İşletmelerde meslek dersi eğitimi konusunda bir öneri

Bakanlık okullardan görüş sormaktadır. Düşünülen mevzuat değişiklileri konusunda 2006/12 sayılı genelgesinde öğretmenlerden görüş istemektedir. Sitemize konuya ilişkin olarak gelen bir görüş aşağıda yer almaktadır.

İŞLETMELERDE MESLEK EĞİTİMİ KONUSUNDA

1.İşletmelerde meslek eğitimi yapılan okul ve kurumlarda görevli yönetici ve öğretmenlerin öğrenci, çırak ve aday çırakların iş yerindeki uygulamalı eğitimini izlemek, programa uygunluğunu ve sistemin iş yerindeki işlerliğini sağlamak, mesleki rehberlikte bulunmak üzere yaptıkları görevler için ek dersle ilgili esaslar kapsamında almaya hak kazandıkları ve ders programlarında gösterilen ek ders saatleri 40 dakika üzerinden hesaplanıp 1 saate bölünerek çıkan miktar ek ders saati olarak ödenmektedir.

Ek dersle ilgili esasların bu ücretin nasıl ödeneceğini düzenleyen 15.maddesi hükümleri bu konuyu çok iyi açıklamaktadır. Orada belirtilen ek ders saati sayısı öğretmenin alabileceği maksimum saattir. Öğretmenin mesleki teknik eğitim yönetmeliğindeki kriterlere göre belirlenen sürelerde haftalık ders programında belirtilen koordinatörlük ücretini tam alması gerekir.

Ayrıca öğretmene verilen ek ders süresince öğretmenin o görevi yapması beklenemez öğretmen öğrenciye yapmış olduğu rehberlik karşılığında bu ücreti almaya hak kazanmaktadır orada belirtilen süre kadar kontrol edilen işyerinde kalınacağı anlamı çıkarılmamalıdır. Bu konuda mevzuata hüküm konulması gerekmektedir.

2.Okulların tatil edilmesi sırasında ve ara tatillerde işletmeler açık olduğundan işletmeye giderek koordinatörlük yapan öğretmenin ücretleri ödenememektedir. Bu konuda mevzuata hüküm konulması gerekmektedir.

3.Ek dersle ilgili esaslardaki ?Ders dağıtım çizelgelerinde "İşletmelerde Meslek Eğitimi" adıyla gösterilecek bu dersler; işletmelerin okul ve kuruma uzaklığı, öğrenci, çırak ve aday çırak sayısı gibi kıstaslar esas alınarak? hükümleri örnekler verilerek açıklanmalıdır. Uygulamada illere ve okullara göre değişiklikler arz etmektedir.

4.görevlendirmelerde işletmenin okula uzaklığı öğretmenin ulaşım şartları da düşünülerek belediye sınırları içinde ve dışında yol masrafı ödenebilmesinin yolu açılmalıdır.

5.mesleki teknik eğitim yönetmeliğinde işletmede mesleki koordinatörlük saatlerinin belirlenmesi konusundaki mevzuat hükümleri şu kadar verilebilir demektedir bu maddeler kesin hüküm konulmalıdır

6.Mesleki eğitim merkezlerinde 120 civarında meslek kapsamda bulunmaktadır. Bu kadar geniş alanı bulunan bu kurumlarda bazı meslek dallarında yeter sayıda öğretmen olmamaktadır. Öğretmen ihtiyacını çözümlemek için ilgi (a) esasların 9. maddesi gereği ücret karşılığı usta öğreticiler ders görevi verilmektedir. Ancak usta öğreticilere okulda bulunan teorik ders görevi verilirken bu alana ait işletmelerde meslek eğitimi dersi verilmemektedir. Bu düzenleme bu kişilerinde bu ders görevini almasının yolunu açacaktır. Bu sayede usta öğretici olarak görev yapacak kişiler teşvik edilecektir. Ayrıca usta öğreticilerin görevlendirildiği alandaki çırak ve kalfaların işletmelerde mesleki eğitimi dersi de yapılarak anayasamızın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkından çırak ve kalfalarımızda yararlanmış olacaktır.

