İlksan'daki Beş Yıl Sınırlaması Konusunda Haklı Çıktık

5 yıldan az ilksan kesintileri de alınabilir

İlksanın tekzip açıklaması

İlksan nedir hangi yardımlarda bulunur

T.C.
DANIŞTAY
ONUNCU DAİRESİ

ESAS NO: 2004/6310
KARAR NO: 2006/2704

Davacı: Gülay Yücekul adına Türk Eğitim Sen
Vekili: Av. Muhsin Özkale

Davalılar: 1- MEB
2- İLKSAN

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü.

Dava, İlksan Genel Müdürlüğünün 02.11.2001 tarih ve 22716 sayılı işlemi ile İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 20. maddesinin iptali ve davacının maaşından kesilen aidatların İlk-San üyesi öğretmenlere tanınan haklara göre ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

4357 sayılı Hususi İdarelerden Maaş Alna İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına Terfi, taltif ve Cezalandırılmalarına ve Bu Öğretmenlerin teşkil Edilecek Sağlık ve İçtimai Yardım Sağlığı İle Yapı Sandığına ve Öğretmenlerin Alacaklarına Dair Kanunun 11. maddesinde "Hükmi şahsiyeti haiz ve Maarif Vekaletine bağlı olmak üzere (İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı) adı ile bir sandık kurulur.
Maarif Vekaleti bütçesinden maaş alan ilkokul öğretmenleri, ilkokul yardımcı ve stajyer öğretmenleri, yetiştirme yurtları öğretmenleri, arızalı çocuklara ilk tahsillerini veren müesseselerin öğretmenleri, Maarif müdürleri, ilkögretmen müfettiş ve denetmenleri, uygulama okulu öğretmenleri, İlköğretim Umum Müdürlüğü ve maarif müdürlüklerinde vazifeli memurlar ile Sandık işlerinde çalışan memurlar Sandığa azadırlar." hükmüne yer verilmiş, anılan yasanın 14. maddesinde de "Sandığın İdaresi, İşleyiş tarzı ve esasları Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan bir "anastatü" ile tespit olunur." hükmü getirilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yukarıda belirtilen yasa hükmü uyarınca hazırlanan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Anastatüsünün 1. maddesinde, bu anastatünün amacının, İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığının idaresi, işleyiş tarzı ve esaslarını tespit etmek olduğu belirtilmiş, "Üyeler" başlıklı 18. maddesinde ise "Sandığa kimlerin üye olduğu 4357 sayılı Kanunun 7117 sayılı Kanunla değişik 11. maddesinde sayılarak belirtilmiştir.
Mezkur maddede görevleri ve görev yerleri sayılarak belirlenen üyelikler genişletilemez ve yaygınlaştırılamaz" hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan, Anastatünün 19. maddesinde 4357 sayılı yasanın 11. maddesi gereğince kesilecek aidatların saymanlıklarca üyelerin aylık bordrolarından kesilerek Sandık hesabına aktarılacağı, 42. maddesinde, bu Anastatünün tatbikinde 4357, 7117, 3179 sayılı Kanunlarla Türk Medeni Kanununun ilgili hükümleri, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve ilgili diğer Kanunların genel hükümlerinin dikkate alınacağı öngörülmüştür.

Yukarıda belietilen Anastatünün 17. maddesine dayanılarak hazırlanan "İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Sosyal Yardımlar Yönetmeliği"nin 18. maddesinde, sandığın üyeleri yasa ve anastatüdeki şekilde sayılmış 19. maddesinde, 18. maddede sayılan görev ve görev yerlerinden ayrılanların üyeliklerine, Sandık Genel müdürlüğüne bildirilmek suretiyle son verileceği belirtilmiş, 20. maddesinde ise, "Üyeliklerine son verilenlerden en az beş yıl aidat yatıranların birikmiş aidatları sandık Genel Kurulunca tespit edilecek usul ve esaslara göre tasfiye edilir" kuralına yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen Kanun, Anastatü ve Yönetmelik hükümlerinin birlikte incelenmesinden, 4357 sayılı yasanın 11. maddesiyle Sandığın kurularak üyelerinin belirlendiği, bu maddede sayılan görevlere atananların iradelerine bakılmaksızın zorunlu olarak Sandığa da üye oldukları ve aidat kesilmeye başlandığı, üyelere yapılacak yardımların ve koşullarının kurallara bağlandığı, sayılan görev ve görev yerlerinden ayrılanların Sandığa üyeliklerine de son verileceğinin açık ve objektif kurallarla düzenlendiği görülmektedir.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 1992 yılında anaokulu öğretmeni olarak göreve başladığında İlk-San üyesi de yapıldığı ve maaşından Ekim 2001 tarihine kadar aidat kesildiği anlaşılmaktadır.

