Polise, 86 farklı çalışma modeli uygulanıyor

Kamu Denetçiliği Kurumunun, polislerin fazla çalışmalarına dair kararında, polis memurlarının verilen ek görevler hariç 23 ilde, haftalık ortalama 50 saatin üzerinde çalıştığı tespiti yapıldı.

Ayrıca yapılan bir başka tespitte polise 86 farklı çalışma modeli uygulandığı bilgisi yer aldı.

İŞTE OMBUDSMAN RAPORUNDA YER ALAN DETAY

C. Olaylar

İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde polis memuru olarak görev yapan şikayetçiler tarafından sunulan bilgi ve belgelerden.

15) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre aylık çalışma süresinin 160 saat (4 hafta*40 saat) olarak belirlenmesine rağmen fiilen 240 ile 300 saat arasında çalıştıkları ve bu fazla çalışmaları karşılığında fazla mesai ücreti veya idari izin alamadıkları,

16) Aylık 160 saatin (4 hafta*40 saat) üzerinde çalışan, gece nöbetine kalan, ek görevler verilen polis memurlarıyla ayda 160 saat büroda çalışan polis memurlarının aynı maaşı aldıkları, kendileri gibi polis memuru olan ve masa başı görevi yapan meslektaşlarıyla aynı maaşı almalarının çalışma barışını bozduğu, bu uygulamanın adalet ve hakkaniyete aykırı olduğu,

17) Yaptıkları fazla mesaiye karşılık olarak verilmesi gereken idari izinlerinin verilmediğini, mobbing veya disiplin cezası korkusuyla bu konuda haklarını arayamadıkları,

18) Ağır çalışma şartları nedeniyle polislerin psikolojilerin bozulduğu, intihar ve cinnet vakalarının meslek içerisinde çok sık görüldüğü, aile ve sosyal hayatlarında sıkıntıların, şiddetli geçimsizlik ve boşanma vakalarının çok sık yaşandığı, yaşam kaliteleri ve standartları ile mesleki motivasyonlarının düştüğü, tespit edilmiştir.

19) Şikayetçilerden bir kısmı Kurumumuza başvurmadan önce BİMER aracılığıyla İdareye başvuruda bulunmuş olmakla birlikte geriye kalan şikayet başvurucuları idari başvuru yolunu tüketmeksizin Kurumumuza başvuruda bulunmuşlardır. Bu doğrultuda. 20/4/20139/10/2013 tarihleri arasında yapılan .. adet şikayet başvurusu birleştirilmiş ve inceleme ve araştırma 03.2013/... sayılı dosya üzerinden yürütülmüştür.

D. Kamu Denetçisi (Ombudsman) Mehmet Elkatmış'ın İnceleme ve Araştırma Bulguları

Emniyet Genel Müdürlüğünden ve şikayetçilerden gelen bilgi ve belgeler ile Kurumumuz tarafından yapılan araştırmalar neticesinde polislerin şikayet konuları Çalışma Modelleri, Çalışma Saatleri, Ek Görevlendirme, Fazla Mesai, İdari İzin, Büro Hizmetinde Çalışan Polisler, Çalışma Şartları Nedeniyle Yaşanan Sorunlar başlıkları altında incelenmiştir. Bu incelemeler neticesindeki tespit edilen bulgulara aşağıda sırasıyla yer verilmiştir:

Çalışma Modelleri

20) 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 61 inci maddesine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 99, 100 ve 101 inci maddelerine, 29/09/1995 tarihli "Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personelinin Çalışma Saatlerine İlişkin Esaslar" hakkındaki düzenlemenin 4 üncü maddesine dayanılarak Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde 86 farklı çalışma modelinin uygulandığı görülmüş ve bu çalışma modellerinden en fazla uygulanan 4 modelle ilgili bilgilere aşağıda yer verilmiştir.

EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE UYGULANAN ÇALIŞMA MODELLERİ(TABLOI)

21) 12/24 Çalışma Modeli: Bu çalışma modelinin toplam 240.939 polis memurundan 63.723 üne bir diğer ifadeyle polislerin %26,4 üne uygulandığı, polislerin 12 saat çalışıp 24 saat dinlenerek ek görevler hariç haftalık toplamda 57 saat çalıştıkları tespit edilmiştir.

22) 8/24 Çalışma Modeli: Bu çalışma modelinin toplam 240.939 polis memurundan 10.467 sine bir diğer ifadeyle polislerin %4,4 üne uygulandığı, polislerin 8 saat çalışıp 24 saat dinlenerek ek görevler hariç haftalık toplamda 42 saat çalıştıkları tespit edilmiştir.

23) 12/36 Çalışma Modeli: Bu çalışma modelinin toplam 240.939 polis memurundan 32.782 sine bir diğer ifadeyle polislerin %13,6 sına uygulandığı. polislerin 12 saat çalışıp 36 saat dinlenerek ek görevler hariç haftalık toplamda 42 saat çalıştıkları tespit edilmiştir. Ancak personel sayısının yetersiz olduğu durumlarda söz konusu çalışma modelindeki haftalık toplam çalışma saatinin arttığı anlaşılmıştır.

