Görevde Yükselmeye İlişkin 4 Önemli Karar
T.C.
DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2006/6589
Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen : Türkiye Büro-Sen Genel Merkezi
Vekili : Av. Alperen Pektaş, Dr Mediha Eldem Sok. No:85 K:4 - Kocatepe/ANKARA
Davalı : Maliye Bakanlığı - ANKARA
Davanın Özeti : Davacı, 9.8.2006 günlü, 26254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliği'nin 4/1-1, 6/2-a-5, 6/2~b~4, 6/2-c-5, 6/2-d-3, 7/1, 11, 12/2, 15/2, 15/3, 17/2, 17/3, 18/2, 18/4, 29/2 ve 38/1. maddelerinin iptalini ve yürütmenin durdurulmasını istemektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : M. Emin Kaçar
Düşüncesi : Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliği'nin 15/3 maddesindeki "Bu durumda olanlar aynı düzey unvan için açılan ilk sınava katılamazlar." hükmünün, 17/3. maddesindeki " ...Bakanlık kadrolarında bulunmakla birlikte başka kurumlarda geçici görevli bulunanlar. ." ibaresinin ve 18. maddesinin 2 ve 4. fıkralarında yer alan "iki katı" ibarelerinin yürütülmesinin durdurulması; diğer madde hükümleri yönünden ise 2577 sayılı Yasada öngörülen koşullar gerçekleşmemiş olduğundan, bu kısımlara yönelik yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı __: Isa Yeğenoğiu
Düşüncesi :Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 12. maddesinde, görevde yükselme sınavının yazılı olarak yapılması esası benimsenmiştir.
9,8.2006 tarih ve 26254 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme , Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (I), bendindeki "Sözlü sınav" tanımı ile 6. maddesinin (2) numaralı fıkrasının a/5.; b/4. ; c/5. ; d/3 bentlerinde ve 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasında ,11. maddesinde ve 12 maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen "sözlü sınav" koşulları , yukarıda belirtilen Genel Yönetmelik esasına uymadığından açıkça hukuka aykırıdır.
Aynı Yönetmeliğin dava konusu edilen 15/2 , 15/3 , 17/2 ,17/3 ,18/2 . 18/4 , 29/2 ve 38/1. maddelerinde öngörülen düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Anayasanın 124. maddesinde, "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa dayanılarak çıkarılan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde hizmet gerekleri esas alınarak Devlet memurlarının görevde yükselmelerine ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş ve 15. maddesi ile de, kurumlara bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak öğrenim düzeyi ile hizmet süresi, alt görevlerde bulunma süresi, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile bunlar için verilecek görevde yükselme eğitiminin ilanı, şekli, süresi, konuları, ağırlıkları ve kapsama dahil edilecek diğer unvanlar v& bunlara ilişkin hususları, Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşünü alarak çıkaracakları Yönetmelikle düzenleme yetkisi tanınmıştır.
9.8.2006 gün ve 26254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliğinin dava konusu 4/1-1. maddesinde, sözlü sınav, "Görevde yükselme sınavına tabi olmayan unvanlara sınavla atanacak personelin mesleki bilgilerini ölçmek amacıyla sınav komisyonu tarafından yazılı sınav konularından ve/veya atanılacak unvanın alanı ve niteliği ile ilgili konulardan yapılan sınav" olarak tanımlanmış; aynı Yönetmeliğin 6 maddesinde, "Görevde yükselme sınavına tabi olmayan unvanlara atanacaklarda aranacak şartlar" belirlenmiş; 6. maddenin 2. fıkrasının a-5, b-4, c-5, d-3. bentlerinde, sırasıyla Defterdar Yardımcısı, Milli Emlak Dairesi Başkanı, işletme Bölge Müdür Yardımcısı, Muhasebe Müdürü, Saymanlık Müdürü, Malmüdürü olarak atanabilmek için sözlü sınav koşulu da öngörülmüş bulunmaktadır. