İFP'lerin Karşılaştığı Bazı Sorunlar ve Çözümleri

İFP'lerin Karşılaştığı Bazı Sorunlar ve Çözümleri

İstihdam Fazlası Personel olarak 4046 sayılı Kanunun 22'nci maddesine göre kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilen personelin memur maaş artışı karşısındaki durumu(seyyanen zam), harcırah ödemelerinde karşılaşılan sorunlar ve fark tazminatı ödemesi ile ilgili hususlarda ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

İstihdam Fazlası Personel için Forum bölümünde kategori açılmıştır. Görüşlerinizi bu bölümde paylaşabilirsiniz.

İSTİHDAM FAZLASI PERSONELİN KARŞILAŞTIĞI ÖNEMLİ SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ

Özelleştirme uygulamaları nedeniyle istihdam fazlası olarak başka kurumlara nakledilen;

1- 399 Sayili Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek I Sayili Cetvelinde Belirtilen Personelin Ücretleri

4046 sayili Kanunun 22'nci maddesinde, kamu kurum ve kuruluslarina atanan personelin atandiklari tarihteki kadro ve pozisyonlarina ait aylik, ek gösterge, ikramiye, her türlü zam ve tazminat haklarinin veya sözlesme ücretlerinin net tutarinin, nakledildigi kurulus mevzuatina göre hak edecegi aylik, ek gösterge, varsa ikramiye, her türlü zam ve tazminat haklarinin veya sözlesme ücretlerinin (varsa ikramiye dahil) net tutarindan fazla olmasi halinde aradaki fark giderilinceye kadar herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksizin tazminat olarak ödenecegi belirtilmistir. Belirttigimiz bu unsurlar fark tazminatin hesaplanmasinda dikkate alinacaktir.

Diger taraftan, bu Kanunun 22'nci maddesine 4232 sayili Kanunla eklenen son fikrasinda ise "Ancak bu madde geregince nakledilen personelden (Bu kanuna göre anonim sirket halinde birlestirilen Kuruluslardaki personel dahil) 399 sayili Kanun Hükmünde Kararnamenin eki I sayili cetvelde belirtilen personelin, eski kadrolarina ait aylik, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminat (ek tazminat hariç) haklari sahislarina bagli olarak atandiklari görevlerde kaldiklari sürece sakli tutulur. 399 sayili Kanun Hükmünde Kararname geregince I sayili cetvele tabi iken bu madde çerçevesinde daha önce nakil islemi gerçeklestirilenler de bu fikra hükmünden yararlanirlar." hükmüne yer verilmis olup, bu hüküm ile fark tazminati ödemesine gerek kalmadigi durumda da ilgililerin atandiklar kadrolardan önceki I sayili cetveldeki kadrolara iliskin haklarindan yararlanmaya devam etmesi öngörülmüstür.

Buna göre, 4046 sayili Kanunun 22'nci maddesi geregince kamu kurum ve kuruluslarina atanmasi Basbakanlik Devlet Personel Baskanliginca teklif edilen ve bu teklif üzerine atamasi yapilan personelin atandigi unvana bakilmaksizin atandigi tarihteki eski kadrosuna ait; Aylik gösterge, ek gösterge, makam tazminati ile her türlü zam ve tazminat (ek tazminat dahil) varsa ikramiyesine ait ücreti ile atandigi kurumda hak edecegi ücret arasinda fark bulunmasi halinde bu farkin hiçbir kesintiye tabi tutulmasizin fark tazminati olarak ödenmesi gerekmektedir. Fark tazminatinin ödenmesine gerek kalmadigi durumda ise, eski kadrosuna ait aylik gösterge, ek gösterge, makam tazminati, özel hizmet tazminati ile diger zam ve tazminatlarin (ek tazminat hariç) sahsina bagli olarak ödenmeye devam edilmesi gerekmektedir.
Burada açiklanmasi gereken önemli bir husus da memur maaslarina yapilan zamlarin bu personele nasil yansitilacagi sorunudur. Bu durumu örnekle açiklamak gerekirse;

I sayili cetvelde görev yapan Halk Bankasi Izmir Subesinde çalisan bir personelin atama teklifi Basbakanlik Devlet Personel Baskanliginca Basbakanlik Merkez teskilatina 25.09.2002 tarihinde yapildi. Basbakanlik bu atama teklifini uygun buldu ve ilgilinin atamasini 02.10.2002 tarihinde yapti ve ilgiliye tebligatin yapildigi(ulastigi) tarihten itibaren 15 gün içerisinde Ankara'da göreve baslamasi bildirildi.

