2003 Mali Yılı Bütçe Kanunu Ayrıntıları

2003 Mali Yılı Bütçe Kanunu Ayrıntıları
Açıktan atama usulü, açıktan atama yapılacak kadro sayısı, Okutman, öğretim görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacısı kadroları için yapılacak merkezi sınav, emekliliklerin yeniden devlet kadrolarına alınma usulü, Sözleşmeli personelin durumu (657-4/B ve Ek geçici 16), geçici görevlendirilenlerin aylıkları, yurt dışı eğitim için gerekli olan izinler, 2003 yılı harcırah ödeme usulü, emekliye ayrılanların alacakları harcırah, döner sermaye gelirlerinin dağıtımı ile ilgili olarak Bütçe Kanununda yer alan hükümleri ve sitemizin açıklamalarını görmek için tıklayın.
2003 Mali Yılı Bütçe Kanunun tam metni sitemizde yer almaktadır. Aşağıda yer alan açıklamalar bu metinden alınmıştır.
1- Açıktan Atama ve Açıktan Vekil atama Usulü
İlgili Hüküm: "Madde 31-a-Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, döner sermayelere, fonlara, kefalet sandıklarına, sosyal güvenlik kurumlarına, bütçelerin yatırım ve/veya transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlara tahsis edilmiş bulunan serbest memur kadroları ile sürekli işçi kadrolarından boş olanların açıktan atama amacıyla kullanılması ve bu kurumların boş memur kadrolarına 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre açıktan vekil atanması ile anılan kurum ve kuruluşların bu fıkra kapsamı dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarından yapacakları memur nakli Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığının iznine tabidir."

Açıklaması: Mahalli idareler dışındaki memur ve işçi kadrolarına yapılacak açıktan atamalar için DPB ve Maliye Bakanlığından izin alınması gerekmektedir. Genel, katma... bütçeli kurumlara yapılacak naklen atamalarda Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığının iznine tabidir. Örneğin Mahalli İdarelerden yapılacak memur nakillerinde bu usule uyulacaktır.

2003/18 nolu Başbakanlık Genelgesinde; Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları ile genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlardan, özel kanunlarla kurulmuş olan kurul, üst kurul, kurum, enstitü ve sair adlarla kamu tüzel kişiliğini haiz kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak naklen atamalarda, personelin çalıştığı kuruluş tarafından, Devlet Personel Başkanlığı, Maliye Bakanlığı ve Başbakanlıktan izin alınacak, muvafakat işlemi bu izinler tamamlandıktan sonra gerçekleştirilecektir." hükmüne yer verilmişti. Yani bundan sonra belirtilen kurumlara nakiller çift yönlü kontrol altına alınmış oldu.

2-Açıktan Atama Yapılacak Kadro Sayısı:
İlgili Hüküm: "Madde 31-b-Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin boş memur kadrolarına verilecek açıktan atama izni toplamı, 35.000 adedi geçemez. Söz konusu toplam sayının kurum ve kuruluşlar itibarıyla dağılımı Devlet Personel Başkanlığının bağlı olduğu Bakan ile Maliye Bakanının müşterek önerisi üzerine Başbakan tarafından belirlenir."

Açıklama: İlk kez devlette bir yıl içerisinde atama yapılacak kadro sayısı belirtilmektedir. Bu çok önemli bir husustur. Bir iktidarın kendi kendini sınırlaması demektir. 35.000 kadronun büyük bir kısmının (25.000) öğretmen, kalan kısmının ise sağlık ve teknik personel alımında kullanılacağı belirtilmektedir. DPB ve Maliye Bakanının birlikte yapacağı değerlendirmeyi sitemiz yayınlamaya çalışacağız.
3-Okutman, Öğretim Görevlisi, Uzman, Çevirici ve Eğitim-Öğretim Planlamacısı Kadroları İçin Yapılacak Merkezi Sınav
İlgili Hüküm: "Madde 31-g- 2.9.1983 tarihli ve 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki cetvelde yer alan; okutman, öğretim görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim - öğretim planlamacısı kadrolarına 1.4.2003 tarihinden itibaren açıktan veya naklen atanabilmek için Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılacak merkezi sınavda başarılı olmak şarttır. Ancak, lisansüstü eğitimini tamamlamış bulunanlarda yapılacak merkezi sınava katılma şartı aranmaz. Bu sınavın yapılmasına ilişkin usul ve esaslar, sınava tabi tutulmayacaklar, sınavda başarılı olanların belirlenmesi ile merkezi sınavda başarılı olanlarla lisansüstü eğitim mezunlarının merkezi sınavı müteakip yükseköğretim kurumlarınca yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunun görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir."