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 2. maddesinin 1. fıkrasında, bu yönetmeliğin "... müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamalar..." hakkında uygulanacağı; son fıkrasında, kamu kurum ve kuruluşlarının, daha üst görevler de dahil olmak üzere ikinci fıkrada belirtilen görevler ile bu Yönetmelik kapsamında bulunmayan diğer görevlere yapılacak atamalara ilişkin koşullan özel yönetmeliklerinde düzenleyebilecekleri kurala bağlanmış; dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinde ise "Görevde yükselme sınavına tabi olmayan unvanlara atanacaklarda aranacak şartlar" belirlenmiş olup; davacının bu unvanların görevde yükselme sınavı kapsamı dışında tutulmasına bir itirazı olmadığı ve sözlü sınavın tanımına ilişkin 4/1-1. maddesi hükmü de gözönünde tutulduğunda, söz konusu unvanlara yapılacak atamalarda diğer bazı koşullar yanında "sözlü sınav" koşulunun getirilmesine ilişkin düzenlemede Genel Yönetmeliğe ve hukuka aykırılık görülmemiştir. Dava konusu yönetmeliğin yukarıda anılan maddeleriyle bağlantılı olup 7/1,11, 12/2. maddelerinde geçen sözlü sınavla ilgili hükümlerde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliği'nin "Sınavda başarılı olanların atanmaları" başlıklı 15. maddesinin 2. fıkrasında, "Sınavlarda başarılı olanlardan atanma şartlarını taşımadıkları sonradan anlaşılanların sınavları geçersiz sayılarak atamaları yapılmaz, atamaları yapılmış olsa dahi iptal edilir. Sınavı kazanarak atamaya hak kazanmış olanlardan görevden uzaklaştırılanların, göreve iade edilinceye kadar atamaları yapılmaz." hükmü yer almakta olup; görevden uzaklaştırma kurumunun niteliği gözönünde tutulduğunda, sınavı kazanarak atamaya hak kazanmış olanlardan görevden uzaklaştırılanların, göreve iade edilinceye kadar daha üst bir göreve atamalarının yapılmayacağına ilişkin düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Aynı maddenin 3. fıkrasında ise, "Atamaları yapılanlardan, süresi içinde göreve başlamayanlar ile atama onayının iptalini isteyenlerin atamaları iptal edilir. Bunlar ile atanmadan önce feragat edenlerin sınav sonuçlan geçersiz sayılır. Bu durumda olanlar aynı düzey unvan için açılan ilk sınava katılamazlar." hükmü yer almaktadır. Dava konusu Yönetmeliğin "İkinci Kısmı" kapsamındaki belli unvanlara yapılan atamaların ilgililerin göreve başlamaması nedeniyle veya kendi istekleri doğrultusunda iptali ya da atamadan feragat durumunda, bir yaptırım olarak bu kişilerin aynı düzey için açılan ilk sınava katılamayacaklarına ilişkin düzenlemede üst hukuk normlarına, hizmet gereklerine ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Yönetmeliğin "Görevde yükselme eğitimine başvuru ve katılma" başlıklı 17 maddesinin 2. fıkrasında, "Aday memurların, görevden uzaklaştırılanların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre memur statüsünde olmayanların ve Bakanlık kadrosunda bulunmayanların görevde yükselme eğitimine başvuruları kabul edilmez." hükmü yer almış; 3. fıkrasında ise, "Aylıksız izinli olanlar ile Bakanlık kadrolarında bulunmakla birlikte başka kurumlarda geçici görevli bulunanlar, bu durumlarını sonlandırmaları halinde görevde yükselme eğitimine katılabilirler." hükmü öngörülmüş bulunmaktadır.
Anılan hükümlerle, görevden uzaklaştırılan, aylıksız izinli olan ve başka kurumlarda geçici olarak görevli bulunan personele görevde yükselme eğitimine katılma ve dolayısıyla görevde yükselme sınavına girme hakkı tanınmamıştır,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 137 maddesinde, görevden uzaklaştırma, devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbir şeklinde tanımlanmış olup, görevden uzaklaştırılan ya da görevinden uzak kalan memurların hak ve yükümlülüğünün düzenlendiği Kanunun 141. maddesinde, görevden uzaklaştırılan ve göreviyle ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisinin ödeneceği; bu gibilerin Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam edeceği; memurun tekrar göreve başlatılması zorunlu olan durumların gerçekleşmesi halinde, bunların aylıklarının kesilmiş olan üçte birinin kendilerine ödeneceği ve görevden uzakta geçirdikleri sürenin, derecelerindeki kademe ilerlemesinde ve bu sürenin derece yükselmesi için gerekli en az bekleme süresini aşan kısmının, üst dereceye yükselmeleri halinde, bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirileceği öngörülmüştür.
