Bilgi Edinme Hakkı Kanun Tasarısının Tam Metni
BİRİNCİ
BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1-Bu Kanunun amacı, demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik,
tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak, kişilerin bilgi edinme hakkını
kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarının idari faaliyetlerinde uygulanır.
1/11/1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun
hükümleri saklıdır.
Tanımlar
Madde 3-Bu Kanunda geçen;
a) Kurum ve kuruluş: Bu Kanunun 2 nci maddesinde geçen ve kapsama dahil olan
bilgi edinme başvurusu yapılacak bütün makam ve mercileri,
b) Başvuru sahibi: Bu Kanun kapsamında bilgi edinme hakkını kullanarak kurum
ve kuruluşlara başvuran gerçek ve tüzel kişileri,
c) Bilgi:Kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu Kanun
kapsamındaki her türlü veriyi,
d) Belge: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları bu Kanun kapsamındaki yazılı,
basılı, veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program,
talimat, kroki, plan, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, bilgisayar
belleği, disket ve compact diskleri ile diğer ortamlarda kayıt edilmiş bilgi,
haber ve veri taşıyıcılarını,
e) Bilgi ve belgeye ulaşım:İstenilen bilgi ve belgenin niteliğine göre, kurum
ve kuruluşlarca, başvuru sahibine söz konusu bilgi ve belgenin bir kopyasının
verilmesini, kopya verilmesinin mümkün olmadığı hallerde, başvuru sahibinin
bilgi ve belgenin aslını inceleyerek not almasına veya içeriğini görmesine veya
işitmesine izin verilmesini,
f) Kurul: Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunu,
ifade eder
Bilgi edinme
hakkı
Madde 4-Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir.
Türkiye'de ikamet eden yabancılar ile Türkiye'de faaliyette bulunan yabancı
tüzel kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık
ilkesi çerçevesinde, bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar.
Türkiye'nin taraf olduğu uluslar arası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülükleri
saklıdır.
Bilgi verme
yükümlülüğü
Madde 5-Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan istisnalar ile kanun, kanun
hükmünde kararnameler ile açıklanması yasak olanlar dışındaki her türlü bilgi
ve belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını
etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idari ve teknik tedbirleri
almakla yükümlüdürler.
İKİNCİ BÖLÜM
Bilgi Edinme Başvurusu
Başvuru usulü
Madde 6-Bilgi edinme başvurusu, başvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, oturma
yeri, veya iş adresini, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve
adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile istenen
bilgi veya belgenin bulunduğu kurum veya kuruluşa yapılır.
Dilekçede, istenilen bilgi ve belgeler, açıkça belirtilir.
İstenilecek
bilgi ve belgenin niteliği
Madde 7-Bilgi edinme başvurusu, başvuran kurum ve kuruluşların ellerinde bulunan
ve görevleri gereği bulunması gereken bilgi ve belgelere ilişkin olmalıdır.
Kurum ve kuruluşlar, ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz
neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara,
olumsuz cevap verebilirler.
İstenilen bilgi ve belge, başvurulan kurum ve kuruluştan başka bir yerde bulunuyorsa,
başvuru dilekçesi bu kurum ve kuruluşa gönderilir ve durum ilgiliye yazılı olarak
bildirilir.
Yayımlanmış
veya kamuya açıklanmış bilgi ve belgeler
Madde 8-Kuru ve kuruluşlarca yayımlanmış veya yayın, broşür, ilan ve benzeri
yollarla kamuya açıklanmış bilgi ve belgelere ilişkin başvurular bilgi edinme
başvurularına konu olmaz. Ancak, yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi ve
belgelerin ne şekilde, ne zaman ve nerede yayımlandığı veya açıklandığı başvurana
bildirilir.
Gizli bilgileri
ayırarak bilgi ve belge verme
Madde 9- İstenilen bilgi ve belgelerde gizlilik dereceli veya kanunlarında açıklanması
yasaklanan bilgiler ile açıklanabilir nitelikte olanlar birlikte bulunuyor ve
bunlar birbirlerinden ayrılabiliyorlarsa, söz konusu bilgi veya belge, gizlilik
dereceli veya açıklanması yasaklanan bilgiler çıkarıldıktan sonra başvuranın
bilgisine sunulur.Ayırma gerekçesi başvurana yazılı olarak bildirilir.
Bilgi ve belgeye
ulaşım
Madde 10-Kurum ve kuruluşlar, başvuru sahibine istenen belgenin onaylı bir kopyasını
verirler.