7.Mesleki eğitim merkezlerinde görevlendirilen koordinatör öğretmenler istekli olmaları halinde yarıyıl ve yaz tatillerin de işletmelerde meslek eğitimi ders görevi yapabilirler. İlgi b yönetmeliğin çırak ve kalfaların eğitimi başlıklı maddeleri incelendiğinde bu okullarda öğrenim gören kalfa ve çırakların 11 ay eğitim yaptıklarını ve bir ay izin kullandıklarını görüyoruz. Çırak ve kalfaların hepsi aynı anda izinli kullanmadıklarından mesleki eğitim merkezlerinde görevlendirilen koordinatör öğretmenlere istekli olmaları halinde yarıyıl ve yaz tatillerinde işletmelerde meslek eğitimi ders görevi verilmelidir.

8.İşletmelerde Meslek Eğitimi dersi aylık zorunlu ve isteğe bağlı ders saatleri içerisinde olması sağlanmıştır. Şu an ki mevzuat gereği işletmelerde meslek eğitimi dersi ancak ek ders görevi olarak verilebilmektedir. Bu düzenleme aylık karşılığı görevini dolduramadan ek ders görevi karşılığı çalışılabilme imkânını doğurmaktadır. Bu durum öğretmenler ile yöneticiler arasında tartışmalara yol açmakta ve bazı okul yöneticileri de aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenlere işletmelerde meslek eğitim dersini vermeme yoluna gitmektedir. Bu sorunun mevzuatta çözümlenmesi gerekir. Kaldı ki öğretmenler atölye derslerine aylık, sorunlu ve isteğe bağlı ders görevi karşılığı girebilmektedir. Bu husus dikkate alındığında atölye ve laboratuar dersi ile meslek dersleri öğretmenlerine işletmelerde meslek eğitimi dersi adı altında verilen bu ders görevinde de bir sınırlamaya gidilmesi uygun değildir.

9.Yaygın eğitim kurumlarında eğitim gören kalfaların da uygulamalı eğitimini izlemek, programa uygunluğunu ve sistemin işyerindeki işlerliğini sağlaması hedeflenmiştir. Bilindiği üzere mesleki eğitim merkezlerinde çırak ve kalfalarımız değişik sürelerde eğitim görmektedirler. Şuan yürürlükte olan düzenleme ile çırak statüde çalışan kişilerin işletmelerde meslek eğitimi dersi yapılırken kalfaların uygulamalı eğitimini izlemek, programa uygunluğunu ve sistemin işyerindeki işlerliğini sağlama görevinde bulunulması uygun görülmemiştir. Bu bir eksikliktir.

10.İşletmelerde meslek eğitimi dersinin usul ve esaslarını belirleyen bir yönergeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yönerge çıkarılmadığı sürece aksaklıklar giderilemeyecek ve eski usul ile çalışmalar devam edilecektir.

11.Atölye ve laboratuar ders öğretmenlerinin norm kadro sayıları okuldaki o branşa ait ders yükü sayısına göre belirlenmektedir. Okullarımızın bir kısmında, işletmelerde meslek eğitimi ders yükü okul idarelerince doğru belirlenememektedir. Ders yükü doğru belirlenemeyince buna bağlı olarak öğretmen norm sayısı da gerçeği yansıtmıyor. Bu nedenle Mesleki teknik eğitim yönetmeliğinin 267/c ve d maddesine ders yükünü kesin olarak belirleyecek hükümler konulmalıdır. İşletmelerde meslek eğitimi ders yükünün doğru belirlenememesi sonucunda okullarımızdaki bölümlerde olması gerekenden az öğretmen görev yapmaktadır. Doğru ders yükü birçok yeni öğretmenin okullarımızda göreve başlamasını veya norm kadro fazlası öğretmenlerin norma girmesini sağlayacaktır.Ülkemizde mesleki ve teknik eğitim yapan okullarımızın sayısını toplayıp bu okullardaki bölüm sayısı ile birlikte değerlendirirsek olayın büyüklüğü o zaman daha net anlaşılacaktır.