Devlet memurlarının yararlanacakları sosyal haklar ve yardımlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun VI kısmında 187-213. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, görevde yükselme, bu maddelerde sayılan sosyal hak ve yardımlardan birisi değildir.
Görevden uzaklaştırma, görevi başında kalmasında sakınca görülen devlet memurları hakkında alınan bir ihtiyati tedbir olduğuna, devlet memurları görevden uzaklaştırıldığı süre içinde ancak sosyal hak ve yardımlardan yararlanabildiğine ve bu dönemde derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi gibi terfi işlemleri durdurulduğuna göre, görevden uzaklaştırılanların görevde yükselme eğitimine alınmamaları yönünde yapılan düzenlemede hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır. Bu arada, 657 sayılı Yasada, görevden uzaklaştırılan devlet memurlarının sadece sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam edeceği belirtilmek suretiyle, görevden uzaklaştırılanların görevde yükselme hakkına sahip olmadığı, yasa koyucu tarafından dolaylı olarak benimsenmiş olduğundan, yasa gereği olan böyle bir kısıtlamanın Genel Yönetmelikte aranmasına esasen gerek bulunmamaktadır.
Dava konusu yönetmelikte, aylıksız izne ayrılan personele de görevde yükselme eğitimine katılma hakkı tanınmamıştır. Aylıksız izin yasal bir hak olmakla birlikte, aylıksız izne ayrılanların derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi gibi terfi işlemleri kural olarak yapılmadığından ve görevde yükselme eğitimine devam zorunluluğu bulunduğundan, aylıksız izne ayrılmış olanların ancak bu durumlarını sonlandırmaları halinde görevde yükselme eğitimine katılabilecekleri yolundaki düzenlemede de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bakanlık kadrolarında bulunmakla birlikte başka kurumlarda geçici görevli bulunanlara gelince;
Bir kamu görevlisinin hizmetine duyulan ihtiyaç nedeniyle bir kamu hizmetini yürütmek üzere kadrosunun bulunduğu yer dışında yer alan bir kamu hizmetini yürütmek üzere geçici görevlendirilmesi halinde, kamu görevlisinin esas kadrosunun olduğu birim ile ilişiğinin kesilmemiş olması ve niteliği itibarîyle geçici ve belirli süreli olan görevlendirmenin sona ermesi ile asli görevini yürütmeye devam edecek olması karşısında, kamu hizmetinin gereği ve kamu yararı uyarınca görevlendirilen kamu görevlisinin görevde yükselme eğitimine alınmaması ve dolayısıyla görevde yükselme sınavına girme hakkından yoksun bırakılması sonucunu doğuracak olan dava konusu düzenlemede 657 sayılı Yasaya ve Genel Yönetmeliğe uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Görevde yükselme eğitimine alınacak personelin seçimi" başlıklı 18. maddesinin 2. fıkrasında, "Görevde yükselme eğitimine başvuranlardan gerekli şartları taşıyanların sayısı, ilan edilen atama yapılacak boş kadro sayısının iki katını aşması halinde, bunlardan eğitime alınacak personel Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 Değerlendirme Formuna göre toplam puanı en fazla olandan başlamak üzere tespit edilir..." hükmü öngörülmüş; aynı maddenin 4. fıkrasında ise "bilgi edinme başvurusunda bulunanların sayısı ilan edilen atama yapılacak boş kadro sayısının iki katını aşmaması halinde, duyuruda belirtilen şartlan taşıyan adaylar, doğrudan görevde eğitimine alınırlar." hükmüne yer verilmiştir.
Genel Yönetmeliğin 9. maddesinde görevde yükselme eğitimine alınacakların sayısının atama yapılacak boş kadro sayısının üç katını geçemeyeceği öngörülmüş iken, dava konusu yönetmeliğin 18. maddesinin 2 ve 4. fıkralarında bunun "iki katı" olarak belirlenmesinde üst hukuk normlarına ve hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu diğer madde hükümlerinde ise üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği
ve Atama Yönetmeliği'nin 15/3 maddesindeki ??Bu durumda olanlar aynı düzey unvan
için açılan ilk sınava katılamazlar.? hükmü, 17/3 maddesindeki ??Bakanlık kadrolarında
bulunmakla birlikte başka kurumlarda geçici görevli bulunanlar?? ibaresi ve
18. maddesinin 2. ve 4. fıkralarında yer alan ?iki katı? ibareleri yönünden
2577 sayılı İdari 'Yargılama Usulü Kanunu'nun 4001 sayılı Yasa ile değişik 21.
maddesinin 2. fıkrasında sayılan koşulların gerçekleşmiş olduğu anlaşıldığından
bu hükümlerin yürütülmesinin durdurulmasına diğer madde hükümleri yönünden ise
2577 sayılı Yasanın 27/2. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiş olduğundan,
bu kısımlara yönelik yürütmenin durdurulması isteminin reddine kısmen oybirliği,
kısmen oyçokluğuyla 19.3.2007 tarihinde karar verildi.
