Üniversite mezunu her 100 kişiden 9'u işsiz

Cem Kılıç

Eğitimin en önemli fonksiyonu kişileri iş sahibi yapmak. Ama eğitimin bu fonksiyonunu yerine getiremediğini görüyoruz. TÜİK'e göre, meslek lisesi mezunu her 100 kişiden 10'u, üniversite mezunu her 100 kişiden 9'u işsiz. Üniversite eğitimiyle işe girme arasında pozitif bir ilişki yok. Üniversite, gençlere farklı meziyetler ve hayat görüşü de katmakta. Ne var ki, gençler bunun karşılığını işgücü piyasasında alamıyor ve kolay iş bulamıyor.

Dünyada da böyle

Bu sadece Türkiye'ye özgü bir durum değil. Bütün dünyada, eğitimin bireylere kattıkları ile işgücü piyasasının gerektirdiği beceriler arasında farklılıklar meydana gelmeye başladı.

Uluslararası Ekonomi Politikası Enstitüsü'nün verilerine göre, ABD'de uzun dönemli işsizlik, yani 6 ay ve daha fazla süren işsizlik, 2014 yılında 2007 yılına göre artmış. Uzun dönemli işsizlik, eğitim fark etmeksizin herkesi tehdit ediyor.

Talep yetersizliği

İşsizlik sorununun arkasında, bireylerin eğitimsizliği değil, işverenlerin piyasada yeterli talep olmadığını görmeleri yatıyor. Çok önemli bir istisna, Türkiye gibi, iş arayanların nitelikleriyle, işverenlerin aradığı niteliklerin uyuşmadığı ülkeler için sözkonusu. Yani gereğinden fazla İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunumuz varken, işverenler forklift operatörü ve dış lastik hazırlama işçisi eksikliği çekiyor.

Esnek çalışan aranıyor

İşverenler, işe alımlarda, eğitim seviyesini daha az önemsiyor. İşveren için önemli olan diploma değil, kişinin beceri seviyesi, anlama ve uygulama kabiliyeti. İlkokul mezunu söylenen işi çabuk yapıyor ve iletişimi de kuvvetliyse işveren tercihini bu kişiden yana kullanıyor. Üretim süreçlerinin basitleşmesi, kontrol mekanizmalarının ilerlemesiyle istenen beceriler pek çok meslek için ortak hale geliyor. Üniversite mezunu muhasebe şefinden de, ilkokul mezunu memurdan da değişen şartlara hızla adapte olması bekleniyor. Diploma sahibi olmak tek başına sorunları çözmüyor, bireyin bazı becerilere sahip olması gerekiyor. Becerilere ek olarak üniversite diploması varsa ve örneğin yabancı dili bulunuyorsa alacağı ücret yükseliyor.

6 beceri olmazsa olmaz

İşverenler çalışanlarından eğitim seviyeleri ne olursa olsun bazı becerilere sahip olmalarını bekliyor. Bu beceriler eğitim seviyesi ne olursa olsun, herkese bütün dünyada iş buldurabilecek beceriler olarak Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) yaptığı araştırma sonucunda ortaya çıkmış. Bu temel beceriler aslında bütün dünyada işverenlerin aradığı ortak beceriler. ILO'ya göre, bu becerilere sahip kişiler bütün dünyada iş bulabilirler.Beceriler şöyle:

1 - Esneklik ve değişen şartlara uyum sağlama.

2 - Etkin ve güçlü bir iletişim becerisi.

3 - Problem çözme yeteneği.

4 - Yaratıcılık.

5 - Takım çalışmasına yatkınlık.

6 - Bireylerarası iletişim kurabilme.

Hızlı anla, harekete geç

İşverenler çalışanlarında, çağın gereklerine, hızına uygun şekilde adaptasyon ve teknoloji kullanımında hız bekliyor. Bunun için, doğru okumak, hızlı anlamak, anladığını karşı tarafa anlatmak, yaratıcı düşünmek, bağımsız olarak problem çözebilmek gerekiyor. İşverenler çalışanlarından hızlı düşünmelerini ve gerekirse müşteri memnuniyetini için amiri olmadan karar almayı ve problem çözebilmeyi bekliyor. Bu kişisel beceriler olmadan sadece üniversite mezunu olmak, daha kolay iş bulabilmek anlamına gelmiyor.