12.Mesleki teknik eğitim yönetmeliğinde 267/a maddesindeki ?Kurumdaki norm kadro sayısı dikkate alınarak, teorik ve uygulamalı meslek dersleri, öğretmenlere dengeli olarak dağıtıldıktan sonra ?İşletmelerde Meslek Eğitimi? adı altında ek ders görevi verilir.? İfadesi yanlış yorumlamalara neden olmaktadır. Atölye ve meslek dersleri dengeli dağıtıldıktan sonra işletmelerde mesleki eğitim ders saatleri eşit olarak değilde birkaç kişiye verilmektedir. Aslında işletmelerde mesleki eğitim saatleri de ders yükünden sayılacağından bu saatlerinden diğer derslerle birlikte dengeli dağıtılmalıdır.

13.İşletmelerde öğrenim gören öğrencilere not verilirken koordinatör öğretmenlerde söz sahibi olmalıdır.

14.Yılsonu beceri sınavlarında öğrencinin gittiği işletmenin durumu da göz önüne alınarak sınavlarda işletmenin çalıştığı sektörle ilgili örneğin elektrik öğrencisi bir elektrik tesisatçısında işletmeye gidiyorsa buna elektrik tesisatçılığı sorusu sorulabilmelidir.

15.Telafi eğitiminin gerçekçiliği yoktur. Şu anki müfredat sanayiye uymamaktadır.

16.Küçük ölçekli işletmelerde işyeri ve okul özel sözleşme imzalayabilmelidir.

17.Müdür yardımcılarına koordinatörlük görevi verilmemelidir.

18.İşletmeye gidecek son sınıf öğrencileri okula geldiklerinde disiplini bozuyorlar. Bu sebeple son sınıfta tamamen işletme eğitimi verilmeli.

?Bu konudaki mevzuat:
Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Ve Yöneticilerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Esaslar İşletmelerde Meslek Eğitimi
Madde 15- (Değişik 15.4.1999-BKK.-99.12775.4 md.) İşletmelerde meslek eğitimi yapılan okul ve kurumlarda görevli yönetici ve öğretmenlerin öğrenci, çırak ve aday çırakların iş yerindeki uygulamalı eğitimini izlemek, programa uygunluğunu ve sistemin iş yerindeki işlerliğini sağlamak, mesleki rehberlikte bulunmak üzere yaptıkları bu görevler ek ders görevi sayılır.

Ders dağıtım çizelgelerinde "İşletmelerde Meslek Eğitimi" adıyla gösterilecek bu dersler; işletmelerin okul ve kuruma uzaklığı, öğrenci, çırak ve aday çırak sayısı gibi kıstaslar esas alınarak okul ve kurum müdürlüğünce hazırlanacak ve milli eğitim müdürlüğünce onaylanacak programlara göre haftada;

a) Çıraklık eğitim merkezlerinde;
Büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerde 24 saati,
Diğer il ve ilçelerde 18 saati,

b) Diğer okul ve kurumlarda;
Büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerde 20 saati,
Diğer il ve ilçelerde 16 saati,

geçmemek üzere okutabilecekleri ek ders saatleri içinde verilir.

Koordinatör öğretmen görevlendirilmesi
Madde 267- İşletmelerdeki meslekî eğitimin plânlı olarak yürütülmesi, programa uygunluğunun izlenmesi, ortaya çıkabilecek sorunların belirlenmesi, öğrencilerin başarı, devam-devamsızlık ve disiplin durumlarının izlenmesi ve rehberlikte bulunulması amacıyla kurumda norm kadro içinde bulunan atanmaya esas branşı atölye, lâboratuvar ve meslek dersleri öğretmenliği olan yönetici ve öğretmenlerden koordinatör öğretmen/öğretmenler görevlendirilir. Genel kültür branşındaki yönetici ve öğretmenlere bu kapsamda görev verilmez.