Bilgi ve belgenin niteliği gereği kopyasının verilmesinin mümkün olmadığı veya
kopya çıkarılmasının aslına zarar vereceği hallerde ilgilinin;
a) Yazılı veya basılı belgeler için,söz konusu belgenin aslını incelemesi ve
not alabilmesini,
b) Ses kaydı şeklindeki bilgi ve belgelerde bunları dinleyebilmesini,
c) Görüntü kaydı şeklindeki bilgi ve belgelerde bunları izleyebilmesini,
sağlarlar.
Bilgi ve belgenin yukarıda belirtilenlerden farklı bir şekilde elde edilmesi
mümkün ise, belgeye zarar vermemek koşuluyla bu olanak sağlanır.
Başvurunun yapıldığı kurum ve kuruluş, ulaşımına olanak sağladığı bilgi ve belgeler
için başvuru sahibinden ulaşım usullerinin gerektirdiği maliyet tutarı kadar
bir ücreti bütçeye gelir kaydedilmek üzere tahsil eder.
Bilgi ve belgeye
ulaşım usulleri
Madde 11-Kurum ve kuruluşlar, başvuru üzerine istenen bilgi veya belgeye ulaşımı
onbeş iş günü içinde sağlarlar. Ancak istenen bilgi ve belgenin, başvurulan
kurum ve kuruluş içindeki başka bir birimden sağlanması; başvuru ile ilgili
olarak bir başka kurum ve kuruluşun görüşünün alınmasının gerekmesi veya başvuru
içeriğinin birden fazla kurum ve kuruluşu ilgilendirmesi durumlarında bilgi
ve belgeye ulaşım otuz iş günü içinde sağlanır. Bu durumda, sürenin uzatılması
ve gerekçesi başvuru sahibine yazılı olarak ve onbeş iş günlük sürenin bitiminden
önce bildirilir.
Başvuruların
cevaplandırılması
Madde 12-Kurum ve kuruluşlar, bilgi edinme başvurusuyla ilgili cevaplarını yazılı
olarak başvuru sahibine bildirilirler. Başvurunun reddedilmesi halinde bu kararın
gerekçesi ve buna karşı itiraz usulü belirtilir.
İtiraz usulü
Madde 13-Bilgi edinme sitemi 16 ve 17 nci maddelerde öngörülen sebeplerle reddedilen
başvuru sahibi, yargı yoluna başvurmadan önce kararın tebliğinden itibaren onbeş
gün içinde Kurula itiraz edebilir. Kurul bu konudaki kararını altmış gün içinde
verir. Kurum ve kuruluşlar, Kurulun istediği her türlü bilgi ve belgeyi otuz
gün içinde vermekle yükümlüdürler.
Bilgi Edinme
Değerlendirme Kurulu
Madde 14-Bilgi edinme başvurusuyla ilgili yapılacak itirazlar üzerine, 16 ve
17 nci maddelerde öngörülen sebeplere dayanılarak verilen kararları incelemek
ve Başbakanlık ve bakanlıklar ile diğer kurum ve kuruluşlar için bilgi edinme
hakkının kullanılmasına ilişkin olarak kararlar vermek üzere, Bilgi Edinme Değerlendirme
Kurulu oluşturulur.
Kurul beş üyeden oluşur.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi; birer üyesi Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarının kendi kurumları
içinden veya dışarıdan önerecekleri ikişer aday, birer üyeyi ceza hukuku ve
idare hukuku alanlarında profesör ve doçent unvanına sahip kişiler arasından
Bakanlar Kurulunca önerilecek ikişer aday, bir üyeyi, Müsteşarlık, Müsteşar
Yardımcılığı, Genel Müdürlük görevinde bulunmuş veya bulunmakta olanlar arasından
Bakanlar Kurulunca önerilecek iki aday arasından seçer.
Kurul üyeliğine önerilen adayların muvafakatları aranır.
Kurul üyeleri kendi aralarından dört yıl için bir başkan ve başkan vekili seçerler.
Kurul üyelerin görev süreleri dört yıldır. Görev süresi sona erenler yeniden
seçilebilirler. Görev süresi dolmadan görevinden ayrılan üyenin yerine aynı
usule göre seçilen üyenin görev süresi de dört yıldır.
Kurul üyelerinin aylık ücretleri, en yüksek Devlet memurunun makam ve temsil
tazminatı dahil her türlü ödemeler ile birlikte almakta olduğu miktardır. En
yüksek Devlet memuruna ödenenlerden gelir vergisine tabi olmayanlar bu Kanuna
göre de gelir vergisine tabi tutulmaz.
Kurul üyeleri, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı
Kanunu hükümlerine tabidirler. Kurul üyelerinden 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununa veya özel kanunlarla düzenlenmiş personel rejimine
tabi olanlar, Kuruldaki görevleri sona erdikten veya kendi istekleriyle ayrıldıktan
sonra, başvuruları halinde daha önce tabi oldukları kanun hükümlerine göre durumlarına
uygun bir göreve yetkili makamlarca atanırlar. Akademik unvanların kazanılması
için gerekli şartlar saklıdır.
