'Dil'siz üniversite bu ülkeye kötülük olur'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı yardımcı doçentliğin kaldırılmasıyla ilgili düzenlemede detaylar netleşmeye başladı. YÖK, Milli Eğitim Bakanlığı'na gönderdiği taslağı kamuoyu ile paylaştı. Haftaya Meclis'e getirilmesi beklenen düzenlemeye akademide köklü değişiklikler içeriyor. Yardımcı doçentlik kalkarken yerine 'Doktor Öğretim Görevlisi' unvanı gelecek. Doçentliğe geçişte ise sözlü sınav kalkacak, asgari dil şartında seviye düşürülecek ve üniversitelere bu konuda yetki verilecek. Akademik personelin verimli kullanılması için de Akademik Kariyer Platformu kurulacak. Dil notunun şağıya çekilmesi, 'akademik seviye düşer' tartışmasına neden oldu. Değişikliğe göre, doktorasını tamamlayanların üniversitelerdeki istihdamını koordine etmek amacıyla Akademik Kariyer Platformu kurulacak. Platform sayesinde mezunlar kendilerine doğru ve hızlı bir şekilde üniversite pozisyonu bulabilecek. Son yıllarda üniversite sayısının hızla artması karşısında işlevselliği azalan Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) teşkilat şemasında da yetkiler azaltılmadan daha verimli ve hızlı çalışabilmesi için Yönetim Kurulu oluşturulacak. ÜAK'ın doçentlik süreçlerini daha hızlandırabilmesi için bazı değişikliklere gidilecek.

ÜNİVERSİTELERE YETKİ DEVRİ

Doktor ünvanına sahip araştırma görevlisi ve uzmanlar ders verebilecek. Yükseköğretim kurumlarından ayrılan öğretim üyelerinin yükseköğretim kurumlarına geri dönebilmesi süreci üniversite tarafından yürütülebilecek. Tezsiz yüksek lisans ücretlerinin belirlenmesi yetkisi de üniversiteler de olacak. Sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının çalıştırılabilmesi sürecini de üniversiteler yürütülebilecek. Düzenleme ile doktorasını bitirenler doçentliğe başvurabilecek. Mevcut durumda yardımcı doçent kadrosunda olan 36 bin öğretim üyesi de hak kaybı olmadan 'Doktor Öğretim Görevlisi' kadrosuna herhangi bir işlem ve şarta gerek duymaksızın geçirilecek. Bu kadrodaki aylık ücretler de, yardımcı doçent kadrosuna göre daha iyi olacak. YÖK, geçici bir kadro olan 'Doktor Öğretim Görevlisi' kadrosunu öğretim üyesi statüsünde olacak.

DİL BARAJI 65'TEN 55'E DÜŞECEK

Mevcut sistemde doçentlik başvuruları, yabancı dil barajı, eser inceleme ve sözlü sınav olarak üç aşamada değerlendiriliyor. Düzenleme ile sözlü sınav şartı kalkarken 65 puan olan asgari yabancı barajı 55 puandan aşağı olmamak kaydıyla ilgili üniversite tarafından belirlenebilecek. Yeni sistemde üniversiteler isterlerse 55 puan ile de yetinebilecek. Bu konuda yetki üniversitelerin kurullarında olacak. ÜAK tarafından sadece eser incelemesi süreci gerçekleştirilecek ve başarılı olan adaylara 'Doçentlik Yeterlik Belgesi' verilecek.

KALİTE DÜŞÜRÜLMEMELİ

Yeni sistemin en çok dil barajıyla ilgili kriteri tartışmalara neden oldu. Sosyal medyada akademide kalitenin düşeceğine yönelik endişeler dile getirildi. Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür de dil sınavındaki değişikliğin kaliteyi düşüreceğini savundu. Görür, "Yardımcı doçentlik kaldırılabilir. Zaten dünyanın birçok ülkesinde yardımcı profesörlük şeklinde ifade ediliyor. Burada önemli olan üniversitelerin bilimsel üretiminin ve öğretim üyesi kalitesinin son derece azaldığı, üniversitelerin çağdaşlarından gerçekten geri kaldığı ve tabela üniversitelerin anormal şekilde çoğaldığı bir ülkede yapılacak en büyük kötülük akademik atama ve yükseltmelerde kaliteyi düşürmek olur. Ünvanlar değişsin ama akademik atama ve yükseltmelerde uluslararası ölçütlere riayet etmeniz gerekir. Dil seviyesini düşürelim dediğiniz zaman, az bilse de olur denilirse kabul edilemez. Zaten tabela üniversiteleri oluşturmak suretiyle bu ülkeye çok zarar verdik."

TOEFL GİBİ OLACAK

Öğretim Elemanları Sendikası (ÖGESEN) Genel Başkanı Yrd. Doç. Dr. Vahdet Özkoçak ise dil sınavında yeni sistemde TOEFL benzeri bir uygulamanın yapılacağını kaydederek şunları söyledi: "Ben yardımcı doçent kadrosundayım. Düzenlemeden etkileniyorum ve Doktor Öğretim Görevlisi olacağım. Özlük haklarımız biraz daha iyileştirilecek. Ancak biz hali hazırda öğretim görevlileri olduğu için bize verilecek ismin Uzman Öğretim Üyesi olarak değiştirilmesini talep ettik. Bunun dışında dil sınavında yapılan değişiklik oldukça önemli. Bu şekilde akademisyen açığı olan özellikle ücra yerlerdeki üniversitelere başvurular artacak. Dil sınavında inisiyatif üniversitelerde olacak. İsteyen üniversite barajını 55'e çekebilecek. Dil sınavının yapısı da değişecek ve tıpkı TOEFL gibi okuma, dinleme, konuşma ve yazma gibi beceriler ölçülecek."

KENAN BUTAKIN