Koordinatör öğretmen görevlendirilmesinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:

a) Kurumdaki norm kadro sayısı dikkate alınarak, teorik ve uygulamalı meslek dersleri, öğretmenlere dengeli olarak dağıtıldıktan sonra ?İşletmelerde Meslek Eğitimi? adı altında ek ders görevi verilir.

b) İşletmelerde meslekî eğitim ek ders görevi verilmesinde, işletmelerin kuruma uzaklığı, ulaşım durumu, işletme sayısı, işletmeler arası uzaklık ve işletmedeki öğrenci sayısı ile bunlarla ilgili iş ve işlemlerde harcanılacak zaman gibi ölçütler esas alınır.

c)Kurumda, ?İşletmelerde Meslek Eğitimi? adı altında verilecek ek ders saati sayısı; bir alan/dalda işletmeye öğrenci gönderilen sınıf/sınıflardaki uygulamalı meslek dersleri toplam ders yükünün iki katını geçemez.

d)İşletmelerde meslek eğitimi ek ders görevine esas olacak haftalık ders yükünün belirlenmesinde; işletmelere öğrenci gönderen alan/dallardaki sınıfların uygulamalı atölye ve lâboratuvar dersleri haftalık ders saati sayısının bu sınıflardaki grup sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak sayı, ders yükü olarak kabul edilir.

Grup sayısının belirlenmesinde, ?Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik? hükümleri uygulanır.

e) Atölye ve meslek dersleri toplam ders yükü hesaplanırken; bölüm, atölye ve lâboratuvar şeflerine, ilgili mevzuata göre ?Plânlama, Bakım, Onarım? adı altında verilen ek ders görevi de eklenir.

f) Bir meslek alan/dalında, koordinatör öğretmen olarak görevlendirilecek yeterli sayıda atölye ve meslek dersleri öğretmeni yoksa bu alan/dala yakın branştaki öğretmene koordinatörlük görevi verilebilir.

g) Koordinatör öğretmenin görevlendirilmesi, öğrencinin işletmede bulunduğu günlerde yapılır.

Aynı öğrenci/öğrenciler için haftada birden fazla öğretmene, ?İşletmelerde Meslek Eğitimi? ek ders görevi verilemez.

Koordinatör öğretmenlerin görev ve sorumlulukları
Madde 268- Koordinatör öğretmenler:

a) İşletmelerde meslekî eğitim uygulamasının plânlı olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla alınacak önlemleri belirler ve kurum müdürlüğüne bildirir.

b) Öğretim programlarında, işletmelerdeki uygulamalarda ortaya çıkan sorunları belirleyerek hazırlayacağı raporu, program geliştirme çalışmalarında değerlendirilmek üzere kurum müdürlüğüne verir.

c) Meslekî eğitim konusunda, işletme yetkilileri ile usta öğretici/eğitici personele rehberlikte bulunur.

d) İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin yapmış oldukları işler ile ilgili iş dosyasını kontrol eder.

e) Öğrencilerin; başarı, devam-devamsızlık ve disiplin durumunu izleyerek işletme kayıtlarındaki bilgilerin, zamanında kurum müdürlüğüne iletilmesini sağlar.

f) İşletme yetkilileri ile iş birliği yaparak iş yerine uyum sağlayamayan öğrencileri belirler, alınacak önlemleri kurum müdürlüğüne bildirir.

g) Kurum ile işletme arasında imzalanan sözleşmenin uygulanmasında ortaya çıkan sorunları belirleyerek müdürlüğe bildirir.

h) İşletme yetkilisince döneme ait puan çizelgelerinin doldurularak dönem sona ermeden 5 gün önce kurum müdürlüğüne teslim edilmesini sağlar.

ı) İşletmelerde meslekî eğitim konusunda müdürün vereceği diğer görevleri yerine getirir.?