Dava konusu İlksan Genel müdürlüğünün 2.11.2001 tarih ve 22716 sayılı işleminin dayanağı olan ve iptali de istenilmekte olan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığının Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 20. maddesinde, üyeliklerine son verilenlerden en az beş yıl aidat yatıranların birikmiş aidatlarının Sandık Genel kurulunca tespit edilecek usul ve esaslara göre tasfiye edileceği öngörülmekte ise de; Dairemizin 29.03.2006 tarih ve E: 2004/6077, K: 2006/2172 sayılı kararıyla anılan Yönetmelik hükmü iptal edilmiş bulunduğundan, Yönetmeliğin 20. maddesine yönelik iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

İlksan genel müdürlüğünün 2.11.2001 tarih ve 22716 sayılı işlemine gelince, İşlemde, anaokulu öğretmenlerinin Sandığa üye olamayacakları ve aidat kesilmemesi gerektiği, ancak davacıdan aidat kesildiğinin tespit edildiği; bu durumdaki öğretmenlerin istemeleri halinde bir dilekçe ekinde hizmet cetvellerini göndererek kendilerinden kesilen aidatların Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre alabilecekleri belirtilmektedir.

Bu durumda, İlksan Genel müdürlüğünün 2.11.2001 tarih ve 22716 sayılı işleminin; anaokul öğretmenlerinin sandığa üye olamayacaklarına ve aidat kesilmemesi gerektiğine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Diğer kısımlarda ise, dayanağı olan yönetmelik hükmünün iptal edilmiş olması nedeniyle hukuki dayanaktan yoksun kalmıştır.

2.11.2001 tarih ve 22716 sayılı dava konusu işlemde, davacının kendisinden kesilen aidatları yönetmeliğin ilgili maddelerine göre geri isteyebileceği belirtilmiş olup, davalı idarelerin savunmalarında, bu konuda yapılacak uygulamayı göstermek üzere gönderildiği belirtilen 7.2.2001 tarih ve 2210 sayılı yazıda, anaoklu öğretmenlerinden İlk-San'a üyelik süresi 5 tam yılı dolduranlara ödemiş oldukları aidatların %50 fazlası ile, Okul Öncesi Eğitimi Genel müdürlüğüne geçişlerinden sonra kesilen aidatların ise aynen geri verileceği kurala bağlanmıştır.

Davacının yasaya aykırı olarak, İlk-San üyesi statüsüne sokulması ve hukuksal temelden yoksun olarak maaşından üyelik aidatı kesilmesi hizmet kusuru oluşturmaktadır ki; idarenin bu yolla kişilere verdiği zararı tazminle yükümlü kılınacağı tartışmasızdır.

Bu durumda davacıdan kesilen aidatların üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınarak hesaplanması suretiyle davacıya ödenmesi hakkaniyet gereği olup, 2.11.2001 tarihli işlemde bu yönüyle de hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle davanın sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 20. maddesine yönelik kısmı hakkında karar verilmesin yer olmadığına; İlksan Genel Müdürlüğünün 2.11.2001 tarih ve 22716 sayılı işleminin anaokulu öğretmenlerinin sandığa üye olamayacaklarına ve aidat kesilmemesi gerektiğine ilişkin kısmına yönelik davanın reddine, anılan işlemin diğer kısımlarının iptaline, dava kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen ret ile sonuçlandığından 50 YTL yargılama giderinin yarısı olan 25 YTL nin davacı üzerine bırakılmasına, 25 YTLnin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine, Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca 400 YTL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine 27.04.2006 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan: Ali Güven
Üye: Kırdar ÖZSOYLU
Üye: Cem ERBÜK
Üye: Nüket YOKLAMACIOĞLU
Üye: İbrahim BERBEROĞLU