Emekli Sandığı Kanununda Değişiklik Öngören Kanun Cumhurbaşkanı Tarafından Onaylandı

TBMM tarafından 3.4.2003 tarihinde kabul edilen 4839 nolu Kanun Cumhurbaşkanı tarafından 16.04.2003 tarihi itibariyle onaylandı. Kanun ile emeklilik yaşı 61'e düşürülmekte, memurlardan yapılan kesinti miktarı 15.04.2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %15'ten %16'ya çıkarılmakta, askerlik borçlanma miktarlarının tespitinde aylığa ait tüm unsurlar hesaplamaya dahil edilmektedir. Ayrıntılar için tıklayın.

1- Askerlik Borçlanmaları İle İlgili Önemli Düzenleme

T.C. Emekli Sandığı Yönetim Kurulunun daha önce almış olduğu, ancak 2002 yılında Danıştay tarafından iptal edilen karara göre, maaşa ait neredeyse tüm unsurlar askerlik borçlanma miktarının tespitine dahil edilmekteydi. Fakat, bu iptal kararı çerçevesinde yeni bir düzeneleme yapılmaktadır. Yeni düzenleme ile borçlanma miktarında %22'lere varan farklılık ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle askerlik borçlanması yaptırmak isteyenlerin en kısa zamanda Emekli Sandığına başvuruda bulunması gerekmektedir. Ayrıntılar için tıklayın.

Şu an için Plan ve Bütçe Komisyonunda karar verilen ve Genel Kurula intikal eden 4827 sayılı Kanun tasrısı ile Askerlik Borçlanma miktarlarına ilişkin olarak aşağıdaki düzenleme yapılmaktadır.
"MADDE 4.- 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesinin (d) bendinden sonra gelen ilk fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
T.C. Emekli Sandığına yazılı olarak başvurdukları tarihteki öğrenim durumu itibariyle tabi oldukları personel kanunlarında yer alan hükümlere göre belirlenecek göreve giriş derece, kademe ve ek göstergeleri ile emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait tüm unsurların toplamının, o tarihte yürürlükte olan katsayılarla çarpımı sonucu bulunacak tutarlar esas alınarak, yine o tarihteki kesenek ve karşılık oranlarına göre hesap edilir. Bu hüküm, bu Kanunun ek ve değişiklikleri ile diğer kanunlarla getirilen bütün borçlanmalar hakkında da uygulanır."

MADDENİN AÇIKLAMASI
Daha önceki mevcut uygulama borçlanma miktarlarının tespiti; Danıştay' ın E.2000/7516,K.2002/449 sayılı iptal kararı çerçevesinde, sadece giriş derece ve kademe göstergesinin, aylık katsayı ile çarpılarak bulunan miktar üzerinden yapılmakta idi. Bu maddenin yürürlüğe gireceği tarihe kadar uygulanacak askerlik borçlanması aşağıdaki şekilde olacaktır;

Eski Düzenlemeye Askerlik Borçlanma Miktarının Tespiti:
4 yıllık yüksekokulu bitiren ve 13.09.2002 tarihinde, 4 aylık askerlik borçlanması için müracaat eden bir şahsın, borçlanacağı tutarın hesaplanması şu şekilde olacaktır.

Derece : 9
Kademe : 1
Gösterge : 620
Katsayı : 34.300
Kesenek / Karşılık Oranı : % 35
620 x 34.300 = 21.266.000.- (gösterge X katsayı = kes. kar. esas tutar)
21.266.000 x 35 / 100 = 7.443.000. (ke.ka.esas tutar X kes.kar.oranı = bir aylık miktar )
7.443.000 x 4 = 29.772.000.- (bir aylık miktar X borçlanılacak süre = bor.tut.)

