'Hava sahası ihlal edilen ülke her türlü tedbiri alabilir'

Uluslararası hukuk uzmanları, Türkiye'nin, hava sahasını ihlal eden savaş uçağını düşürmesinin uluslararası hukuk teamüllerine uygun olduğunu, egemen hava sahası hakları ihlal edilen bir ülkenin uçağın düşürülmesi dahil her türlü tedbiri alabileceğini vurguladı.

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve devletler hukuku uzmanı Doç. Dr. Mehmet Dalar, egemen hava sahası ihlal edilen ülkenin söz konusu uçağı önce uyarması, bu dikkate alınmadığı takdirde müdahalede bulunmasının uluslararası hukuka uygun olduğunu söyledi. Dalar, Türkiye'nin Suriye ile savaş halinde olmadığını ancak devletlerin yakın tehdit algıladığını, bu çerçevede çatışma bölgelerine yakın sınırlarını, egemenliklerini koruma yükümlülükleri bulunduğunu hatırlattı.

"Böyle bir durumda devlet, yakın bir güvenlik tehdidi algıladığı takdirde bir müdahalede bulunabilir" diyen Dalar, bu konuda atıfta bulunulacak en güncel uluslararası hukuk belgesinin 2009'da askeri uyuşmazlıklara uygulanmak üzere hazırlanan San Remo insancıl hukuk el kitabı olduğunu söyledi.

"İkaza rağmen ihlale devam, Türkiye'yi haklı kılan en büyük sebep"

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yasin Poyraz da uluslararası hukukun tamamen yazılı kurallardan oluşmadığını hatırlatarak, "Bu konuda yazılı bir kural olmaması, haklılığı ortadan kaldırmaz. Genel uluslararası hukuk teamülleri gereği, ikaza rağmen egemen ülkenin hava sahası ihlal edilmeye devam ediliyorsa, o ülkenin uçağı düşürmek de dahil olmak üzere gerekli tedbirleri almaya hakkı vardır. Uluslararası hukuk kitaplarında yazan budur" değerlendirmesinde bulundu.

Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Mesut Hakkı Caşın, uçağın Türkiye'nin hava sahasına girdiği takdirde bunun sınır güvenliği ve milli egemenliğine ters bir hareket olduğunu ve Türkiye'nin bu uçağı düşürme hakkının olduğunu belirtti. Caşın, "Suçun başladığı andan itibaren bir ihlal var. Bu ihlalde ısrar edildiği ve bu ısrara karşılık olarak ateş edildiğini görüyoruz. Dolayısıyla Türkiye burada meşru müdafaa hakkını kullanmıştır. Bu Türkiye'nin BM Anlaşmasının 51. Maddesi gereği yaptığı bir harekettir. Dileriz ki bu olay Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkileri kötü bir noktaya getirmez" şeklinde konuştu.

Genelkurmay Başkanlığınca, Türk hava sahasını ihlal eden uçağa, beş dakika içinde 10 kez ikaz edilmesinin ardından, Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlı iki F-16 tarafından müdahalede bulunulduğu açıklanmıştı.