Başkan Uye Uye Uye Uye
Turan Salih Günay Mustafa Sadri
FALCIOĞLU ER ERDEN KILIÇHAN BOZKURT
(X) (X)
(X) KARŞI OY
Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliği'nin "Görevde yükselme eğitimine başvuru ve katılma" başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasında, "...görevden uzaklaştırılanların, ... görevde yükselme eğitimine başvuruları kabul edilmez." hükmü yer almaktadır
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 137. maddesine göre, kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülerek görevden uzaklaştırılan devlet memurlarının, aynı Yasanın 141. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde yer alan hüküm uyarınca Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam edecekleri kurala bağlanmıştır.
Gerek 657 sayılı Yasadaki düzenlemede, gerekse genel nitelikte olan Devlet Memurlarının Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelikte görevden uzaklaştırılan kamu görevlisinin görevde yükselme hakkından yararlanamayacakları yolunda bir kısıtlama bulunmamasına karşın, dava konusu Yönetmelikte görevden uzaklaştırılan kamu görevlisine görevde yükselme eğitimine alınmama engeli getirilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Yine aynı nedenlerle, Yönetmeliğin "Atama esasları" başlıklı 29. maddesinin 2. fıkrasındaki "...Görevde yükselme sınavını kazanarak atanmaya hak kazanmış olanlardan görevden uzaklaştırılanların, göreve iade edilinceye kadar atamaları yapılmaz." ve 15. maddesinin 2. fıkrasındaki "...Sınavı kazanarak atamaya hak kazanmış olanlardan görevden uzaklaştırılanların, göreve iade edilinceye kadar atamaları yapılmaz," yolundaki hükümlerde de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Aylıksız izinli olanların görevde yükselme eğitimine alınmamalarına gelince;
Dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 3. fıkrasında, "Aylıksız izinli olanlar ... bu durumlarını sonlandırmaları halinde görevde yükselme eğitimine katılabilirler." hükmü yer almaktadır.
Genel Yönetmeliğin "Görevde yükselme eğitimine alınma" başlıklı 9. maddesinde, "Kurumlar, memurlarını bir üst göreve hazırlamak amacıyla, bu görevler için gerekli olan öğrenim düzeyi, hizmet süresi, sicil ve disiplin niteliklerine sahip olma durumlarını da dikkate alarak özel yönetmeliklerinde belirleyecekleri usul ve esaslar çerçevesinde seçmek suretiyle görevde yükselme eğitimine alırlar..." hükmü öngörülmüş; 8 maddesinde, "Bu Yönetmelik kapsamında bulunan personelin görevde yükselme mahiyetindeki atamalarının yapılabilmesi amacıyla, atama yapılacak görevler için en az 75 saat olmak üzere, düzenlenecek görevde yükselme eğitim programına katılmaları gerekir. Ancak, kurumlar tarafından, zorunlu hallerde en fazla 10 saate kadar mazeret izni verilebilir Kanunen verilmesi gerekli olan izinlerde bu süre şartı aranmaz." hükmüne yer verilmiş olup; görevde yükselme eğitimine alınabilmek için Genel Yönetmelikte öngörülen ölçütler dışında başkaca bir koşul getirilemeyeceğinden ve aylıksız izin yasada sınırlı bir biçimde öngörülen zorunlu hallerde kullanılabilecek yasal bir izin hakkı olduğundan, aylıksız izinli olanların bu durumlarını sonlandırmadan görevde yükselme eğitimine alınamayacakları yolundaki düzenlemede de hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Maliye Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Atama Yönetmeliği'nin yukarıda anılan hükümleri yönünden de yürütmenin durdurulması isteminin kabulü gerektiği oyu ile karara kısmen karşıyız.
Üye Üye
Salih ER Günay ERDEN