Açıklama: İlk kez belirli akademik kadrolar için merkezi sınav getirilmektedir. Ancak madde metninden merkezi bir yerleştirme yapılıp yapılmayacağı anlaşılamamaktadır. Dolaysıyla, LES benzeri bir ön sınav yapıldıktan sonra esas sınav yine yükseköüretim kurumlarının insiyatifine bırakılabilir. Sınava ilişkin usul ve esaslar MEB, YÖK ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecektir. Ancak bu belirlmede Maliye Bakanlığının yerine Devlet Personel Başkanlığının bulunması daha doğru bir tercih olurdu. Çünkü, DPB bugüne kadar DMS, DİS, KMS ve KPSS ile ilgili sınavları yürüten ana kurum olduğu için oldukça yüksek deneyime sahiptir. Ancak, öyle anlaşılıyor ki bu kurum şu an için hiçbir şeye karışmak ve insiyatif almak niyetinde değildir.

4-Emekliliklerin Yeniden Devlet Kadrolarına Alınma Usulü:
İlgili Hüküm: "Madde 31-h- Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, müşterek kararname veya Bakanlar Kurulu kararıyla atanacak olanlar hariç olmak üzere, (a) bendi kapsamında yer alan kurum ve kuruluşların kadrolarına 1.4.2003 tarihinden itibaren açıktan atanamazlar."

Açıklama: Emekli olanların devlet kadrolarına alınması oldukça zorlaşmıştır. Buna göre emekliler sadece müşterek kararname veya Bakanlar Kurulu Kararı ile ataması yapılan üst düzey kadrolara atabilecekler. Burada önemli olan nokta emeklilerin mahalli idarelerde ve KİT'lerde çalıştırılabilmesinin bu madde dışında kalmasıdır. Çünkü, bu fıkrada atıf yapılan (a) fıkrasında mahalli idareler ve KİT'ler bulunmamaktadır. Bu durumun uygulamada şöyle bir sıkıntısı olacaktır. Kamu kurumlarının işçi kadrolarından emekli olan birisinin daha önce hiç memuriyeti yoksa bu kişinin istisnai kadrolardan sadece müşterek kararnameli olanlara ataması yapılabilecek daha sonra 657 sayılı Kanunun 68/B bendinde belirtilen şartları taşıyanlar müşterek kararnameli bir kadroya atanabilecektir. Yani bu durum bürokrasiyi artıracaktır. Örneğin, kamu kurumlarındaki işçi kadrolarından emekli olan birisinin Genel Müdürlük kadrosuna atanması durumunda bu kişi önce müşterek kararnameli bir bakanlık müşaviri kadrosuna atanacak daha sonra ise Genel Müdürlük için ayrı bir kararname çıkarılacaktır. Halbuki bu durum olmamış olsaydı, bu kişi önce müşterek kararnameli olmayan istisnai bir kadroya atanacak daha sonra da Genel Müdürlük için kararnamesi çıkarılacaktı. Müşterek kararnamelerin süreci düşünüldüğünde durum daha iyi anlaşılacaktır.

5-Sözleşmeli Personelin Durumu (657-4/B ve Ek geçici 16)
İlgili Hüküm: "Madde 32-son fıkra: İlgili mevzuatı uyarınca kadro karşılıksız veya 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi (B) fıkrası ile ek geçici 16 ncı maddesi çerçevesinde 2002 yılında vize edilmiş olan sözleşmeli personel pozisyon sayıları 1.4.2003 tarihinden itibaren hiçbir şekilde aşılamaz."

Açıklama: Daha önce tasarıda yer alan 4/B olarak çalışanların memur kadrolarına atanacağına dair hüküm metinden çıkarılmıştır. Yeni düzenlemenin en önemli yönü, 2002 yılında yapılan vizelerin aşılamayacağına ilişkin hükümdür.

6-Geçici Görevlendirilenlerin Aylıkları
İlgili Hüküm: "MADDE 34. - 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanunun ek 8 ve ek 9 uncu, 13.11.1996 tarihli ve 4208 sayılı Kanunun 3 üncü, 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 38, 40 ve 41 inci maddelerine ve 13.10.1983 tarihli ve 2919 sayılı Kanuna göre görevlendirilenler ile güvenlik görevlileri hariç, ilgili mevzuatı uyarınca diğer kurumlarda geçici olarak görevlendirilen ve kadro aylıklarını kendi kurum veya kuruluşlarından alan memurlar veya kamu görevlileri, geçici olarak görev yaptıkları kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında söz konusu personele de ödenebileceği belirtilen her türlü tazminat, fazla mesai ve diğer ödemelerden yararlanamazlar."

