Danıştay: Lisans öğrenimi önlisansa göre üst öğrenimdir, intibak yapılmalı

İzmir'de, Sağlık Bakanlığında yaşanan bir olayda, memuriyete sağlık memuru olarak giren daha sonra önlisansı bitirmiştir. Aynı kişi daha sonra AÖF işletmeyi bitirmiş ve 657 sayılı Kanunun 3,6-A-12-d bendi uyarınca intibakının yapılmasını talep etmiştir.

Davalı İdarece, dava konusu işlem tesis edilirken, davacının iki yıllık (ön lisans) yüksek okul mezunu olarak intibakının yapıldığı; memuriyette iken bitirdiği Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi lisans öğreniminin ise önlisans öğreniminin bir üst öğrenimi olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle, davacının üst öğrenime dayalı intibak isteminin reddetmiştir.

İdare mahkemesi, idarenin yanlış yaptığına kanaat getirerek işlemi iptal etmiş ancak davalı idare dosyayı temyiz etmiştir.

Danıştay aşağıdaki gerekçelerle, idarenin yanlış yaptığını belirtmiş ve önlisans mezunu olan memur, lisansı bitirdiğinde intibakının yapılması gerektiğini vurgulamıştır.

İŞTE KARAR GEREKÇESİ

"Uyuşmazlık, davacının en son bitirdiği lisans öğreniminin, iki yıllık önlisans öğrenimine göre üst öğrenim sayılıp sayılamayacağı hususundan kaynaklandığından, öncelikle "üst öğrenim" kavramı üzerinde durmak gereklidir. 657 sayılı Yasanın özellikle 36. maddesi bir bütün olarak ele alındığında, yasa koyucunun, kamu hizmetlerinin en iyi bir biçimde yürütülmesi amacıyla, kamu personelinin öğrenim düzeyinin yüksek olmasını amaçladığı; bu amacı gerçekleştirmek ve kamu personelini, bulundukları düzeyden daha üst öğrenim yapmaya özendirmek üzere, memuriyete giriş ve yükselinebilecek dereceler arasında, öğrenim düzeyine de farklılıklar koyduğu görülmektedir. Yasanın 36. maddesinin "ortak hükümler" başlıklı bölümünde yer alan düzenlemeler, yasa koyucunun belirtilen amacını ortaya koyan hükümler içermektedir. Bu hükümler çerçevesinde üst öğrenim, kamu personelinin işe girdiği ya da son intibakının yapıldığı tarihteki öğrenim durumuna kıyasla son öğrenim durumunu ifade etmektedir. Buna göre lise öğrenimi, ortaokula, yüksekokul öğrenimi liseye, fakülte öğrenimi yüksekokula göre birer üst öğrenimdir.
Nitekim; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 3. maddesinde, gerek yüksekokul gerekse fakültenin, yükseköğretim kurumu olduğu belirtilmiş, 7/e maddesinde de, yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretim programlarının asgari ders saatlerini ve sürelerini, öğrencilerin yatay ve dikey geçişleriyle ve yüksekokul mezunlarının bir üst düzeyde öğrenim yapmalarına ilişkin esasları, Üniversitelerarası Kurulun da görüşlerini alarak tespit etmek Yükseköğretim Kurulunun görevleri arasında sayılırken, lisans öğreniminin ön lisansın üst öğrenimi olduğu açıkça belirtilmiştir.
657 sayılı Kanunun 36/A-12-d maddesinde, "Yükseköğretim" tanımlamasından hareket edilmeksizin üst öğrenimi bitirenlerin intibaklarının belirli koşullar dahilinde yapılmasının öngörülmesi ve yasa koyucunun yukarıda değinilen amacı karşısında, 36. maddenin A-12-d bendi uyarınca yapılacak intibakta, ilgilinin son ve bir öncekine göre "üst öğrenim" niteliğindeki öğreniminin dikkate alınması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, ... 2008 tarihinde ön lisans mezunu olarak üst öğrenim intibakı yapılan davacının, ... 2010 tarihinde Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesinden mezun olduğu, dolayısıyla iki yıllık yükseköğretime göre üst öğrenimi bitirdiği anlaşıldığından, lise üzerine dört yıllık yükseköğrenimi bitirenler gibi intibakının yapılması gerekirken, aksi yönde tesis edilen işlemde hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan; davacının söz konusu başvurusu üzerine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-12-d maddesinde yer alan düzenleme uyarınca, lise üzerine üst öğrenim intibakının yapılması hukuki zorunluluk olduğundan, bu intibakın nasıl yapılması gerektiğini de ayrıca açıklamak gerekli görülmüştür.
Bu hükmün uygulanmasında, öncelikle, üst öğrenimi bitirmesi nedeniyle intibakı yapılacak kişinin emsalinin belirlenmesi gerekmektedir. Maddeye göre üst öğrenimi bitiren kişinin emsali, öğrenimine ara vermeden aynı üst öğrenime başlayıp, normal süresi içinde tamamlayan ve mevcut uygulamaya göre normal eğitim süresinin sona erdiği haziran ayı sonu itibarıyla kamu görevine başlayan kişidir. Yapılacak intibak işleminde, önce, emsalinin maddede belirtilen biçimde, ulaşabileceği derece ve kademe belirlenmeli; bilahare ilgilinin sadece başarılı değerlendirilen hizmet yılları, ifa etmiş olduğu askerlik hizmet süresi ve yararlanmış ise, 2182 sayılı Yasa veya 458 sayılı K.H.K. veyahut 5289 sayılı Kanun gereğince kazandığı bir derece esas alınmak suretiyle ve emsalinin yükselebileceği derece ve kademeyi geçmemek kaydıyla ulaştığı derece ve kademe saptanmalıdır.
Yapılan bu açıklamalar dikkate alınarak, davalı İdare tarafından davacının üst öğrenim intibakı yapılarak, ulaşacağı derece ve kademesinin saptanması gerekirken, aksi yöndeki dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. (Danıştay 5. Daire- E. no: 2015/2674, K. 2015/10205)"