Teneffüsleri olmayan öğretmenler ve öğrenciler

1- Okul öncesi öğretmen ve öğrencilerinin durumu:

26.07.2014 Tarihli ve 29072 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Etkinlik, ders, etüt ve dinlenme süreleri" başlıklı 6. maddesi 1. fıkrası uyarınca; "(1) Okul öncesi eğitim kurumlarında; a) Okul öncesi eğitim kurumlarında günde ellişer dakikalık aralıksız 6 etkinlik saati süre ile ikili eğitim yapılır. Ancak, ana sınıflarında kayıt alanındaki tüm çocukların kayıtlarının yapılmasına rağmen, ikili eğitim için grup oluşturacak sayıda çocuk bulunamadığı takdirde okulun öğretim şekline uygun olarak normal eğitim de yapılabilir." hükümleri gereğince okul öncesi öğretmen ve öğrencilerinin teneffüs hakları bulunmamaktadır.

2- İlkokul ve ortaokulda görev yapanlar HARİÇ özel eğitim öğretmenleri ve öğrencilerinin durumu:

31.05.2006 Tarihli ve 26184 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin "İşitme, görme ve ortopedik yetersizliği olan bireyler için açılan okul ve kurumlar" başlıklı 38. maddesi,
"Zihinsel yetersizliği olan bireyler ile otizmi olan bireyler için açılan okul ve kurumlar" başlıklı 40. maddesi,
"Sağlık kuruluşlarında yatarak tedavi gören bireyler için açılan okul ve kurumlar" başlıklı 42. maddesi,
"Üstün yetenekli bireylerin eğitimi amacıyla açılan kurumlar" başlıklı 43. maddesi,
"Birden fazla yetersizliği olan bireyler için açılan özel eğitim kurumları" başlıklı 44. maddesi,
"Özel eğitim mesleki eğitim merkezi (okulu)" başlıklı 45. maddesi,

hükümlerinde özel eğitim sınıflarındaki özel eğitim öğretmen ve öğrencileri için ders, dinlenme, yemek ve diğer etkinlik saatleri düzenlenmediğinden özel eğitim sınıflarındaki özel eğitim öğretmen ve öğrencilerinin teneffüs hakları yoktur.

Sadece Özel eğitim iş uygulama merkezi (okulu)öğretmen ve öğrencilerin teneffüs hakları var

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin "Özel eğitim iş uygulama merkezi (okulu)" başlıklı 46. maddesi (g) fıkrasında; "g) Bu kurumlarda bir ders saati 40 dakika olup, ders saati ve derslerin dağılımı, Talim ve Terbiye Kurulunca kabul edilen haftalık ders dağıtım çizelgesine göre uygulanır. Günlük çalışma süresinin ders, dinlenme, yemek ve diğer etkinliklere dağılımı okul yönetimince belirlenir." hükümleri ile özel eğitim iş uygulama merkezlerinde (okulu) özel eğitim öğretmen ve öğrencilerinin teneffüs hakları bulunmaktadır.

İlkokul ve ortaokulda görev yapanlar hariç özel eğitim öğretmenleri Nöbet tutmakla yükümlü

31.05.2006 Tarihli Ve 26184 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin "Öğretmenlerin Nöbeti" Başlıklı 89. Maddesindeki; "(1) Özel Eğitim Okul ve Kurumlarında Okul Öncesi, Sınıf ve Alan Öğretmenleri nöbet tutar. Yatılı Özel Eğitim Okul ve Kurumlarında nöbet süresi 24 saattir. Bu Kurumlardaki nöbetler için yeteri kadar öğretmen bulunmadığı takdirde kurumun yöneticileri de nöbetçi öğretmen olarak görev yaparlar. Nöbetlerde en az bir bayan ve bir erkek öğretmen görevlendirilir." hükümleri uyarınca bu öğretmenlere nöbet görevi de verilmektedir.

İlkokuldaki özel eğitim öğretmenlerinin teneffüs hakkı var mı?