Açıklama: Geçici olarak görevlendirilenler madde de belirtilmiş olan istisnalar dışında çalıştıkları kurumlarda kurum personelinin yararlandığı ve ilgili mevzuatında söz konusu personele de ödenebileceği belirtilen her türlü tazminat, fazla mesai ve diğer ödemelerden yararlanamayacaklar.

7-Yurt Dışı Eğitim İçin Gerekli Olan İzinler
İlgili Hüküm: "Madde 43-son fıkra: 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanunun 78 inci maddesi uyarınca 1.4.2003 tarihinden itibaren yurt dışına gönderilecek Devlet memurları ile aynı amaçla 2004 yılında yurt dışına gönderilecek Devlet memurları hakkında kontenjanın kurumlara tevzii, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ve Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yapılır. "

Açıklama: Kamu kurumlarında her yıl çok sayıda personel özellikle de kariyer meslek mensubu yurt dışına eğitime gönderilmektedir. Bu uygulamada daha önce yetki sadece DPB'de idi. Ancak şimdi artık Maliye Bakanlığının da uygun görüşü alınacak. Bu da artık, bu kadrolarda çok kısıtlı sayıda izin çıkacağını göstermektedir.

8-2003 Yılı Harcırah Ödeme Usulü
İlgili Hüküm: "Madde 51-f-10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel hükümler gereğince anılan Kanun kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, istihdam edilme şekline bakılmaksızın; ilk defa veya yeniden göreve alınanlar ile bunların aile fertlerine bu nedenlerle harcırah ödenmez, bu amaçla başka bir adla ödeme yapılamaz.

Yukarıda belirtilen kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen personelden, kendilerinin yazılı talebi üzerine 1.4.2003 tarihinden itibaren bu kurum ve kuruluşlar arasında veya bunların başka yerlerdeki birimleri arasında naklen ataması yapılanlar ile başka yerlerde sürekli veya geçici olarak görevlendirilenlere, 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanunda veya özel mevzuatlarında bu atama veya görevlendirmeler için öngörülen harcırah ödenmez, bu amaçla başka bir adla dahi olsa herhangi bir ödeme yapılamaz."

Açıklama: Anayasa Mahkemesinin sitemizde de yer almış açık kararına rağmen geçen yıl başlatılmış olan bu uygulama bu yılda aynen devam ettirilmektedir. Buna göre bu yıl da devlet kadrolarına atanacaklara harcırah verilmeyecektir. Bu konuda ilgili personelin dava yoluna gitmesi halinde harcırahını alması mümkündür. Konuya ilişkin olarak sitemizde yer alan "Davaya Müdahil olma Usulü" kısmına bakılabilir.

9- Emekliye Ayrılanların Alacakları Harcırah
İlgili hüküm: "Madde 51-f-son fıkra: 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 2, 3 ve 4 üncü bentleri kapsamında 1.4.2003 tarihinden itibaren görevlerinden ayrılacaklar ile anılan Kanunun 11 inci maddesine göre aynı tarihten itibaren harcıraha hak kazanacak olanlara ve özel hükümler gereğince söz konusu Kanun kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının aynı durumlarda bulunan personeline, bu nedenlere bağlı olarak ilgili mevzuatında öngörülen harcırah ödenmez; bunlardan, ilgili mevzuatında yer değiştirmeleri halinde harcırah verilmesi öngörülmüş olanlara, yer değiştirme koşulu aranmaksızın ve damga vergisi hariç hiçbir vergiye tabi tutulmaksızın 500 milyon lira tutarında ödeme yapılır."

Açıklama: Bu hüküm emekliye ayrılan personele ilişkindir. Bu hüküm gereğince emekliye ayrılan personele ödenecek harcırah miktarı 500 milyonu geçemeyecektir.

