Satrançta ilk hamle başkanlık seçimi

Şebnem Hoşgör

TBMM'de bugün yapılacak milletvekillerinin yemin töreniyle Türkiye'nin 8 Haziran'dan bu yana gündeminde olan "koalisyon" arayışlarında en kritik viraja giriliyor. Meclis'in ilk birleşiminde hükümet arayışlarının akıbeti açısından da önemli ipuçları verecek Meclis Başkanlığı seçimi için adaylık süreci de başlayacak. 28 Haziran-2 Temmuz arasında yapılacak muhtemel dört tur oylamayla belirlenecek yeni başkan seçiminde partiler bir anlamda koalisyona yönelik tavırlarını da ortaya koyacak.

Taktikler savaşacak

Bugünden itibaren 2 Temmuz'a kadarki kritik süreçte partiler arasında taktik savaşları yaşanacak. Ak Parti şu aşamada Meclis Başkanı seçimini, koalisyon görüşmelerinde pazarlık unsuru olmaktan çıkarmayı hedefliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın alışılmışın aksine hükümet kurma görevini yemin töreninin hemen ardından vermek yerine, Meclis Başkanı seçimi sonrasına bırakacağını açıklaması Ak Parti'nin bu anlamda elini güçlendiren bir hamle olarak değerlendiriliyor.

Kulislerde Erdoğan'ın partilerin koalisyon konusunda samimi ve net tavırlarını Meclis Başkanı seçiminde göstermesini hedeflediği konuşuluyor. Ak Parti kulislerinde, şu aşamada somut bir koalisyon olasılığı olmadığı için Erdoğan'ın yeniden seçim olasılığını da dikkate alıp Cumhurbaşkanı'na vekalet edecek Meclis Başkanı'nın muhalefetten olmasını önlemeye yönelik bu kararı aldığı ifade ediliyor.

2 tur uzlaşmaya bağlı

Son dakikada sürpriz bir gelişme olmazsa Ak Parti kendi adayını sonuna kadar destekleme yoluna gidecek. İlk iki tur 367 oy desteği aranacak. Bu iki turda Meclis Başkanı'nın seçilebilmesi ancak Ak Parti ile CHP'nin uzlaşmasına bağlı. Çünkü sadece iki partinin oy gücünün birleşmesi 367'yi buluyor. Seçimin bu turda tamamlanması Ak Parti-CHP koalisyonu için umut olacak.

İlk iki turun sonuçsuz kalması halinde 276 oy gücünün aranacağı 3. turda gözler 80'er sandalyeye sahip MHP ile HDP'ye çevrilecek. Bu turda toplamda 292 oy gücüne sahip üç muhalefet partisinin uzlaşması durumunda muhalefetten bir ismin Meclis Başkanlığı koltuğuna oturması mümkün. Ancak muhalefetin üçlü koalisyon bloğu oluşturma ihtimalinin güç gözükmesi gibi başkanlık seçiminde de böyle bir işbirliğine girmesi zor görünüyor.

Bu çerçevede başkan seçiminde en kritik viraj 3. tur olacak. Ak Parti kulislerinde bu turda özellikle HDP'nin sürpriz yapabileceği ve kendi adayı yerine CHP adayına destek verebileceği, bu durumda MHP'nin Ak Parti adayına yönelebileceği ya da en azından oylamaya girmeyebileceği hesabı yapılıyor.

İsimler belli oluyor

Ak Parti ilk üç turda muhalefet arasında bir işbirliği yaşanmaması durumunda 4. tur oylamada devletin 2 numarasını saflarında tutacağı hesabını yapıyor. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun bugün 19.00'da yapılması planlanan MKYK'da konuyla ilgili nabız tutabileceği belirtilirken, Ak Parti kulislerinde TBMM Başkanlığı için Ayşe Nur Bahçekapılı, Mustafa Şentop, Numan Kurtulmuş, Nabi Avcı, Ahmet İyimaya isimleri konuşuluyor.

CHP'nin TBMM Başkanlığı için göstereceği adayın da birkaç gün içinde netleşmesi bekleniyor. Ancak kulislerde ilk aday olarak öne çıkan eski Genel Başkan, Antalya Milletvekili Deniz Baykal'ın, Erdoğan ile görüşmesinden sonra şansını yitirdiği konuşuluyor. En kuvvetli aday olarak Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Haluk Koç'un ismi öne çıkıyor.

CHP kulislerinde "Baykal TBMM Başkanlığı'na aday olmak istiyorsa, Genel Başkan hayır demeyecektir" görüşü dillendiriliyor. Baykal ile Kılıçdaroğlu'nun bu süreçte bir araya gelebileceği ya da aralarında mesaj trafiği yaşanabileceği konuşuluyor. CHP adayının seçilebilmesi için hem MHP hem de HDP'den oy alması gerekeceği için parti içindeki bir grup "İki adaydan biri olacaksa, Baykal'ın şansı daha yüksek" değerlendirmesini yapıyor. Koç'un parti sözcülüğü görevi nedeniyle özellikle HDP'ye yönelik sert değerlendirmelerine de işaret ediliyor.

Kilit parti HDP

CHP yönetimi, hem MHP hem de kilit parti konumundaki HDP'yi ikna edebilecek "en doğru ismi" bulmak istiyor. Diğer potansiyel adaylar olarak kulislerde İstanbul milletvekilleri Akif Hamzaçebi, Engin Altay ve Şafak Pavey'in isimleri de öne çıkıyor. Bu isimler dışında başka bir isimde de uzlaşma sağlanabileceği ifade ediliyor.

Parti kulislerinde bir başka alternatif olarak İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak'ın ismi de dillendirilmeye başlandı. Toprak'ın, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde CHP-MHP ittifak sürecini yöneten isim olması, HDP ile sıcak temasları nedeniyle her iki partiden destek alabileceği ifade ediliyor.

İhsanoğlu ve Başesgioğlu

MHP'nin de ilk aşamada geleneksel olarak kendi adayını çıkartması, ilerleyen turlarda partiye sıcak gelen bir isim diğer partiler tarafından aday gösterilirse o adaya destek vermesi bekleniyor. MHP'de Meclis Başkanlığı için en güçlü aday olarak Ekmeleddin İhsanoğlu öne çıkarken, Murat Başesgioğlu'nun da ismi kulislerde konuşuluyor. Ancak MHP'nin koalisyona girmesi halinde Bahçeli'nin İhsanoğlu'nu kabinede değerlendirmek isteyebileceği, deneyim ve uluslararası çevrelerdeki bağlantıları nedeniyle Dışişleri Bakanlığı koltuğunu teslim edebileceği vurgulanıyor. MHP kulislerinde Meclis Başkanlığı için kadın bir aday çıkarabileceği de dile getiriliyor. Bahçeli'nin kadın adayda karar kılması halinde Genel Başkan yardımcılarından Ruhsar Demirel'in ismine kuvvetli vurgu yapılıyor. Genel Başkan Yardımcısı Zühal Topçu'nun da adaylık potasına uzak olmadığı ifade ediliyor.

Başkan adayını açıklayan ilk parti ise HDP oldu. HDP, Ak Parti'nin kurucuları arasında yer alan ve son seçimde HDP'den vekil seçilen Dengir Mir Mehmet Fırat'ı başkanlığa aday gösterdi.