Hatalı Döner Sermaye Ödemesi, Her Zaman Geri İstenemez
Devlet Memuruna Hatalı Ödenen Para, Hangi Sürede Geri İstenebilir? 30.12.2004
Danıştay Sekizinci Daire Başkanlığından:
Esas No : 2006/2880
Karar No : 2006/2896
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay Başsavcılığı
Davacı : Mehmet Okka
Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi
Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi - KONYA
Davalı : Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü - KONYA
Vekili : Av. Fatiha Taşpınar - (Aynı yerde)
İstemin Özeti : Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi öğretim üyesi olan davacıya Hac organizasyonu kapsamında görevlendirildiği 20.1.2002 tarihinden itibaren 34 günlük süre için ödenmiş olan 1.270.05 YTL döner sermaye katkı payının geri istenilmesine ilişkin Selçuk Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün 28.4.2005 gün ve 454 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 gün ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararında, yokluk, açık hata, hile ve gerçek dışı beyana dayalı hatalı ödemelerin süreye bağlı kalınmaksızın her zaman geri alınabileceğinin belirtildiği, uyuşmazlık konusu olayda bu hallerin bulunmadığı gibi 2547 sayılı Yükseköğretim Yasasının 58. maddesi uyarınca yönetim kurulunca döner sermaye katkı payı ödenmeyeceğine ilişkin bir karar da alınmamış olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin olarak Konya 2. İdare Mahkemesi Hakimliğince verilen 7.6.2005 gün ve E:2005/685, K:2005/693 sayılı kararı itirazen inceleyerek, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 gün ve E:1968/68, K:1973/14 sayılı kararında; ilgilinin uyarması halinde idarenin düzelteceğini bildiği noksanlığın açık hata olarak belirtildiği, açık hata bulunan işlemlerin süreyle bağlı kalınmaksızın her zaman geri alınabileceği, haksız ödemeye dair açık hata bulunan işlemin geri alınmasına yönelik tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı itirazının kabulü ile Konya 2. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve davanın reddine karar veren Konya Bölge İdare Mahkemesinin 27.10.2005 gün ve E:2005/690, K:2005/872 sayılı kararının; Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 günlü ve 1973/14 sayılı kararı ile idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde süre koşulu aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayanarak idarenin ödediği meblağı her zaman geri alabileceği, belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının ise hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma süresi içinde mümkün olduğu, bu süre geçtikten sonra ödemenin geri alınamayacağının içtihada bağlandığı, kararda ortaya konulan ilkelerin, idarece yapılan tüm hatalı ödemelerde uygulanabilecek temel ilkeler niteliğinde olduğu, sözü edilen kararda hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere 90 günlük dava açma süresi içinde geri alınabileceği belirtilmesine karşın, bu karardan sonra yürürlüğe giren 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7 nci maddesinde dava açma süresinin 60 gün olduğu hükme bağlandığı, dava konusu olayda, idarenin geçici görevlendirme onayı ile Hac organizasyonunda görevlendirilen davacıya, görevli bulunduğu 23.01.2002-26.02.2002 tarihleri arasındaki dönem için haksız yere döner sermaye payı ödendiğinin ilgili yıl döner sermaye hesaplarının denetimi sonrası ortaya çıkması nedeniyle, Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü'nün 28.04.2005 günlü işlemi ile ödenen meblağın faizi ile birlikte ödenmesinin istenilmesi üzerine uyuşmazlığın doğduğu bu hale göre, ilk bakışta basit inceleme ile fark edilemeyip hesapların denetimi sonucu ortaya çıkarılan fiilen katkı sağlanmadan yapılan ödeme nedeniyle, aradan üç yıllık bir süre geçtikten sonra döner sermaye payının faizi ile birlikte geri istenilmesinin sözü edilen Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararında yer verilen "açık hata" kapsamında değerlendirilmesine hukuki olanak bulunmadığı öne sürülerek Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Konya Bölge İdare Mahkemesinin 27.10.2005 gün ve E:2005/690, K:2005/872 sayılı kararının, Danıştay Başsavcısı tarafından kanun yararına temyiz edilerek bozulmasının istenilmesi üzerine Dairemizin E:2006/2880 esas numarasında oluşturulan dosyasında Danıştay Tetkik Hakimi Melek Şendil Yan'ın açıklamaları dinlendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi öğretim üyesi olan davacıya Hac organizasyonu kapsamında görevlendirildiği 20.1.2002 tarihinden itibaren 34 günlük süre için ödenmiş olan 1.270.05 YTL döner sermaye katkı payının geri istenilmesine ilişkin Selçuk Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün 28.4.2005 gün ve 454 sayılı işleminin iptali istemine ilişkindir.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 gün ve E:1968/68, K:1973/14 sayılı kararında; idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde süre aranmaksızın hatalı ödediği meblağı her zaman geri alabileceği, bunun dışında kalan hallerde hatalı ödemelerin geri istenilmesinin hatalı ödemenin yapıldığı tarihten başlamak üzere dava açma süresi içinde olanaklı olduğu, bu süre geçtikten sonra geri istenilemeyeceği belirtilmiştir.
Subjektif sonuç doğurmuş ve Yasaya uygun olarak tesis edilmiş idari işlemlerin geri alınması idare hukuku ilkelerine göre mümkün değildir. Anılan Kurul kararı ile de yasaya aykırı ve hatalı işlemlerin de her zaman değil makul bir sürede geri alınabileceğine işaret edilmiş, yokluk, açık hata ve bu işlemden yararlananın hilesinin söz konusu olması halinde ise idarenin işlemini her zaman geri alabileceği öngörülmüştür.
Dava dosyasının incelenmesinden, Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalında öğretim üyesi olan davacının, Diyanet İşleri Başkanlığının 11.12.2001 gün ve 6265 sayılı yazısında yer alan istemi doğrultusunda Tıp Fakültesi Yönetim Kurulunun 26.12.2001 gün ve 2001/331 sayılı kararı ile 20.01.2002 tarihinden itibaren 40 gün süreyle 2002 Hac organizasyonunda görevlendirilmesinin uygun görüldüğü, 26.2.2002 tarihinde görevine geri döndüğü, dava konusu işlem ile 23.1.2002 - 26.2.2002 tarihleri arasındaki döneme ilişkin olarak davacıya ödenmiş bulunan ve Sayıştay incelemesi sonucu borç çıkarılmış olan döner sermaye katkı payının faiziyle birlikte geri ödenmesinin istenilmesi üzerine bakılan davanın açılmış olduğu anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere, davacıya fiilen katkı sağlamadan yapılan ödemenin hatalı olduğunun basit bir inceleme ile fark edilmeyip hesapların denetimi sonucu ortaya çıkarıldığı hususu dikkate alındığında, bu ödemenin açık hata kapsamında değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Olayda, hatalı ödemenin yapılmasında davacının gerçek dışı beyanı ya da hilesinin bulunduğundan da söz edilememektedir.
Bu durumda, davacıya yapılan döner sermaye katkı payı ödemesinin, anılan Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararı uyarınca ödendiği tarihten itibaren 2577 sayılı Yasada öngörülen dava açma süresi içinde geri alınması mümkün iken bu süre geçirildikten sonra tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı tarafından yapılan temyiz isteminin kabulü ile Konya Bölge İdare Mahkemesi kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere bozulmasına, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığı ile Danıştay Başsavcılığına gönderilmesine ve Resmî Gazete'de yayımlanmasına 7/7/2006 gününde oybirliği ile karar verildi.