BÜMKO'nun, Geçici personele aile yardımı yazısı

Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından verilen görüşe göre,

1- 4/C'liye verilen aile yardımı ödeneği 0-6 yaş grubu için bir kat artırımlı verilecektir.

2- Aile yardımı ödeneği de kıst olarak verilebilir. Ayrıca bu ödemeden sadece sigorta kesintisi ile gelir ve damga vergisi kesilecek.

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü

Sayı : 80755325- 20.03.14* 2 461

Konu : Geçici Personel

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA

İlgi: 26/2/2014 tarihli ve 79523799/45/855938 sayılı yazınız.

İlgi yazınızda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre istihdam edilen personele 30/12/2013 tarihli ve 2013/5762 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesi uyarınca yapılacak aile yardımı ödemelerinde hasıl olan tereddütler hususunda Bakanlığımız görüşü talep edilmektedir.

1- Bilindiği üzere, 14/8/2013 tarihli ve 28735 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2014 ve 2015 Yıllarını Kapsayan 2. Dönem Toplu Sözleşmenin 22 nci maddesinde ve 2013/5762 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin beşinci fıkrasında, geçici personele 657 sayılı Kanunun 203 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri hariç olmak üzere aynı usul ve esaslar çerçevesinde eş için 2.533 ve her bir çocuk için 297 gösterge rakamı üzerinden aile yardımı ödeneği verilmesi hüküm altına alınmıştır.

657 sayılı Kanununun 202 nci maddesinin ikinci fıkrasında; "Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500, çocuklarından herbiri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir" hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde geçici personele, 0-6 yaş arası çocukları için bir kat artırımlı şekilde (594) gösterge rakamı üzerinden aile yardımının ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre istihdam edilen personelin hangi tarihten itibaren aile yardımı ödeneğine hak kazanacağı, kist maaş ödemelerine aile yardımı ödeneğinin dahil edilip edilmeyeceği hususunda Adalet Bakanlığına verilen Bakanlığımız görüşü ektedir. Anılan Bakanlığımız görüşü www.bumko.gov.tr adresinde yer alan "Mevzuat/Kamu Personel Mevzuatı/Örnek Görüşler/Geçici Personel" bölümünde yer almaktadır.

3- Bilindiği üzere, 2013/5762 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin birinci fıkrasının ilgili bentlerinde yer alan gösterge rakamlarıyla memur maaş katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutarda "brüt aylık ücret" ödeneceği ve 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında ise; "Ücretli izin süreleri dahil en az 12 ay fiilen çalışan geçici personelden;

a) Sosyal Güvenlik Kurumunca kendilerine yaşlılık veya malullük aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması,

b) İlgilinin ölümü,

c) ilgilinin kendi isteği ile sözleşmeyi feshetmesi veya yenilememesi,

hallerinden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, çalışılan her bir yıl için, ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt aylık ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenir. 12 aydan artan süreler için 12 ay için hesaplanan miktardan artan süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır." hükmü yer almaktadır. Anılan hükümler çerçevesinde iş sonu tazminatının ilgilinin ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt ücret üzerinden hesaplanması, eş ve çocuk için verilecek aile yardımının bu hesaplamaya dahil edilmemesi gerekmektedir.

4- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde vergiden istisna tutulacak tazminat ve yardımlar tadadi olarak sayılmıştır. Ayrıca, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde ise, ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, 9 uncu maddesinde (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

Buna göre, Gelir Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde gelir vergisinden istisna tutulan tazminatlar ve yardımlar arasında aile yardımı ödeneklerinin yer almaması ve anılan Kanunda veya başka bir mevzuatta geçici personele yapılacak aile yardımı ödeneğinin gelir vergisine tabi olmayacağı yönünde bir hükmün bulunmaması nedeniyle anılan Kanunun ilgili maddeleri uyarınca geçici personele yapılan aile yardımı ödeneğinden gelir vergisi kesilmesi gerekmektedir. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tabloda ise damga vergisinden istisna olan tazminatlar ve ödemeler sayılmış olup, bunların arasında geçici personele verilecek aile yardımı ödeneğinin yer almaması ve söz konusu Kanunda veya başka bir mevzuatta bu yardımın damga vergisine tabi olmadığı yönünde bir hükmün bulunmaması nedeniyle de geçici personele yapılan aile yardımı ödeneğinin, Kanuna ekli ilgili tabloda belirlenen oranlar üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca, 3/1/2014 tarihli ve 54 sayılı Mali ve Sosyal Haklara ilişkin Bakanlığımız Genelgesinde de konu açıklanmış bulunmaktadır. Anılan Genelge www.bumko.gov.tr adresinde yer alan "Mevzuat/Kamu Personel Mevzuatı/Genelgeler/Mali ve Sosyal Haklarda Yapılan Artışlar ile Aylıkların Avans Olarak Ödenmesine İlişkin Genelgeler ile Diğer Genelgeler" bölümünde yer almaktadır.

5- Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; "Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz." hükmü yer almaktadır.

Anılan maddenin uygulanmasına ilişkin olarak, 14/2/2014 sayılı ve 28913 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşveren Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 1 inci maddesiyle değişik İşveren Uygulama Tebliğinin 7.7.2 nolu bölümünde; sigortalıya çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerden, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitimi Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın 5510 sayılı Kanuna göre malül olduğu tespit edilen evli olmayanlarından en fazla iki çocuğa kadar (iki çocuk dahil) olanları için, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın iki çocuğu geçmemek kaydıyla, çocuk başına her yıl belirlenen aylık asgari ücretin % 2'si oranındaki tutarının, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz her bir çocuğu için aylık asgari ücretin % 4'ü oranındaki tutarının aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.

Anılan düzenleme çerçevesinde geçici personelin her bir çocuğu için aile yardımı ödeneği adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutarın;

Brüt Aylık Asgari Ücret X %4 X Çocuk Sayısı = İstisna Tutarı,

Çocuk İçin Ödenen Aile Yardımı Ödeneği Tutarı - İstisna Tutar = Çocuk İçin Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Aile Yardımı Ödeneği,

formülü vasıtasıyla hesaplanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, İşveren Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 2 nci maddesiyle değişik İşveren Uygulama Tebliğinin 7.7.3 nolu bölümünde ise sigortalılara aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, 5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin % 10'u oranındaki tutarının, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz eşi için aylık asgari ücretin % 20'si oranındaki tutarının aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir. Buna göre geçici personelin, eş için aile yardımı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutarın;

Brüt Aylık Asgari Ücret X % 20 = İstisna Tutarı,

Eş İçin Ödenen Aile Yardımı Ödeneği - İstisna Tutarı = Eş İçin Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Aile Yardımı Ödeneği,

formülü vasıtasıyla hesaplanması gerekmektedir.

6- Kist ücretin belirlenmesi esnasında ücretin ait olduğu ayın kaç gün olduğunun tespit edilmesi ve o aya ait ücretin ilgili olduğu ayın gün sayısına bölünmesi gerekmektedir. Buna göre; Ocak ayının 31 gün olması sonucu, geçici personele ödenecek kist ücretin 1-14 Ocak tarihleri arasındaki dönemde fiilen çalışılan gün sayısının 31 güne bölünmesi suretiyle hesaplanması gerektiği değerlendirilmektedir.

Bakan a.

İlhan HATİPOĞLU

Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü

EK: Görüş yazımız (2 sayfa)