EK DERS ÖDEMEDEN KESİNTİSİZ ÇALIŞTIRMAK

Okul Öncesi ve Özel Eğitim Öğretmenlerinin, ek ücret ödemeden kesintisiz çalıştırılmasının İnsan Haklarına aykırı olduğunu düşünüyoruz.

Okul Öncesi ve Özel Eğitim Öğretmenlerine ek ücret ödemeden 6 saat kesintisiz çalıştırmak İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23.2 maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 4.2 maddesi, 1982 Anayasasının 10.5 ve 18.1 maddeleri, 4857 İş Kanunun 5. Maddesi ile 657 Sayılı Kanunun 18 ve 178. maddelerine aykırıdır.

Bütün yönetmeliklerde diğer branşlar için ders ve dinlenme saatleri düzenlenmiş iken okul öncesi öğretmen ve öğrencileri ile özel eğitim öğretmen ve öğrencilerinin teneffüs hakları bulunmamaktadır.

Bu nedenle bu öğretmen ve öğrenciler gün içerisinde dinlenme ve ihtiyaç izni kullanamamaktadırlar. Bu da okul öncesi öğretmenleri ile oyun çağındaki öğrencilerinin yıpranmalarına ve motivasyon kaybı yaşamalarına neden olmaktadır.

Bu aralıksız çalışmaya ek olarak okul öncesi öğretmen ve öğrencileri ile özel eğitim öğretmen ve öğrencileri İlköğretim öğretmen ve öğrencileri gibi eğitim yapmaktadırlar.

Milli Eğitim Bakanlığı bu durum hakkında; Okul Öncesi ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 6.1/a maddesi uyarınca 50'şer dakikalık 6 saatlik kesintisiz eğilim yapılması gerektiği, bunun okul öncesi öğrencilerinin küçük olması ve ortam güvenliklerinin sağlanması açısından zorunlu olduğu, ders saatlerinin ilkokul öğretmen ve öğrencileri gibi düzenlenmesinin hem çocukların küçük olması hem de güvenliklerinin sağlanması nedeniyle imkansız olduğu,

Ayrıca "Okul öncesi eğitim kurumlarında ders saatleri" haberimizde yer verdiğimiz üzere "Ana sınıfı öğretmenlerinin eğitim saatlerinin 50 dakikadan 40 dakikaya indirilmesi ve bu öğretmenlere ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler gibi teneffüs yaptırılması uygulamada mümkün olmamaktadır. Çünkü ana sınıflarındaki çocuklar 48-72 aylık olduklarından yeterince öz bakım becerilerine sahip değildir. Bu çocukların grup öğretmenleri başlarında olmadan kendi başlarına teneffüs yapmaları mümkün olmadığından; bünyesinde bulunduğu kurumların teneffüs saatlerinin dışında okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuklarla birlikte program esnekliği çerçevesinde sınıf dışı etkinliklerden yararlanmaları mümkündür." açıklamasında bulunmaktadır.

Ders saatlerinin yaş küçüklüğü ve güvenlik nedeniyle ilkokul gibi düzenlenemeyeceğinin belirtilmesi, ardından kesintisiz 6 etkinlik saatinin dayatılması ve 3-6 yaş aralığındaki bir çocuğun okulda bulunmaya zorlanması çok çelişkili bir durumdur.

Okul öncesi öğrencisinin 50'şer dakikalık kesintisiz 6 etkinlik saati eğitim göreceği belirtilmiş ve teneffüs hakkı tanınmamış iken; ilkokul öğrencisinin 40'ar dakika ders göreceği ve 10'ar dakika ara vereceğinin belirtilmesi çok çelişkili bir durumdur.

Yine ilkokul öğrencisinin 6.2 maddesinde 40 dakika ders 10 dakika teneffüs yapacağı belli iken; teneffüs verilmeden 50 dakika ders görmeye zorlamak bir başka çelişkidir. Bunun güvenlik nedeniyle olduğu belirtilmekte ise, bunun çözümü ders saatini erkene almaktır. Erken çıkan öğrenci ders arası vermediği için okuldan bıkmış bir şekilde çıkmayacaktır. Ders arası verilmediği için de öğrenci ve öğretmen güvenlik sorunu yaşamayacaktır.

Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenler, hiç ara vermeksizin saatlerce çalışmak zorunda kalmaktadırlar. Söz konusu bu öğretmenlerin ders saati kavramı yoktur. Yarım gün eğitimdeki 6 ders saati düşünülecek olursa 50*6=300 dk. ders devam etmektedir. Yani bu öğretmenler 300 dakika (5 saat aralıksız) çalışmaktadırlar. Okul öncesi eğitim kuramlarında çalışan öğretmenlerimiz, eğitim etkinliklerinin aralıksız olması ve teneffüs kullanamamalarından dolayı mağduriyet yaşamaktadır. Temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta sıkıntılar yaşamaktadırlar. Bu durum aynı zamanda iş veriminin düşmesine ve okul öncesi eğitim alan çocukların eğitim kalitesinin olumsuz yönde etkilenmesine sebebiyet vermektedir. Okul öncesi eğitimin ayrı bir özen ve ihtisas gerektiren eğitim süreci olduğu göz önüne alındığında, söz konusu düzenlemenin sakıncaları daha açık ortaya çıkacaktır.

Ayrıca, okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler eğitimi aralıksız olarak gerçekleştirmelerine rağmen bu durumdan kaynaklı ek ders ücret farkını dahi alamamaktadır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23.2 maddesinde "Herkesin, herhangi bir ayrım gözetmeksizin, eşit iş için eşit ücrete hakkı olduğu" belirtilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 4.2 Maddesinde "kimsenin zorunlu çalıştırmaya tabi tutulamayacağı" belirtilmektedir.

1982 Anayasasının 10.5 maddesinde "Devlet organları ve idare makamlarının bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğu" Yine Anayasamızın 18.1 maddesinde "Hiç kimse zorla çalıştırılamayacağı, angaryanın yasak olduğu" belirtilmektedir. 657 Sayılı Devlet Memurları Hakkında Kanunun 18. Maddesinde "Devlet memurunun güvenlik hakkı olarak aylık ve başka haklarının elinden alınamayacağı" belirtilmiştir. 4857 Sayılı İş Kanunun 5. Maddesinde "İşverenin çalışanlarına eşit davranmakla yükümlü olduğu " belirtilmektedir.

Her insanın günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gün içinde serbest zamana ihtiyacı olduğu yaşamsal bir gerçekliktir.

Küçük yaştaki okul öncesi öğrencisine kesintisiz 6 etkinlik saati ile eğitim verilmesi eğitim terminolojisine ve çocuk psikolojisine aykırı bir durumdur. Aynı Zamanda Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 20. maddesini İşlevsiz hale getirecektir.

Anılan Kanunun 20. maddesinde "Okul öncesi eğitiminin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak "1. Çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak; 2. Onları ilköğretime hazırlamak" olduğu belirtilmiştir.

Okul öncesi öğrencisi oyun ve dinlenmeye ihtiyaç duyan bir bireydir. Bu bireyine ilkokula hazırlanabilmesi için oyun ve dinlenme fırsatı gibi ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. İlkokul öğrencisinin ise ders saati 40 dakika iken; ilkokula hazırlanan bir bireyin 50 dakika kesintisiz ders görmesi ve bu bireye dinlenme hakkı tanınmaması; çocuğun dikkat kaybı yaşamasına, okuldan soğumasına neden olacaktır. Bu durum da Anılan kanunun 20. maddesindeki okula hazırlama amacına aykırılık teşkil edecektir.

Dinlenme saatlerinin ders saatlerinden mahsubu ile ders bitiş saatlerinin erkene alınması ya da okul öncesi öğretmenlerine yüzde olarak farklı ek ders ödenmesi sorunu çözecektir.

Ahmet KANDEMİR