Buna göre ilgilinin atamasi 02.10.2002 tarihinde yapildigi için 01.10.2002 tarihinde maaslara gelen zamdan ilgili faydalanacaktir. Ilgilinin göreve baslayacagi tarih degil atandigi tarih fark tazminatinin hesaplanmasina esas tarih olacaktir. Atandigi tarihten sonra fark tazminat kapanincaya kadar gelen zamlardan faydalanamayacaktir. Yani atandigi tarihteki eski kadrosuna ait her türlü ödeme dahil 1.500.000.000 TL alan birisinin atandigi yeni kadrosunun maasi 1.000.000.000 TL ise her ay 500.000.000 TL fark tazminati olarak ilgiliye ödenecektir. Maaslara zam gelmesi halinde ilgilinin yeni kadro maasi 1.250.000.000 TL olmus ise her ay 250.000.000 TL fark tazminati olarak ödenecektir. Bu fark tazminat gelen zamlarla kapandiktan sonra ilgili personelin maasina gelen zamlar tamamen yansitilacaktir.

Örnegimize göre bu fark tazminata ilave olarak Basbakanlik personeline ödenmekte olan fazla çalisma ücreti ödenecektir. Sunu da belirtmek gerekir ki özellestirme nedeniyle atamasi yapilan personelin atandigi kurumun teskilat kanunlari geregince o teskilat personeline ödenmekte olan ücretler fark tazminatina ayrica ilave edilecektir. Bu ödemeleri yapmayan kurum aleyhine Idari Yargi merciinde dava açilabilir.

Uygulamada Maliye Bakanligina 4046 sayili Kanunun 22'nci maddesi geregince atanan personele Gelir Idaresini Gelistirme Fonundan yapilan ek ödemenin fark tazminata ilave olarak ödenmedigi görülmektedir. 25.02.1997 tarihli ve Tutanak No:24018 sayili Sayistay Temyiz Kurulu Kararinda; ? .... Ek ödemenin ise, 213 sayili Vergi Usul Kanununa 3418 sayili Kanunla eklenen Ek 13 üncü maddeye göre, Maliye Bakanligi personeline görevleri nedeniyle ve daha verimli çalistirilmalarini saglamak amaciyla yapilan ödeme oldugu anlasilmaktadir. Maliye personeline tesvik amaciyla Gelir Idaresini Gelistirme Fonundan yapilan ek ödemenin, genel ve katma bütçelerden yapilan ödemelerden olan tazminat içinde mütalaa edilmesine imkan olmamaktadir?denilmektedir.

Bu nedenle fark tazminata Maliye personeline tesvik amaciyla Gelir Idaresini Gelistirme Fonundan yapilan ek ödemenin ilave edilerek ödeme yapilmasi gerekmektedir.

2- 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek II Sayılı Cetvelinde Belirtilen Personel ile Kapsam Dışı Personelin Ücretleri

II sayılı cetvele tabi personel ile kapsam dışı personelin ücretlerinde de I sayılı cetvele tabi personelin ücretlerinde geçerli olan yukarıda belirttiğimiz hususlar bir farkla aynen geçerlidir. Bu personeller için şahsa bağlı hak kavramı yoktur. Bunun dışında yukarıda belirtilenler aynen geçerlidir.

3- Özelleştirme Nedeniyle Nakledilen Personelin Harcırah Ödemesi

4046 sayılı Kanununun 22'nci maddesi gereğince diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilen personele ödenecek harcırahlarla ilgili olarak çok ciddi problemler yaşanmaktadır. Bu problemlerden öncelikle harcırahı hangi kurumun ödeyeceği hususunu açıklayalım.

