Maden denetimi gıdacıya emanet

CAHİT SARAÇOĞLU

Soma faciası gözleri madenler gibi en tehlikeli A sınıfı sertifikalı iş güvenlik uzmanlarının işe alınmalarına çevirdi. A sınıfı sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanı sayısı toplam 10 bin 934 olurken, bu kesimlerin aldığı ücretlerin de ortalama 6 bin-7 bin 500 TL arasında olması dikkat çekiyor. Bu ücreti vermek istemeyen patron ise bir başka branşta A sınıfı sertifikası olan bir uzmanı daha düşük bir ücretle madene indirebiliyor. Türkiye'de 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe giren tehlike sınıfına göre işyerlerinin sayıları 2014 ocak itibariyle çok tehlikeli grupta olan A sınıfında 264 bini geçiyor. Daha az tehlikeli grupta olan B sınıfında ise 333 bini bulurken, tehlikeli grupta olan C sınıfında ise 804 bini aşıyor.

BÜROKRATLAR KENDİNE İMKAN SAĞLADI

Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı mesleğinin geliştirilmesi için getirilen A, B ve C tipi sertifikalandırmalar 6331 sayılı yasayla düzenlenirken, bakanlık bürokratlarınca kendileri için imkan getiren düzenlemeye dönüştürüldüğü iddia ediliyor. Bu kapsamda, çok tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği uzmanlığına imkan veren A sınıfı sertifikanın ağırlıklı olarak bakanlıktaki iş müfettişleri ve iş güvenlik uzmanlarının kendilerine para kazanacakları bir imkan sağladıkları ileri sürülüyor.

SEKTÖRE GÖRE DÜZENLENMELİ

A grubu sertifika belgesini başka meslek gruplarının da almaması için zorlaştırıldığı, bakanlık personelinin piyasada yer edinmeleri için mevzuatının da uzun süre çıkarılmadığı da öne sürülen bir başka iddia. Uzmanlar, sertifika sahibinin sektörlere göre düzenlemesinin (eğitimini aldığı işyerinde iş güvenlik uzmanlığı yapılmasını düzenleyen tebliğ) Danıştay tarafından iptal edilmesi üzerine, şimdi Türkiye'deki bir diğer sıkıntının A sınıfı sertifikaya sahip olan kişilerin aldığı eğitime bakmadan her türlü çok tehlikeli işlerle ilgilenmesinin de ciddi sorun oluşturacağını dile getiriyor.

Eğitimini alana değil, düşük ücretliye teslim ediliyor

A sınıfı sertifika sahiplerinin ortalama 6-7 bin lira arasındaki ücretini fazla bulan bir iş adamının eğitimini aldıkları işi bilen bir A sertifikası sahibi uzmanla çalışma yerine, yine A sertifikasına sahip ama başka bir alanda uzman olanı daha düşük ücretle A sınıfı belgesi olan iş güvenlik uzmanına iş verdiğine işaret ediyor. İş güvenlik uzmanlığı mesleki dağılım tablosuna bakıldığında da bu durum gözler önüne seriliyor. Tabloda da görüleceği gibi, 'Diğer Mühendisler' grubunda bulunanlardan A sınıfı sertifikasına sahip olanların 1571 kişi oluşu da değişik alanlardan çok geniş bir kesimin A sınıfı sertifikaya sahip olduklarını gösteriyor. Yine tablodaki 'Diğer Branşlar' bölümündeki 3 bin 327 kişinin de A sınıfı sertifika ile çok tehlikeli işlere bakabilecekleri ortaya çıkıyor. Böylece, bu kişilerden kendi branşlarında iş bulanların 6-7 bin lira gibi ücret talep edebilecekleri ortaya çıkıyor. Ama iş bulamamaları halinde, bilmedikleri bir iş dalında A sertifikası sahipliği ile o işyerindeki riskleri tanımlamak isteyecekleri ve bu işi almak için düşük ücrete razı olacakları görülüyor.

10 bin 934 uzman var

Bu kişilerin maden gibi özel uzmanlık isteyen yerlerde de iş güvenlik uzmanı görevi alabilmelerinin de ciddi sorunlar getireceği belirtiliyor. A sınıfı sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanı sayısı 10 bin 934 olurken, bu kesimlerin aldığı ücretlerin de ortalama 6 bin-7 bin 500 TL arasında olması dikkat çekiyor. B sınıfı iş güvenlik uzmanlığı sertifikası ile temsil eden kişilerin ise 3 bin 500-5 bin TL, tehlikeli işyerlerinde C sınıfı sertifika ile görev alan iş güvenliği uzmanlarının ücretlerinin ise 1000-1600 TL arasında olduğu belirlendi. Bu kapsamda su ürünleri, ziraat, gıda gibi mühendislik fakültelerinden mezunların da A sınıfını temsil eden çok tehlikeli işlerde iş güvenliği uzmanı olabildiklerine dikkat çekiliyor.