Yeni Düzenlemeye Askerlik Borçlanma Miktarının Tespiti:
4 yıllık yüksekokulu bitiren ve 13.09.2002 tarihinde, 4 aylık askerlik borçlanması için müracaat eden bir şahsın, borçlanacağı tutarın hesaplanması şu şekilde olacaktır.
Derece : 9
Kademe : 1
Gösterge : 620
Katsayı : 34.300
Taban aylık tutarı = 329.250 x 1000 = 329.250.000
Kıdem aylık = -
En yüksek devlet memuru maaş oranı = (9500 x 34.300) x %40 = 130.340.000
Toplam matrah = 480.856.000

Kesenek / Karşılık Oranı : % 35 ( 15.4.2003 tarihinden itibaren %36 olarak uygulanacaktır.)

15.04.2003 tarihinden itibaren ise;
480.856.000 x 36 / 100 = 173.108.000 (ke.ka.esas tutar X kes.kar.oranı = bir aylık miktar )
173.108.000 x 4 = 692.432.000.- (bir aylık miktar X borçlanılacak süre = bor.tut.)

Sonuç olarak önceki tutarla karşılaştırma yapıldığında ;
692.432.000 / 29.772.000 = 23.3 kat borçlanılacak tutar artmıştır.

---

2-Zorunlu Emeklilik Yaşı 61

TBMM'de kabul edilen Kanun ile Emeklilik yaşı bundan sonra 61 olarak uygulanacaktır. TBMM'nin kabul etmiş olduğu bu Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunda değişiklik yapan bu Kanun hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayın.

Aşağıda tam metni verilecek olan Kanun üç önemli özellik taşımaktadır:
1- Daha önce 65 olarak belirlenmiş olan yaş haddi artık 61 olarak uygulanacaktır. Bu düzenleme ile bundan sonra devlette görev alacak kişilerin 61 yaşından sonra çalıştırılması mümkün değildir.

2- Kanun başta Dışişleri mensupları olmak üzere kamuoyunda yaratılan suni gündeme rağmen özel bir istisna getirmemektedir. Kanun getirdiği tek istisna, 6400 ve daha yukarı ek göstergeli görevlere müşterek kararname veya Bakanlar Kurulu kararı ile atanmış olanlara ilişkindir. Bu tür makamlarda bulunanların görev süreleri Bakanlar Kurulunca 65 yaşına kadar uzatılabilecektir. Bu düzenleme hiçbir kamu kurum personeline özel bir istisna getirmeyerek Kanuna objektiflik sağlamıştır.

3- Kanunun yayımı tarihinden önce 61 yaşını dolduranlar Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki ay daha görevde kalacaklardır.

Kanunun yayımını izleyen iki ay içerisinde 61 yaşını dolduranlar ise 61 yaşını doldurdukları tarihten itibaren iki ay daha görevde kaldıktan sonra emekli olacaklardır. Genel kurulda benimsenen öneri ile yasa nedeniyle zorunlu olarak emekli edilecek memurlara ilaveten 1 maaş tutarında ikramiye ödenecek.

---

3-Kesinti Miktarları %16'ya Çıkarıldı

4839 nolu Kanunun 1. madde ile kamu görevlilerinin ücretlerinden kesilen kesinti miktarı %15'ten %16'ya çıkarılmıştır. Kanunun 9. maddesine göre bu düzenleme 15.04.2003 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

---

4839 NOLU KANUNUNU TAM METNİ

Kabul Tarihi : 3.4.2003

MADDE 1.- 8.6.1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 14 üncü maddesinin (a) fıkrasında yer alan "% 15" oranı "% 16" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 2.- 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrası ile aynı maddenin (a), (b) ve (d) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

İştirakçilerin görevleri ile ilgilerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 61 yaşını doldurdukları tarihtir. 61 yaşını dolduranların açıktan veya naklen tayinleri yapılamaz. Ancak, personel kanunlarındaki yaş hadlerine ilişkin hükümler ile 43 üncü madde hükmü saklıdır.

