Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İşçi Olarak İstihdam Edilecek Özürlüler Hakkında Uygulanacak yeni Sınav Yönetmeliği bugün yayımlandı

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 ? Bu Yönetmeliğin amacı, 4857 sayılı İş Kanununa göre işçi istihdam eden kamu kurum ve kuruluşlarına işçi olarak alınacak özürlülerin istihdam edilmelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 ? Bu Yönetmelik, genel ve katma bütçeli daireler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özelleştirme programına alınmış kamu payı ağırlıklı kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, özel bütçeli kuruluşlar, sermayesinin yarısından fazlası devlete ait kurumlar ve döner sermaye ile çalışan kuruluşlar, özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan devlet banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı işyerlerine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına işçi olarak alınacak özürlüleri kapsar.

Dayanak

Madde 3 ? Bu Yönetmelik, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 32 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 ? Bu Yönetmelikte geçen;

Kurum: Türkiye İş Kurumunun merkez ve taşra teşkilatını,

Kamu Kurum ve Kuruluşu: 2 nci maddede sayılan kurum ve kuruluşları,

Özürlü: Doğuştan ya da sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu, bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerindeki özürleri nedeniyle çalışma gücünün en az % 40'ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ya da 13 Ağustos 1998 tarihli ve 23432 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özürlüler İçin Kimlik Kartı Yönetmeliğine göre alınan kimlik kartı ile belgelenenleri,

ÖSYM: Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Özürlü Kontenjanlarının Tespiti ve Bildirimi

Özürlü Kontenjanlarının Tespiti

Madde 5 ? İşyerinin özürlü çalıştırmakla yükümlü işyeri kapsamına girip girmediği, eğer varsa o işyerinde özürlü ve eski hükümlü statüsünde çalışan işçi sayısı düşüldükten sonra belirlenir. Yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz ve işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.

Toplam kontenjanların tespitinde; bir kamu kurumunun veya kuruluşunun ya da bunlara bağlı işletmelerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla işyeri varsa, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısı birlikte dikkate alınır, ayrıca kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür ve bu işyerlerinde çalışan özürlü ve eski hükümlü sayısı toplam işçi sayısından düşülür. Bulunan sayının her yıl Bakanlar Kurulunca belirlenecek oranla çarpılması sonucu işverenin çalıştırmak zorunda olduğu özürlü sayısı bulunur. Çalıştırılacak özürlü sayısının belirlenmesinde yarıma kadar olan kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha çok olanlar tama çıkarılır. Bulunan toplam kontenjandan çalıştırılan özürlü sayısı düşülerek varsa özürlü açık kontenjanına veya kontenjan fazlası çalışan özürlü sayısına ulaşılır. Ancak, Yönetmeliğin 2 nci maddesinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşları çalıştırdıkları işçi sayısına bakılmaksızın bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde özürlü istihdam etmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşları, açık kontenjanlarının doğduğu veya özürlü ihtiyaçlarının ortaya çıktığı tarihten itibaren bir ay içinde özürlülerde aranılan niteliklerle birlikte Kurumdan talepte bulunmakla yükümlüdürler. İşin özelliği gerektirmediği sürece özür grupları arasında bir ayırım yapılamaz ve özürlülük oranına da bir üst sınır getirilemez.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sınavların Yapılmasına İlişkin Esaslar

Sınavın Şekli

Madde 6 ? Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olarak istihdam edilecek özürlülere ilişkin yarışma sınavı Kurum tarafından, ÖSYM'ne yaptırılır.

Yarışma sınavı başvuru sayısına bağlı olarak birden fazla merkezde yapılabilir.

Sınava Gireceklerde Aranacak Şartlar ve Müracaat Sırasında İstenilecek Belgeler

Madde 7 ? Sınava girecek ve kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek özürlülerde aranacak şartlar ve istenilecek belgeler aşağıda belirtilmiştir.

a) Aranacak şartlar:

1) Bedensel, duygusal ve sosyal yeteneklerindeki özürleri nedeniyle çalışma gücünün en az %40'ından yoksun olmak,

2) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

3) 18 yaşını (bir meslek veya sanat okulunu bitirenler için 15 yaşını) doldurmuş olmak,

4) En az orta öğretim (lise ve dengi okul) mezunu olmak,

5) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,

6) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal veya istihlak kaçakçılığı, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü olmamak,

7) Kurum ünitelerinden birine özürlü olarak kayıtlı olmak (ilk defa başvuracakların; nüfus cüzdanı aslı veya noter tasdikli sureti, özürlü kimlik kartı veya sağlık kurulu raporu, 4 adet renkli fotoğraf, varsa diploma ile mesleğine ilişkin belgelerin aslı veya noter tasdikli suretiyle birlikte başvurmaları gerekir).

b) Sınava girmek isteyen ve yukarıda belirtilen şartları taşıyan özürlüler sınav tarihinden en çok 6 ay önce çekilmiş 1 adet renkli fotoğraf ile birlikte Kurum ünitesine ve/veya ÖSYM bürosuna başvururlar.