10-Döner Sermaye Gelirlerinin Dağıtımı
İlgili Hüküm: "Madde 51-
p ) 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (a) bendinin dördüncü fıkrası 1.4.2003 tarihinden itibaren aşağıdaki şekilde uygulanır:
Her eğitim-öğretim, araştırma veya uygulama birimi veya bölümü ile ilgili öğretim elemanlarının katkısıyla toplanan döner sermaye gelirlerinin en az % 50'si (bilimsel araştırma projeleri için ayrılacak pay dahil) o kuruluş veya birimin araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlarına ayrılır. Kalan kısmı ise üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği oranlar çerçevesinde döner sermayenin bağlı bulunduğu birimde görevli öğretim elemanları ve aynı birimde görevli 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanuna tabi personel arasında paylaştırılır. Öğretim üyeleri ile Üniversitelerarası Kurulca önerilerek Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen teknik ve sanatla ilgili birimlerde görevli öğretim elemanlarına döner sermayeden bir ayda ayrılacak payın tutarı bunların bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının iki katını, diğer öğretim elemanları için bir katını, 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Kanuna tabi personel için ise % 80'ini geçemez. İşin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, kemik iliği nakil ünitesi ve acil serviste çalışan sağlık personeli için % 80 oranı, ayrıca % 50'sine kadar artırılabilir. Şu kadar ki, öğretim üyelerine mesai saati dışında döner sermayeye yaptıkları katkılarından dolayı ilave olarak ödenecek pay, almakta oldukları aylık (ek gösterge dahil), ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının üç katını geçemez.
r) 4.1.1961 tarihli ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları 1.4.2003 tarihinden itibaren aşağıdaki şekilde uygulanır:
Personelin katkısıyla elde edilen döner sermaye gelirlerinden; o birimde görevli personele ek ödeme yapılabilir. Bir ayda yapılacak ek ödemenin tutarı, tabip ve diş tabiplerinde bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının % 100'ünü, diğer personelde ise % 80'ini geçemez.
Ancak uygulanacak oranlar;
1) Vardiyalı çalışma sistemi uygulanan hastanelerde normal günlük çalışma saatleri dışında ikinci vardiyada yürütülen hizmetler kapsamında fiilen çalışılan günler için % 30'una,
2) Yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, kemik iliği nakil ünitesi ve acil serviste çalışan sağlık personeline (tabipler hariç, anestezi uzmanı ve asistanları dahil) % 50'sine,
3) Serbest çalışmayan hastane başhekimlerine % 200'üne,
Kadar fazlasıyla tespit edilebilir. Bu şekilde yapılacak ek ödemelerin oran, usul ve esasları Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenir.
Sağlık Bakanlığı talep ve hizmet özelliklerini dikkate alarak eğitim hastaneleri ve en az 100 yatağa sahip hastanelerde şef, şef yardımcısı ve uzmanlar tarafından acil vakalar hariç, saat 16.00'dan sonra olmak üzere mesai saatleri dışında özel sağlık hizmetleri verebilir.Bu hizmetlerden elde edilen ücretler döner sermayeye gelir kaydedilir. Bu şekilde döner sermayeye kaydedilen gelirlerden bu hizmetlerde görev alacak personele yapılacak ek ödemelerin oranı, usul ve esasları ile hizmet ücret tarifesi Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenir. Ancak, özel sağlık hizmetlerine iştirak eden personele bir ayda yapılacak ek ödeme tutarı, bu personelin bir ayda alacağı aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının serbest çalışan tabiplere % 100'ünü, serbest çalışmayan tabiplere % 300'ünü, bunlar dışında kalan sağlık personeli ve diğer personele ise % 20'sini geçemez.
s) Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, kaliteli ve verimli hizmet sunumunun sağlanması amacıyla, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca pilot olarak belirlenecek azami on sağlık kurumunda 4.1.1961 tarihli ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları 1.4.2003 tarihinden itibaren aşağıdaki şekilde uygulanır:
Personelin katkısıyla elde edilen döner sermaye gelirlerinden o birimde görevli personele mesai içi veya dışı ayırımı yapılmaksızın ek ödeme yapılabilir. Ek ödemenin oranı ile usul ve esasları, personelin unvanı, görevi, çalışma şartları, hizmete katkısı, performansı, serbest çalışıp çalışmaması ile muayene, ameliyat, anestezi, girişimsel işlemler, özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi unsurlar esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca belirlenir.
Bu kapsamda elde edilen döner sermaye gelirlerinden personele bir ayda yapılacak ek ödemenin tutarı ilgili personelin bir ayda alacağı aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının tabip ve diş tabiplerinden serbest çalışanlar için % 200'ünü, serbest çalışmayanlar için % 500'ünü, diğer personel için % 100'ünü geçemez."

Açıklama: Bu düzenlemeler ile serbest çalışmayan tabiplere daha fazla döner sermaye geliri aktarılmaktadır. Bu uygulama ile çok sayıda doktor muhtemelen serbest çalışmadan vazgeçecektir.