6245 sayılı Harcırah Kanununun 9'uncu maddesinin (a) fıkrasında, ilk defa bir memuriyete tayin olunanlara tayinleri sırasında mütemekkin oldukları mahalden, (b) fıkrasında, naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi eski memuriyet mahallerinden itibaren daimi vazife harcırahı verileceği, aynı Kanunun 10'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında yurt içinde veya dışındaki daimi bir vazifeye yeniden veya naklen tayin olunanlara yeni vazife mahallerine kadar yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının birlikte verileceği öngörülmüştür. Bu Kanunun 59'uncu maddesinde ise, ?Harcırah memur ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin nakil sırasında peşin olarak verilir. Harcırahın tam miktarının önceden tayin ve tespitinin mümkün olmadığı hallerde yetecek miktarda para avans olarak verilir.Harcırahını kati olarak veya avans suretiyle alanlardan zati sebepler yüzünden daimi veya muvakkat vazife mahallerine 15 gün içinde hareket etmeyenler ile 10 uncu maddenin 2 nci bendi kapsamına girenlerden 56 ncı maddede belirtilen süre içinde ikamet edecekleri yere taşınmayanlar, aldıkları parayı derhal iade etmeye mecburdurlar.

Aile için harcırah itasında ilgililerin verecekleri beyan kağıtları esas tutulur. Bu beyan kağıdında harcırahın tahakkuk ettirilebilmesi için lüzumlu malümat gösterilir.

Daimi memuriyetle bir yere gönderilenler gidecekleri mahalle varış tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenler de memuriyetleri mahalline dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müspiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi ederler. Memurun kendisinden evvel veya sonra hareket eden ailesi için avans para verildiği takdirde bu bir aylık müddet, ailenin evvel gitmesi halinde memur veya hizmetlinin yeni vazifesi mahalline varış tarihinden ve sonra gitmesi halinde de bunların memur veya hizmetli nezdine muvasalatları tarihinden itibaren hesap olunur.

Beyannameyi alan daire amirleri bunu vize ettikten sonra taşrada mahallin en büyük malmemuruna ve merkezde de alakadar mali mercie vermekle mükelleftirler.

Vakı masraf verilen avans paradan ziyade ise fazlası tesviye ve az ise farkı re'sen istirdat olunur.

Evrakı müspite tedariki mümkün olmıyan hallerde bu imkansızlığın sebepleri ile vakı masrafın hesabı alakadar tarafından mensup olduğu daire amirine yazılı olarak bildirilir. İmkansızlık sebepleri dairesince varit ve muhik görüldüğü ve masrafın hesabında bir fazlalık bulunmadığı neticesine varıldığı takdirde avans bu hesaba göre mahsup olunur.

Alındıkları tarihten itibaren tahakkuk ettirilecek faizleri de dahil olmak üzere birinci fıkra gereğince derhal iade edilmiyen paralarla harcırahlarını avans olarak alıp da bu zimmetlerinin mahsubu için muktazi evrakı üçüncü fıkrada yazılı müddetler zarfında teslim etmiyenlerin bu borçları bu evrakı verdikleri zaman harcırah istihkakları ayrıca tahakkuk ettirilip ödenmek üzere aylık, ücret veya kabili haciz sair istihkaklarının yarısı bu borçları tamamen kapanıncaya kadar ve hüküm alınmaya hacet kalmaksızın re'sen istirdat olunmak suretiyle tahsil olunur.

Harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur.?hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, 4046 sayılı Kanunun değişik 22'nci maddesinin birinci fıkrasında, ?Özelleştirme programına alınan, özelleştirilen, faaliyeti durdurulan, küçültülen, kapatılan veya tasfiye edilen kuruluşlarda çalışan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile sözleşmeli personel (kapsamdışı personel dahil) diğer kamu kurum ve/veya kuruluşlarına, 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin (f) bendinde yer alan hükümlerde dikkate alınarak aşağıdaki şekilde nakledilirler;? ikinci fıkrasında ise, ?...Kamu kurum ve/veya kuruluşlarına atanacak personelin bu maddenin (a) ve (b) bendlerinde belirtilen durumlarda atamalarının yapılıp, eski kurumları ile ilişkilerinin kesileceği tarihe kadar geçecek süredeki aylık ücret, sosyal hak ve yardımlar ile her türlü özlük hakları Özelleştirme Fonundan ödenir...? hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 15.11.2000 tarih ve 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin 5 nci bendinde, bu Bankalar hakkında 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı, 2 nci maddesinin 3 üncü bendinde, bu kanunun yayımlandığı tarihte Bankalarda çalışan personelin aylık, özlük ve sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları mevzuatın uygulanmasına devam olunacağı, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren istihdam edilecek personelin özel hukuk hükümlerine göre istihdam edileceği, özel hukuk hükümlerine göre istihdam edilecek personelin ücret ve mali haklarının bankaların genel kurulunca tespit edileceği hükümlerine yer verilmiştir.

