30 yıldan fazla hizmeti olanlar, emekli ikramiyesi almak için ne yapacak?

30 YILDAN FAZLA HİZMET ÜZERİNDEN EMEKLİ MEMURLAR/HAK SAHİPLERİ SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA MÜRACAAT ETMEYİ UNUTMAMALI

30 yıldan fazla hizmet sürelerine emekli ikramiyesi alamayanlara, bu ödemelerin yapılmasını sağlayan Kanun TBMM'de kabul edilip, Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

6770 sayılı Kanunun emekli ikramiyesi ile ilgili metni şu şekildedir:

"MADDE 1- 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 226- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce otuz yıldan fazla emekli ikramiyesine müstahak hizmet süreleri bulunmasına rağmen, otuz tam hizmet yılı üzerinden emekli ikramiyesi ödenenlere, otuz yılı aşan her tam hizmet yılı için 50 Türk lirasının altında olmamak üzere, görevlerinden ayrıldıkları tarihteki emekli keseneğine esas aylık unsurları üzerinden aylıklarının başlangıç tarihindeki katsayılar ve emekli ikramiyesi ödenmesine esas hükümler dikkate alınarak tahakkuk ettirilecek emekli ikramiyesinin, kendilerinin veya hak sahiplerinin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden bir yıl içerisinde başvuruda bulunmaları şartıyla, 7.500 Türk lirasına kadar olan kısmı başvuru tarihinden itibaren üç ay içerisinde, varsa kalan kısmı ise ilk ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak kanuni faiziyle birlikte takip eden yılın aynı ayı içerisinde ödenir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce başvuru yapıp dava açmamış olanların başvuruları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yapılmış sayılır. Bu fıkra kapsamında ödenecek toplam ikramiye tutarı hiçbir şekilde 100 Türk lirasının altında olamaz.

Görülmekte olan davalarda ayrıca bir başvuru şartı aranmaksızın bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde, dava öncesi yapılan idari başvuru tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte hesaplanacak tutar birinci fıkra hükümlerine göre ödenir. Mahkemelerce, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalarda davanın konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Yargılama giderleri idare üzerinde bırakılır ve vekalet ücretinin dörtte birine hükmedilir. Ayrıca, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumunca kanun yollarına başvurulmaz ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan itiraz veya temyiz başvurularından vazgeçilmiş sayılır."

MADDENİN GETİRDİKLERİ VE DEĞERLENDİRMELERİMİZ:

-Bu madde Resmi Gazetede yayımlandığı an yürürlüğe girecek ve Sosyal Güvenlik Kurumu 30 yıldan fazla hizmet süresi olup da, 30 yıldan emekli ikramiyesi ödemesi yaptığı memurlara, vefat edenlerin hak sahiplerine emekli ikramiyesi yapacaktır.

-30 yıldan fazla olan her tam hizmet yılı için 50 Türk lirasının altında bir ödeme yapılmayacaktır. Bu şekildeki işlem ödeme yapılacak memurlar için avantajlı bir durum olacaktır.

-Emekli ikramiyesi tutarları ödemenin yapılacağı tarihteki güncel memur maaş katsayıları üzerinden yapılmayacak, memurun emekli olduğu tarihteki memur maaş katsayıları esas alınacaktır. Ancak bu şekildeki bir hesaplama her durumda memurun fazla her tam yılı şayet 50 TL. nın altında ise 50 TL. olarak hesaplanacak, 50 TL. nin üzerinde ise yüksek tutar üzerinden hesaplanacaktır. Yani çok eski yıllarda emekli olmuş bir memur için hesaplanan 1 yıllık emekli ikramiyesi tutarı 3 Kuruş veya 3 Lira olması durumunda bu tutarlar 50 TL. ye yükseltilecektir. Ancak her durumda bir memura 100 TL.den aşağıda bir tutar ödenmeyecektir. Yani bir memur 1 yıl için ikramiye alacaksa bu memura 50 TL. değil 100 TL. ödemesi yapılacaktır. Memurun emekli olduğu tarihteki 1 yıllık emekli ikramiyesi tutarı 100 lira veya TL. ise 100 lira veya TL. üzerinden hesaplanacaktır.

-ÖNEMLİ NOT: Bu Kanun Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra 30 yıldan fazla hizmeti olan memurların veya hak sahiplerinin UNUTMAMALARI gereken önemli nokta. Mutlaka Kanunun Resmi Gazetede yayımlanmasını takip etmek ve yayımlandıktan sonra 1 yıl içerisinde yazılı olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna (Sıhhiye ANKARA adresine) müracaat etmeleri gerekir. 1 yıl içerisinde müracaat etmeyenler fazla yıllara karşılık emekli ikramiyesinden mahrum kalırlar, Sosyal Güvenlik Kurumu müracaat etmeyenlere ödeme yapmaz.