a) 6400 ve daha yukarı ek göstergeli görevlere müşterek kararname veya Bakanlar Kurulu kararı ile atanmış olup, bu görevleri fiilen yürütmekte olanlardan görevin önem, sorumluluk ve niteliği itibarıyla hizmetine ihtiyaç duyulup görevinde kalmalarında fayda görülenlerin yaş hadleri, Bakanlar Kurulu kararı ile 65 yaşını doldurdukları tarihi geçmemek üzere uzatılabilir.

b) Üniversite öğretim üyelerinin görevleri ile ilişkilerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 67 yaşını doldurdukları tarihtir.

d) (a) bendinde belirtilen görevlere 61 yaşını, (b) bendinde belirtilen görevlere 67 yaşını ve (ç) bendinde belirtilen görevlere de hizalarında gösterilen yaş hadlerini doldurmuş bulunanlar açıktan veya naklen tayin edilemezler.

MADDE 3.- 5434 sayılı Kanunun 102 nci maddesinde yer alan "% 5 faizi" ibaresi "kanuni faizi" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 4.- 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesinin (d) bendinden sonra gelen ilk fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

T.C. Emekli Sandığına yazılı olarak başvurdukları tarihteki öğrenim durumu itibariyle tabi oldukları personel kanunlarında yer alan hükümlere göre belirlenecek göreve giriş derece, kademe ve ek göstergeleri ile emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait tüm unsurların toplamının, o tarihte yürürlükte olan katsayılarla çarpımı sonucu bulunacak tutarlar esas alınarak, yine o tarihteki kesenek ve karşılık oranlarına göre hesap edilir. Bu hüküm, bu Kanunun ek ve değişiklikleri ile diğer kanunlarla getirilen bütün borçlanmalar hakkında da uygulanır.

MADDE 5.- 26.6.1984 tarihli ve 241 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 37 nci maddesi ile yürürlüğe giren ve 29.6.1994 tarihli ve 3520 sayılı Kanun ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa teselsül ettirilerek eklenen Ek 66 ncı madde yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 6.- 5434 sayılı Kanunun Geçici 139 uncu maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

Bu madde uyarınca yapılacak sağlık yardımları için her ay:

1 - Emekli veya malûllük aylığı alanlardan;

a) Kendileri için 120,

b) Eşleri için 90,

c) Çocuklarının her biri için 60,

d) Ana ve babalarının her biri için 90,

2 - Dul aylığı alanlardan 90,

3 - Yetim aylığı alanlardan 60,

Gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda sağlık katkı payı alınır. Ancak, bu katkı payı hiç bir şekilde emekli, malûllük, dul ve yetim aylıklarının yüzde birini geçemez.

Bu Kanunun 64 üncü maddesi ile 3.11.1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlananlardan ve Vatani Hizmet Tertibinden aylık alanlardan sağlık katkı payı alınmaz.

MADDE 7.- 5434 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 213.- 40 ıncı maddenin (a) bendi kapsamında bulunan iştirakçilerden;

a) Kanunun yayımı tarihinden önce 61 yaşını dolduranlar Kanunun yayımı tarihinden itibaren,

b) Kanunun yayımını izleyen iki ay içerisinde 61 yaşını dolduranlar 61 yaşını doldurdukları tarihten itibaren,

İki ay süreyle görevlerinde kalırlar.

MADDE 8.- 5434 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 214.- Bu Kanunun getirdiği 61 yaş haddi nedeniyle bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte emekliye sevkedilenler hakkında Ek 68 inci maddenin birinci fıkrasında öngörülen iki yıllık süre aranmaz. Bunlardan 30 yıllık fiili hizmet süresini doldurmamış olanlara, bir kereye mahsus olmak üzere, bir aylık tutarında ek emekli ikramiyesi verilir.

MADDE 9.- Bu Kanunun 1 inci maddesi 15.4.2003 tarihinde, 6 ncı maddesi 1.4.2003 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 10.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.