Bu nedenle, yukarıda belirtilen Bankalardan veya diğer kurumlardan 4046 sayılı Kanunun 22'nci maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına atanan personelin harcırahının yeni atandığı kamu kurum ve kuruluşu tarafından ödenmesi gerekmektedir.

Burada açıklanması gereken önemli bir konu da harcırahın mebdei yani harcırahın hesaplanmasına esas alınacak mahaldir. 6245 sayılı Kanunun Daimi vazife harcırahının mebdeini açıklayan 9'uncu maddesinde; ? Daimi vazife harcırahı:
a) İlk defa bir memuriyete tayin olunanlara tayinleri sırasında mütemekkin oldukları mahalden;
b) Naklen veya tahvilen başka bir mahalle gönderilenlere, bu tayinleri sırasında mezunen başka bir mahalde bulunsalar dahi, eski memuriyetleri mahallinden;
c) Muvakkat vazife ile veya vekaleten bir yerde bulundukları esnada asli vazife mahalli değişenlere eski memuriyetleri mahallinden;
İtibaren verilir.?hükmü yer almaktadır.

Uygulamada yaşanan sorunu örnekle açıklamak gerekirse; İlgili Ziraat Bankası Konya şubesinde görev yapmakta iken Genel Müdürlük(Genel Müdürlük Ankara'da) emrine alınmıştır. İlgilinin Genel Müdürlük emrine alınması esnasında ilgiliye Konya- Ankara arası daimi vazife harcırahı ödenmişse ve ilgili 4046 sayılı Kanunun 22'nci maddesi gereğince Tarım Bakanlığı Konya İl Müdürlüğüne atanmışsa ilgiliye Ankara- Konya arası daimi vazife harcırahı ödenecektir. Burada ilgili kurumların dikkat etmesi gereken önemli bir husus vardır. O da atama onaylarına yazılacak eski görev mahallerinin neresi olduğuna dikkat edilmesidir. Örneğimizde olduğu gibi Genel Müdürlük emrine alınan ve bu nedenle daimi vazife harcırahı verilen ilgilinin eski görev yeri atama onayında Ankara yerine Konya yazılırsa ilgili mağdur edilmiş olacaktır. Bu hususlara kurumlarla karşılıklı irtibata geçilerek meydan verilmemeli ve ilgililer mağdur edilmemeli veya mükerrer harcırah ödemesine mahal verilmemelidir.

4- Fark Tazminatı Ödemesinin ve Şahsa Bağlı Hakların Ortadan Kalkması

Bu durumu örnekle açıklamak gerekirse; Genel Müdür Yardımcısı olarak çalışan ilgili 4046 sayılı Kanun gereğince Tarım Bakanlığına APK Uzmanı olarak atandı. İlgili 3 ay sonra Daire Başkanlığına 5 ay sonra da tekrar APK Uzmanı kadrosuna atanmıştır.

Buna göre, ilgili Daire Başkanı kadrosuna atandığı tarihten itibaren 4046 sayılı Kanunun 22'nci maddesine 4232 sayılı Kanunla eklenen son fıkrada yer alan "Ancak bu madde gereğince nakledilen personelden (Bu kanuna göre anonim şirket halinde birleştirilen Kuruluşlardaki personel dahil) 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki I sayılı cetvelde belirtilen personelin, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminat (ek tazminat hariç) hakları şahıslarına bağlı olarak atandıkları görevlerde kaldıkları sürece saklı tutulur.?hükmü gereğince hem fark tazminatı ödemesi hem de şahsa bağlı hak uygulaması sona erer. İlgilinin tekrar APK Uzmanı Kadrosuna atanması şahsa bağlı hak uygulamasını devam ettirmez. Ancak, 657 sayılı Kanunun 43/B maddesinde yer alan hükümler çerçevesinde kazanacağı haklar bu kapsamın dışındadır.

4046 sayili Kanunun 22. maddesi:
?Özellestirme programina alinan, özellestirilen, faaliyeti durdurulan, küçültülen, kapatilan veya tasfiye edilen kuruluslarda çalisan çalisan 657 sayili Devlet Memurlari Kanununa tabi personel ile sözlesmeli personel (kapsam disi personel dahil) diger kamu kurum ve/veya kuruluslarina 217 sayili Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin (f) bendinde yer alan hükümler de dikkate alinarak asagidaki sekilde nakledilirler.