-Şayet Kanun Resmi Gazetede yayımlanmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmiş olanlar varsa ayrıca bir müracaat etmeleri istenmemektedir.

-30 yıldan fazla sürelerine ikramiye ödemesi için DAVA AÇANLARDAN ayrıca bir müracaat istenmemektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu dava açanlara müracaat etmeksizin ödemeleri yapacaktır.

-Ödenecek tutarların 7500 Türk lirasına kadar olan kısmı SGK.ya müracat eden memura 3 ay içerisinde, şayet bu tutardan daha fazla alacağı olursa kalan kısmı da faiziyle birlikte 2018 yılının ilk ödeme tarihinde yapılacağı kanunla belirlenmiştir.

30 YILDAN FAZLA SÜRELERİNE İKRAMİYE ALAMAYAN MEMURLAR İÇİN YAPILAN KANUN METNİ VE EMEKLİ İKRAMİYESİ İLE İLGİLİ GENEL DEĞERLENDİRMEMİZ

Yapılan düzenleme memurlar lehine olmaktadır. Her fazla yıl için bir memura 50 TL. ödemesi yapılacaktır. Bu çok eski yıllarda (1970, 1980, 1990 gibi) emekli olanlar için doğrudur. Her yıl için 50 TL. ödenmemiş olsa KURUŞ olarak hesaplanan tutarlar ödenir, bu da memurun aleyhine bir durum olur.

Bu şekilde bir Kanuna ihtiyaç duyulmasına nasıl gelinmiştir;

Devlet memurlarının emeklilik ikramiye tutarları 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmünde belirlenen kurallara göre hesaplanır.

Bu kuralların en önemlisi, memurlar ne kadar süre çalışırlarsa çalışsınlar, azami 30 tam yıl sürelerine emekli ikramiyesi alabiliyorlardı. 30 yıldan fazla çalışılmış sürelerin emekli ikramiyeleri ise alınamıyordu. Bu sistem işçilere ödenen kıdem tazminatındaki süre ile eşitsizlik ortaya çıkarıyordu.

Anayasa Mahkemesi 2014 tarihli kararı ile (7 Ocak 2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır) bu maddedeki kuralı değiştirmiş ve 30 yıl sınırını ortadan kaldırmıştır.

Anayasa Mahkemesi kararları geriye doğru işlem tesis etmez, sadece yapılan başvuru ile sınırlı karar verir, bu bağlamda bu karar sadece 7 Ocak 2015 tarihinden sonra emekli olan devlet memurları lehine bir durum meydana getirmiştir, emekli olduklarında 30 yıldan fazla tam hizmet yıllarına da emekli ikramiyesi tutarı alarak emekli olabilmektedirler.

Akabinde, 6645 sayılı Kanunla Madde 89 hükmündeki 30 yıl ibareleri iptal edilmiş, ancak bu kanunda 7 Ocak 2015 tarihinden önce emekli olanları kapsama dahil edecek bir madde hükmü bulunmamış, yine memurlar mahkemeler yoluyla haklarını aramaya başlamışlardır.

İşte bu kanun, memura hak etmiş olduğu tutarın ödenmesini ve hakkı olan tutarı mahkemelere başvurmadan alınabilmesini sağlamaktadır. Ancak, yine eski yıllardaki emeklinin ödenecek tutarlar açısından beklentisini tam olarak karşılamadığını da belirtmemiz gerekir. Yakın yıllarda (2000, 2015 gibi yıllarda) emekli olan bir memur her tam yıl için 500-2000 TL. gibi ödeme alabilecek, çok eski yıllardaki bir memur her tam yıl için en düşük 50 TL. (1 yıl fazla hizmeti varsa en az 100 TL. ) alabilecektir.

GENEL DEĞERLENDİRMEMİZ:

Yeni Kanunda 30 yıldan fazla her tam yıllar için ödemelerin yapılması sağlanmış, ancak 30 yıldan az veya fazla hizmet sürelerindeki tam yıldan az sürelere emekli ikramiyesi ödenmesi yine düzenlenmemiştir. Yani bir memur 28 yıl 11 ay hizmeti varsa 28 yılına ikramiye alabiliyor 11 ayına ikramiye alamıyor. 35 yıl 10 ay hizmeti varsa 35 yılına ikramiye alabiliyor 10 ayına ikramiye alamıyor. Bu hak kaybının da düzeltilmesinde fayda olacağını değerlendirmekteyiz.

Memurlara ödenen emekli ikramiyesinin, işçilere ödenen kıdem tazminatı hesaplanmasıyla eşitlenmesi yönünde de bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunu söyleyebiliriz. Kıdem tazminatı tutarı işçiye görevde ödenen son ücretleri esas alınarak hesaplanırken, memurun görevde ödenen son aylık ücretleri esas alınarak yapılmamaktadır. Bu durumdaki eşitsizliğin de giderilmesinde fayda olacağını değerlendirmekteyiz.