Emekli veya dul ve yetimler, aylık almaktayken çalışmaya başlarsa, aylıkları kesilir mi?

Bu konu günümüz koşullarında, erken emekli olanlar veya erken emekli olmakla beraber yeniden çalışma ve artı bir gelir ihtiyacı duyanlar ile yine aynı şekilde erken yaşta dul ve yetim kapsamına girenler ve genç yaşta olmaları nedeniyle çalışma durumunda olanları ilgilendirmektedir. Bu kişiler, sadece Sosyal Güvenlik Kurumundan almakta oldukları aylık tutarlarıyla geçinememektedir. Ayrıca, seçimle gelinen görevlerine ve bilgi ve uzmanlık alanlarına ihtiyaç duyulanlar da emekli iken görev alabilmek durumunda kalabilmektedirler.

İşte biz bu yazımızda, emeklilerin veya ölüm nedeniyle hak sahipliği durumunda aylık alanların çalışmaya başlamaları halinde hangi durumlarda aylıkları ödenir, hangi durumlarda aylıkları ödenmez konusunu fazla mevzuat hükümlerine boğmadan net ifadelerimizle değerlendirmekteyiz.

KAMU KURUMLARINDA ÇALIŞILIRSA EMEKLİ AYIĞI KESİLİR, ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞILIRSA KESİLMEZ

2005 yılından itibaren yürürlüğü devam ettirilen 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmü, emeklilerin tekrardan çalışmaya başlamaları durumunu belli kurallara bağlamış durumdadır.

Bu madde hükmünün "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar." şeklindeki kurallarına göre:

- Genel bütçeye dahil kamu idarelerinde,

- Katma bütçeli kamu idarelerinde,

- Döner Sermayeye sahip işyerlerinde,

- Fonlarla kurulmuş işyerlerinde,

- Belediyelerde,

- İl Özel İdarelerinde,

- Belediyeler ve İl özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerde,

- Sosyal Güvenlik Kurumlarında,

- Bütçeden kendi bütçesine para yardımı yapılan işyerlerinde,

- Özel kanunla kurulmuş olan kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşlarında,

- Kamu iktisadi teşebbüslerinde (bunlarla bağlı işyerlerinde)

- Sermaye yapısı itibariyle % 50 den fazlası kamuya ait olan işyerlerinde,

Bir emekli kişi çalışmaya başlarsa Sosyal Güvenlik Kurumundan almakta olduğu emekli aylığı kesilmektedir. Madde hükmü tamamıyla kamu idarelerini içeriğine almaktadır. Yani özel sektör bu madde kapsamına dahil değildir.

HİZMET VE YAŞ'A BAĞLI OLMAYAN AYLIKLAR BU KAPSAMA GİRMİYOR

Yukarıda yer verilen 5335 sayılı madde kapsamına kimler girmez?

Bu madde sadece emekli aylığı alan kişiyi ilgilendirmektedir. Yani hizmet ve yaş grubunu tamamlayarak emekli olan kişileri ilgilendirir. Hizmet ve yaş grubunun tamamlanması koşulu dışında kalanlar, yani emekli aylığı adı altında aylık almayan kişileri ilgilendirmemektedir. Bu nedenle, bu madde kapsamına:

- Vazife malullüğü aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar çalışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.

- Memur olarak malullük aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar çalışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.

- Memurun ölümü nedeniyle hak sahibi olarak dul ve yetim aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar çalışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.

- Ancak, vazife malullüğü durumunda olanlar hariç, diğerleri şayet aylık almakta iken tekrardan memur kadrosuna atanmışlarsa bu durumda aylıklarını alamazlar, aylıkları kesilir.

- Engelli aylığı alanlar, malul aylığı alanlar kapsamında sayılmaz. Engelli aylığı da bir nevi emekli aylığı olduğundan kamu idarelerinde işçi veya memur olarak görev almaları halinde de aylıkları kesilir.

EMEKLİ AYLIĞI KESİLMEDEN YAPILABİĞLECEK KAMU GÖREVLERİ

Ayrıca, 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmünde emekli aylıkları kesilmeden çalışma izni verilen durumlarda belirlenmiştir. Bu durumlar genelde seçimler neticesinde görev alanlar ile bilgi ve uzmanlık alanlarına ihtiyaç duyulanlar olduğunu belirtebiliriz. Bu durumlar da şöyledir:

Emekli aylığı almakta iken:

-Cumhurbaşkanlığına seçilenler, Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar, Yasama Organı üyeliğine seçilenler, Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,

-Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,

-Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.),

-Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,

-Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler,

-2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar,

-27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ek 36 ncı maddesi kapsamında istihdam edilen ihtiyat pilotlar ile Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı birimlerinde personel ve askeri öğrenci temin faaliyetine yönelik hizmetlerin yürütülmesi için görevlendirilen emekli subay ve astsubaylar,

-18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesine göre görevlendirilen güvenlik korucuları...

Bu görevlere başlayanların emekli aylıkları kesilmemektedir.