24) 08.00/17.0009.00/18.00 Çalışma Modeli: Bu çalışma modelinin toplam 240.939 polis memurundan 79.803 üne bir diğer ifadeyle polislerin % 33,1 ine uygulandığı. polislerin günde 9 saatten olmak üzere ek görevler hariç haftalık toplam 45 saat çalıştıkları tespit edilmiştir.

25) Diğer Modeller: Yukarıda belirtilen çalışma modelleri dışında 81 çalışma modelinin daha bulunduğu ve toplam 240.939 polis memurundan 53.925 ine bir diğer ifadeyle polislerin % 22,3 üne bu çalışma modellerinin uygulandığı tespit edilmiştir. Bu çalışma modellerinde günlük ve haftalık çalışma saatlerinin görevin mahiyetine ve içeriğine göre farklılıklar gösterdiği, ek görevler hariç polislerin haftalık çalışma saatlerinin 45 ile 60 saat arasında değiştiği anlaşılmıştır.

Bununla birlikte Emniyet Teşkilatında merkez ve merkeze doğrudan bağlı birimlerde 9.959, taşra teşkilatında 56.947 olmak üzere toplam 66.906 polis memurunun bir diğer ifadeyle polislerin %27,7 sinin büro hizmetlerinde çalıştığı anlaşılmıştır.

Çalışma Saatleri

26) Mesai kapsamında değerlendirilmeyen ek görevler hariç illere ait haftalık ortalama çalışma saatlerine ait bilgilere aşağıda yer verilmiştir.

Not: Çalışma saatlerine ek görevler dahil edilmemiştir.

Bu tablodan, emniyet hizmeti sınıfı personelinin (polislerin) mesai kapsamında değerlendirilmeyen ek görevler hariç haftalık çalışma saati ortalamalarının illere göre farklılıklar gösterdiği. en düşük çalışma saati ortalamasının 41,79 saat ile Ağrı İli'nde olduğu, en yüksek çalışma saati ortalamasının ise 59,15 saat ile Hakkari İli'ne ait olduğu, bir diğer ifadeyle, illere göre haftalık çalışma ortalamalarının 41,79 ile 59,15 saat arasında değiştiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, polis memurlarının verilen ek görevler hariç 23 ilimizde haftalık ortalama 50 saatin üzerinde, 40 ilimizde ise haftalık ortalama 45 ile 50 saat arasında, tüm illerde ise haftalık ortalama 47,61 saat çalıştığı anlaşılmaktadır.

27) Ayrıca çalışma saatleriyle ilgili olarak Avrupa Birliği tarafından 23/11/1993 tarihinde 93/104 Sayılı Konsey Direktifinin kabul edildiği, Direktifte çalışanlar için fazla mesai dahil haftada ortalama maksimum 48 saat çalışma süresinin gece çalışanlar için 24 saatlik bir zaman diliminde ortalama maksimum 8 saat çalışma süresinin haftada minimum kesintisiz 24 saat dinlenme süresinin belirlendiği görülmüştür. 93/104 sayılı Direktifi değiştiren 2000/34 sayılı Direktif 1 Ağustos 2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 93/104 sayılı Direktifi yürürlükten kaldıran 2003/88 sayılı Direktif ise, 2 Ağustos 2004 tarihinde yürürlüğe girmiş olmakla, 93/104 sayılı Direktifin çalışma ve dinlenme sürelerini belirleyen temel kuralları, 2003/88 sayılı Direktife aynen aktarılmıştır.

28) Aşağıda AB ülkelerindeki bazı uygulamalara yer verilmiştir.

ALMANYA: Polisler haftada 40 saat görev yapmakta ve yılda 30 gün izin kullanmaktadır. Hafta sonları ve resmi tatiller bu izne dahil edilmemektedir. Vardiyalı çalışanlar ise dört vardiya halinde çalışmakta, vardiyalar sırası ile 7 / 8 / 9 ar saat sürmekte ve bu üç vardiyada çalışan memur bir vardiyayı boş geçmektedir.

FRANSA: Fransa'da polisin çalışma saati yıllık 1.600 saat olmakla birlikte, günlük 8 saat çalışmaktadır. Fazla çalışıldığı zaman mesai ücreti ya da izin verilmektedir.

DANİMARKA: Danimarka'da polisin çalışma sistemi genel olarak üçlü vardiya sistemi uygulanmaktadır. Bunlar: 1. vardiya 07.0015.00, 2. vardiya 15.0023.00, 3. vardiya 23.0007.00 saatleri arasındadır. Günlük çalışma süresi sekiz saattir.

İSPANYA: Polis, yapmış olduğu göreve göre haftalık ortalama 40 saatten fazla çalıştırılmamaktadır. Örneğin futbol maçlarından dolayı hafta sonları çalışmak zorunda olan çevik kuvvetin mesai saati 37,5 saat olarak belirlenmiştir.

İSVEÇ: Polisin çalışma saatleri günlük 8, haftalık toplam 40 saati geçmemektedir. Geçtiği takdirde fazla mesai ücreti, gece çalıştıkları takdirde iki kat fazla mesai ücreti ödenmektedir.