Asgari ücretliden vergi alınmasın
1960 yılından bu yana yapılan çok sayıda değişiklikle karmaşık hale dönüşen ve dışa kapalı ekonomi rejimlerinin hakim olduğu dönemlerin felsefesini yansıtan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nu yenileme çalışmaları sürüyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Konseyi'nin yürüttüğü çalışmalar kapsamında Gelir Vergisi Yasa Tasarısı'nda önemli ve köklü değişikliklere gidilmesi bekleniyor. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği tasarıda dikkate alınması için radikal değişiklikler önerdi. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'a da sunulan TÜRMOB önerisinde vergilendirmeye ilişkin şu önemli değişiklikler yer alıyor:
Kazancı olan olmayan herkes beyanname versin: Gelir, ?Net Artış Kuramı'na göre yeniden tanımlansın. Gelir elde eden herkes doğumdan ölüme kadar beyannameli duruma getirilsin. İstisna, muafiyet ve indirimler ile kısıtlılık durumları beyanname verilmesine engel oluşturmasın. Mahsup edilemeyen zararların izleyen yıl kazançlarından indirilmesinde 5 yıllık süre sınırlaması kaldırılarak, gerçek durumun kavranması ilkesi benimsensin. Gelir, harcama ve tasarrufların yasal kayıt ve belgelerle ispatlanması, belge ve kayıtları beş yıl süreyle saklama yükümlülüğü getirilsin. Gelirin yanında harcama ve tasarruflar da beyan edilsin.
Yatırım indirimine geri dönüş: Dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticari veya zirai kazançları bilanço esasına göre tespit edilen vergiye tabi mükellefler faaliyetlerinde kullanmak üzere satın aldıkları veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadî kıymetlerin maliyet bedellerinin yüzde 20'sini vergi matrahlarının tespitinde ilgili kazançlarından yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapabilsin.
Sıcak paraya vergi istisnası: Dar mükellef gerçek kişiler tarafından 100 milyon ve üzeri ABD Doları ve eşiti dövizin Türkiye'de kurulu menkul kıymetler borsalarında işlem gören şirket hisse senetlerinin alımında kullanılması sonucunda bu kağıtların elde tutulması karşılığı sağlanan gelirler ile 100 milyon ve üzeri ABD Doları ve eşiti dövizin en az bir yıl süreli tevdiat olarak Türkiye'de bulunan tam mükellef bankalardan birinde tutulması karşılığı sağlanan faizler vergi kesintisi dahil vergiden istisna edilsin. Bu yolla ülkeye yabancı sermaye ve yabancı fon akışı özendirilsin.
Asgari ücretliden vergi alınmasın: Sabit gelir elde eden ücretlileri ilgilendiren bu istisna ile bir takvim yılı içinde elde edilen toplamı 7 bin Yeni Türk Lirası'nı geçmeyen ücret gelirleri başta asgari ücret olmak üzere Gelir Vergisi'nden muaf tutulsun. Diğer bir ifadeyle 7 bin YTL'ye kadar olan ücretten vergi alınmasın. Ayrıca muafiyet kaynaktan kesinti sırasında da dikkate alınsın. Ücret geliri elde edenler vergi ödemeseler dahi gelirlerini, harcamalarını ve tasarruflarını yıllık Gelir Vergisi beyannamesi ile beyan etsin. Beyan edilen gelir, harcama ve tasarruflar yasal kayıt ve belgelerle ispatlansın.
Her türlü gider ticari kazançtan indirilebilsin: Mükellefler ticari ve sınai faaliyet kapsamında faaliyetle ilgili olarak yapacakları her türlü gideri hasılatlarından indirebilsin. Kanunen kabul edilmeyen giderlerin kapsamı daraltılarak kanuni ve idari para cezaları ile sınırlandırılsın. Böylece mükelleflerin kayıt dışı davranışlarının önüne geçilerek matrah bilgisine tam ve doğru olarak ulaşılabilsin. Mükelleflerin yalan beyana yönelmesinin de önüne geçilecek.
Kira gelirlerinde istisna rakamı 7 bin YTL olsun: Halihazırda binaların konut olarak kiraya verilmesi dolayısıyla 2 bin YTL'ye kadar elde edilen gelirlerden vergi alınmıyor. Bu sınır 7 bin YTL'ye çıkarılsın. Bu kapsamda olanlar, vergi ödemeseler dahi gelirlerini, harcamalarını ve tasarruflarını yıllık Gelir Vergisi beyannamesi ile beyan etsin. Beyan edilen gelir, harcama ve tasarruflar yasal kayıt ve belgelerle ispatlansın. İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde bu istisnadan yararlanılmasın.
Eğitim, öğretim ve sağlık işletmelerinde kazanç istisnası: Eğitim ve sağlık sistemine yatırım yapmayı özendirme amaçlı olarak faaliyete başlandığı tarihten itibaren 5 vergilendirme dönemi vergi istisnası getirilsin. Okulöncesi eğitim, ilköğretim, özel nitelikli eğitim (özürlü ve üstün yeteneklilere yönelik) ve ortaöğretim özel okullarının işletilmesinden elde edilen kazançlar ile 50 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 35 yatak) kapasitesinden az olmamak üzere, yurt ve sağlık tesislerinin (huzurevleri dahil) işletilmesinden elde edilen kazançlardan okulların ve sağlık tesislerinin faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren beş vergilendirme dönemi Gelir Vergisi alınmasın.
Ahmet YAVUZ / Zaman