Sınav İlanı ve Sınav Giriş Belgelerinin Düzenlenmesi

Madde 8 ? Özürlü işçi istihdamına ilişkin ÖSYM'ne yaptırılacak olan sınav; sınav tarihinden önce Kurum tarafından Resmî Gazete'de ve ülke düzeyinde yayım yapan tirajı en yüksek beş gazeteden birinde ilan edilir.

Sınava girecek özürlülerin kimlik tespitinde kullanılacak fotoğraflı aday belgeleri Kurum tarafından ÖSYM'ne verilir.

Sınava girecek özürlülerin hangi bina ve salonda sınava gireceklerini gösteren sınava giriş belgesi, ÖSYM'nce hazırlanır ve adayların adreslerine gönderilir.

Yarışma sınavı ile ilgili hususlar, ÖSYM ve Kurum tarafından imzalanacak bir protokolle belirlenir.

Yazılı Sınav

Madde 9 ? ÖSYM''nce yazılı sınav soruları hazırlanır.

Yazılı sınavlar, yarışma esasına dayanır. Sınav sonuçları adaylara ve Kuruma bildirilir. Yazılı sınavda başarılı olmak, özürlü işçi kadrosuna alınmada tek başına bir hak teşkil etmez.

Yazılı sınavla ilgili itirazlar, sınav sonuçlarının adaylara bildirildiği tarihten itibaren 10 gün içinde ÖSYM'ne yapılabilir. ÖSYM bu itirazları 7 gün içinde sonuçlandırarak ilgilisine ve itirazın haklı çıkması halinde ayrıca Kuruma yazılı olarak bildirir.

Sözlü Sınav

Madde 10 ? Kurum, işgücü talebinin intikali üzerine başvuran adaylar içerisinde talep şartlarını haiz en yüksek puanlı adaydan başlamak üzere talep sayısının iki katına kadar adayın isim ve adreslerini içeren listeyi, ilgili kamu kurum ve kuruluşuna gönderir. Geçici işçi statüsünde alınacak olan özürlüler için bu Yönetmelik kapsamında hazırlanacak listeler Kurumca il düzeyinde de belirlenebilir.

Kamu kurum ve kuruluşları, Kurum tarafından gönderilen listelerin kendilerine ulaşmasını müteakip 30 gün içinde sözlü sınavları yapmak zorundadır. Sözlü sınavlarda görevin özelliğine göre adayların mesleki bilgileri ile davranışları değerlendirilir ve ihtiyaç duyulması halinde bilgi ve becerileri ölçülür. Sözlü sınavda değerlendirme 100 puan üzerinden en yüksek puanı alandan başlamak üzere başarı sıralamasına göre yapılır.

Sözlü sınav komisyonu, bir başkan ve üç üyeden oluşur. Başkan ve iki üye kamu kurum ve kuruluşunun atamaya yetkili amiri tarafından, diğer üye ise özür grupları için ayrı ayrı olmak üzere Türkiye Sakatlar Konfederasyonunca belirlenir. Sınav komisyonu üyelerine toplantı gün, saat ve yeri, toplantı gününden en az 5 gün önce yazılı olarak bildirilir. Sınav komisyonu salt çoğunlukla toplanır ve kararlar oy çokluğuyla alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın olduğu tarafın kararı geçerlidir.

Sözlü sınav sonuçları, sınavın yapıldığı ildeki ilgili kamu kurumu tarafından herkesin görebileceği bir yere asılmak suretiyle ilan edilir ve ayrıca sınava giren adaylara yazılı olarak bildirilir. Sözlü sınavlara, sonuçların ilanından itibaren 10 gün içinde itiraz edilebilir.

Sözlü sınavlara yapılan itirazlar, itirazın komisyona ulaştığı tarihten itibaren 7 gün içinde sınav komisyonunca değerlendirilerek sonuçlandırılır ve itiraz sahibine yazılı olarak bildirilir.

İlgili kamu kurum ve kuruluşları, sözlü sınavda başarılı olup, atamaları yapılanlar ile başarısız olanların listesini atamayı izleyen 15 gün içerisinde Kuruma iletir.