Bu kuruluslarin;
a) Özellestirilmeleri sonucu sermayelerindeki kamu payinin % 50'nin altina düsmesi veya bunlarin müessese, isletme ve isletme birimlerinin satilmasi veya devredilmesi halinde;satis veya devre iliskin sözlesmenin imzalanmasindan,
b) Küçültülmesi, faaliyetlerinin kismen veya tamamen durdurulmasi, süreli veya süresiz olarak kapatilmasi veya tasfiye edilmesi sonucu istihdam yapisinin degismesi halinde bunlarla ilgili islemlerin sonuçlanmasindan,
Itibaren onbes gün içerisinde islem sonuçlari Idare tarafindan ilgili kurulusa bildirilir.Ilgili kurulus bildirim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde memur ve sözlesmeli personelle ilgili bilgileri Devlet Personel Baskanligina gönderir.Bu bilgilerin Devlet Personel Baskanligina bildirilmesinden itibaren en geç kirkbes gün içerisinde bu Baskanligin teklifi üzerine ilgili personel, kamu kurum ve kuruluslarinda durumlarina uygun bos kadro ve pozisyonlara atanirlar.Atamalari yapilan personelin ise baslama sürelerine ve ise baslamama halinde yapilacak islemlere iliskin olarak 657 sayili Devlet Memurlari Kanununun 62 ve 63 üncü maddeleri hükümleri uygulanir. 190 sayili Genel Kadro ve Usulü Hakkinda Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kuruluslarda personelin durumuna uygun bos kadro bulunmamasi halinde mevcut bos kadrolarda sinif, unvan ve derece degisikligi yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu madde geregince yapilacak kadro degisikliklerinde 190 sayili Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin son fikrasi hükmü uygulanmaz. Bu fikrada geçen süreler askerlik görevini yapmakta olanlar için terhislerini takip eden aybasindan itibaren baslar. Bu fikranin (a) ve (b) bentlerindeki haller gerçeklesmemis olmakla birlikte Özellestirme Programinda bulunan kuruluslardaki ihtiyaç fazlasi personelin diger kamu kurum ve kuruluslarina nakillerinde de (süreler hariç) bu madde hükümleri uygulanir.

Bu madde geregince diger Kamu kurum ve kuruluslarina yapilacak nakil sebebiyle bosalan kadro ve pozisyonlar, bosaldiklari tarihten itibaren iptal edilmis sayilir.Kamu kurum ve/veya kuruluslarina atanacak personelin bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen durumlarda atamalarinin yapilip, eski kurumlari ile iliskilerinin kesilecegi tarihe kadar geçecek süredeki, aylik ücret, sosyal hak ve yardimlar ile her türlü özlük haklari Özellestirme Fonundan ödenir ve bunlardan T.C. Emekli Sandigina tabi olanlarin bu süre içinde Sandikla olan ilgileri devam eder. Kamu kurum ve kuruluslarina atanan personelin atandiklari tarihteki kadro ve pozisyonlarina ait aylik, ek gösterge, ikramiye, her türlü zam ve tazminat haklarinin veya sözlesme ücretlerinin net tutarinin, nakledildigi kurulus mevzuatina göre hakedecegi aylik, ek gösterge, varsa ikramiye, her türlü zam ve tazminat haklarinin veya sözlesme ücretinin (varsa ikramiye dahil) net tutarindan fazla olmasi halinde aradaki fark giderilinceye kadar, herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksizin tazminat olarak ödenir.

Ancak, bu madde geregince nakledilen personelden (Bu Kanuna göre anonim sirket halinde birlestirilen kuruluslardaki personel dahil) 399 sayili Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 1 sayili cetvelde belirtilen personelin, eski kadrolarina ait aylik, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminat (ek tazminat hariç) haklari sahislarina bagli olarak atandiklari görevlerde kaldiklari sürece sakli tutulur. 399 sayili Kanun Hükmünde Kararname geregince I sayili cetvele tabi iken bu madde çerçevesinde daha önce nakil islemi gerçeklestirilenler de bu fikra hükmünden yararlanirlar.? hükmü yer almaktadir.