Demedim mi nazlı Maliyem ben sana
ÇOCUKLUK dönemimizde söylenen "Ham meyvayı kopardılar dalından" diye bir türkü, devamında bir yerde de "Demedim mi nazlı yarim ben sana" sözleri vardı. Bir okuyucumuz, dünkü gazetelerde, vergi iadesinin kaldırılması ile ilgili haberi yorumlarken, bu şarkıdan esinlenmiş. Okumayanlar için önce haberi özetleyelim.
Gazetelerde; "Fiş alma alışkanlığı kayboluyor", "Vergi iadesi gitti, fiş toplayan bitti", "Fişi çabuk unuttuk" gibi başlıklarla yayınlanan haberde; ücretlilere vergi iadesinin kaldırılıp, yerine asgari geçim indiriminin getirilmesini öngören tasarı henüz yasalaşmadan, fiş ve fatura alma oranının yarı yarıya düştüğü belirtiliyordu.
Haberle ilgili olarak, Hürriyet'in internet sayfasına gelen, çok sayıda okuyucu yorumu vardı. Naim Tiner adlı bir Hürriyet okuru da şöyle yazmıştı;
"Demedim mi nazlı maliyem ben sana, vergi iadesini kaldırırsan kimse fiş almaz diye..."
DİĞER YORUMLAR
Hürriyet'in internet sayfasında yer alan, çok sayıda okuyucu yorumundan, birkaçı aşağıdaki gibi;
"Alış-verişten sonra fiş istesen ne olacak ki? 'Vergi iadesinde geçmiyor. Yine de fiş istiyor musun?' diyorlar." / Okan Güler
"İnsanların 3 kuruş ek gelirine göz dikmenin sonu budur." / Hakan Ünsal
"Sen iktidar olarak insana dürüst davranmazsan, ben de fiş almam." / Hasan Kocaman
"Kusura bakmayın beyler, ben artık fiş almıyorum. Almam kardeşim. Pazarlık yaparım, indirim yaptırırım. Devlete gideceğine cebime kalsın."/ Ömer Osman Özpürçüklü
"Ortalama 346 YTL kaybım olacak. Bunun acısını, 346 milyon kez çıkartacağız." / Özgür Kaya
"Vergi iadesi kalktı. Asgari geçim indirimi işçinin değil patronun cebine..." / Engin Güngör
"Vergi iadesi desteğini kaldırırsan, vatandaş da bu gönüllü desteği yapmaz." / Ümit Bilgiçataç
Okuyucu yorumları uzayıp gidiyor...
VATANDAŞ KIZGIN
Vatandaşın yorumlarını okuduğumuzda, vergi iadesinin kaldırılmasına kızdıkları daha ötesi, belli bir tavır aldıkları fark ediliyor. Nitekim, dünkü Hürriyet'te yer alan Maliye yetkililerinin tespitleri de bunu doğruluyordu...
Peki... Vatandaş niye kızgın?
Çok sayıda nedeni var.
1) 2007 yılı vergi iadesi güme gitti. Emeklilere vergi iadesi kaldırıldığında, hemen izleyen aydan itibaren, yüzde 4'lük vergi iadesi karşılığı ödeme yapılmıştı. Ücretlilerde, bu yapılmıyor. Asgari geçim indirimi 2008 yılından itibaren başlatılıyor.
2) Özel sektörde, işçi ile "net ücret" üzerinden anlaşmaya varıldığı için asgari geçim indirimi, işverenin cebine gidecek.
3) Asgari geçim indirimi, asgari ücret düzeyinde geliri olanlara avantaj sağlıyor. 504 YTL'nin üzerinde geliri olan bekar bir ücretlinin, kaybı oluyor. Genel bir anlatımla, orta ve yüksek ücretlilerde, vergi iadesinin kaldırılması, gelir kaybı yaratıyor.
İYİ ANLATILAMADI
Emeklilere vergi iadesi kaldırılırken Başbakan'ın "Emeklileri fiş toplama eziyetinden kurtardık" şeklindeki açıklaması, ücretlilere vergi iadesi kaldırılırken de Maliye Bakanı'nın "Fiş toplama zulmüne son veriyoruz" açıklamaları ön plana çıktı.
"Eziyet" ve "zulüm" şeklindeki benzetmeler de fiş ve fatura almayı olumsuz etkiledi.
Oysa fiş ve fatura almak, herşeyden önce bir vatandaşlık görevi. Alınmayan fiş ya da faturanın KDV'si satıcının cebine gidiyor, kayıtdışılık artıyor.
Bu aşamada, bir önlem olarak, Çin'deki gibi fiş ve faturalara "kazı-kazan" konulması, çocuklara ve TV dizilerine yönelik kampanyadan daha etkili olur.