Çalışırken İşten Ayrılanlar ile Özürlü Kapsamına Girenler

Madde 11 ? Kamu kurum ve kuruluşlarında özürlü statüsünde memur, sözleşmeli personel veya daimi işçi olarak çalışmış olup da bu kurum ve kuruluşun kendi disiplin mevzuatı uyarınca görev veya meslekten ihraç ya da 4857 sayılı İş Kanununun 25/II nci maddesine göre hizmet akdinin feshi dışında bir nedenle ayrılmış olanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarına Kurum kanalıyla özürlü statüsü dışında bir statüde işe yerleştirilenlerden çalışırken özürlü olan ve işyerinden ayrılmayanlar hakkında merkezi sınav uygulanmaz.

Çalışırken özürlü olanlar için tescil talebinde bulunulması halinde gerekli belgelerine istinaden Kurumca özürlü olarak tescilleri yapılır.

Görev veya meslekten ihraç ya da hizmet akdinin feshi dışında bir nedenle işten ayrılanlar ile zihinsel veya ruhsal özürlü olanlar, durumları talep şartlarına uygun olmak kaydıyla, merkezi sınav kapsamındakilere ilişkin taleplere bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre oluşturulan listede yer alanlarla birlikte, her açık iş için bir kişiyi geçmemek üzere kayıt tarihi ve sıra numarasına göre kamu kurum ve kuruluşlarına mülakata gönderilirler.

Kur'a Usulü

Madde 12 ? Okur-yazar, ilköğretim mezunu ve zihinsel veya ruhsal özürlü olanlar merkezi sınava tabi değildir. Bu kapsamda bulunan ve talep koşullarına durumu uygun başvuranlardan Kurumca gönderilenler, önceden ilan edilen gün, saat ve adreste noter huzurunda kura çekimine tabi tutulurlar. Adaylar istemeleri halinde kur'a çekimini izleyebilirler. Gerçekleştirilen kur'a çekimi sonucunda her açık iş için iki kişi belirlenir. Bu şekilde belirlenenler bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen komisyon tarafından yapılacak mülakata alınırlar. Mülakat sonunda işin gereklerini yerine getirebilecek niteliklere sahip oldukları belirlenenler işe alınırlar. Mülakatta ayrıca, işe alınacak işçi sayısının yarısını geçmeyecek sayıda yedek listesi oluşturulur. Kur'a ile ilgili olarak noterin düzenlediği belgenin bir nüshası işe alınacak işçinin özlük dosyasında muhafaza edilir.

Herhangi bir özel bilgi ve beceri gerektirmeyen vasıfsız işlerde istihdam edilecek özürlüler ise, yazılı sınav dışında ayrıca sözlü sınava tabi tutulmadan kurumca, yazılı sınav puanlarına göre hazırlanan listeler esas alınmak suretiyle, başarı sırasına göre belirlenir.

Öğrenim durumu veya özür grubu itibariyle yazılı sınava alınan veya alınmayan özürlülerden aranılan koşulları taşıyanların sayısının talep sayısına ulaşmaması halinde talepte aranılan koşulları taşımayan özürlüler de bu Yönetmelik esasları dahilinde göndermelerde dikkate alınır.

Kurum tarafından gönderilen iş arayan sayısı, daha önce alınmak üzere duyurulmuş olan işçi sayısından az veya bu sayı kadar ise gönderilenler herhangi bir kur'a, sözlü veya mülakata tabi tutulmaksızın işe alınırlar.

Bu madde ile 10 uncu maddeye göre yeterli sayıda gönderme yapılmış olan özürlü talepleri için ikinci kez gönderme yapılması istenemez ve yeniden işgücü talebinde bulunulamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sınavla İlgili Diğer Hususlar

Refakatçi Bulundurulması

Madde 13 ? Düzenlenecek olan yazılı sınavda veya uygulamalı ya da uygulamasız olarak yapılacak sözlü sınavda özür gruplarının özellikleri dikkate alınır ve bu durumları göz önünde bulundurularak refakatçi görevlendirilebilir.

Sınav Geçerlilik Süresi

Madde 14 ? Yazılı sınav sonuçları, izleyen yazılı sınavın sonuçlarının Kuruma bildirildiği tarihe kadar geçerlidir. Açık kontenjanların doldurulması için gerektiğinde her yıl sınav yapılabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kontenjanın Doldurulmaması ve Son Hükümler

Özürlü Açık Kontenjanının Doldurulmaması

Madde 15 ? Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesine uygun bildirimde bulunmayan veya bildirimde bulunmakla birlikte bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde özürlü istihdamı yoluna gitmeyen kamu kurum ve kuruluşları için açık kontenjanın oluştuğu tarihten bu Yönetmelik hükümleri kapsamında yükümlülüklerini yerine getireceği tarihe kadar, her özürlü açık kontenjanı için her ay itibarıyla 4857 sayılı İş Kanununun 101 inci maddesindeki para cezası uygulanır.

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

Madde 16 ? 11/9/1999 tarihli ve 23813 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İşçi Olarak İstihdam Edilecek Özürlüler Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 17 ? Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 18 ? Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.