02.2013 Tarih ve 89468 Sayılı görüş yazısında yer alan "Öğrencinin yüksek yararı gereği" şeklindeki sihirli kelime üzerine bir okuldaki Rehber Öğretmeni iki ayrı okulda görevlendirdim iş oldu bitti denilerek Rehber Öğretmen yokluğu sorunundan kurtulmak mümkün değildir.