Kurul, belirleyeceği konularda komisyonlar ve çalışma grupları kurabilir; gerekli
gördüğü takdirde ilgili bakanlık ile diğer kurum ve kuruluşların ve sivil toplum
örgütlerinin temsilcilerini bilgi almak üzere toplantıya katılmak üzere davet
edebilir.
Kurul, Başbakanlıkta toplanır ve işleri Başbakanlıkça yürütülür.
Kurulun görev ve çalışmalarına ilişkin esas ve usuller, Kurul tarafından hazırlanacak
bir yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları
Yargı denetimi
dışında kalan işlemler
Madde 15-Yargı denetimi dışında kalan işlemlerde bu Kanun hükümleri uygulanmaz
Devler sırrına
ilişkin bilgi ve belgeler
Madde 16- Açıklanması halinde Devlet emniyetine, dış ilişkilerine, milli savunmasına
ve milli güvenliğine açıkça zarar verecek ve niteliği itibarıyla Devlet sırrı
olan, gizlilik dereceli bilgi ve belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.
Devletin ekonomik
menfaatlerine ilişkin bilgi ve belgeler
Madde 17-Açıklanması ya da zamanından önce açıklanması halinde Devletin ulusal
ekonomik politikasının yürütülmesine zarar verecek veya haksız rekabet ve kazanca
sebep olacak bilgi ve belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
İstihbarata
ilişkin bilgi ve belgeler
Madde 18-Sivil ve askeri istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin
bilgi ve belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
İdari soruşturmaya ilişkin bilgi ve belgeler
Madde 19-Emniyet Teşkilatı, teftiş kurulları veya diğer yetkili kamu kurum ve
kuruluşlarınca yürütülen idari soruşturmalarla ilgili olup, açıklanması veya
zamanından önce açıklanması halinde,
a) Kişilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale sonucunu doğuracak,
b) Kişilerin veya soruşturmayı yürüten görevlilerin hayatını ya da güvenliğini
tehlikeye sokacak,
c) Soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürecek,
d) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya
soruşturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini
güçleştirecek
bilgi ve belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Adli soruşturma
ve kovuşturmaya ilişkin bilgi ve belgeler
Madde 20- Açıklanması veya zamanından önce açıklanması halinde,
a) Suç işlenmesine yol açacak
b) Suçların önlenmesi ve soruşturulması ya da suçluların kanuni yollarla yakalanıp
kovuşturulmasını tehlikeye düşürecek,
c) Yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek,
d) Hakkında dava açılmış bir kişinin adli yargılanma hakkını ihlal edecek
nitelikteki bilgi ve belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
e) 1/41929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, 18/6/1927
tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 6/1/1982 tarihli ve
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ve diğer özel kanun hükümleri saklı
kalmak üzere, yargı işlemlerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
Özel hayatın
gizliliği
Madde 21-Özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması halinde kişinin sağlık
bilgileri ile aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki, ve ekonomik değerlerine
haksız müdahale oluşturacak bilgi ve belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.
Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kişisel bilgi ve belgeler, kurum ve kuruluşlar
tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası
alınmak koşuluyla açıklanabilir.
Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar ile kişinin izin verdiği
haller saklıdır.
Haberleşmenin
gizliliği
Madde 22- Haberleşmenin gizliliği esasını ihlal edecek bilgi ve belgeler, bu
Kanun kapsamı dışındadır.
Ticari sır
Madde 23- Kanunlarda ticari sır olarak nitelenen bilgi ve belgeler ile, kurum
ve kuruluşlar tarafından gerçek ve tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan
ticari ve mali bilgiler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Fikir ve sanat
eserleri
Madde 24- Fikir ve sanat eserlerine ilişkin olarak yapılacak bilgi edinme başvuruları
hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.
Kurum içi düzenlemeler
Madde 25- Kurum ve kuruluşların, kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli
ile kurum içi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi ve belgeler,
bilgi edinme hakkının kapsamı dışındadır. Ancak, söz konusu düzenlemeden etkilenen
kurum çalışanlarının bilgi edinme hakkı saklıdır.
Kurum içi görüş,
bilgi notu ve tavsiyeler
Madde 26- Kurum ve kuruluşların faaliyetlerini yürütmek üzere, elde ettikleri
görüş, bilgi notu, teklif ve tavsiye niteliğindeki bilgi ve belgeler, bilgi
edinme kapsamı dışındadır.
Bilimsel, kültürel, teknik, tıbbi, mali, istatistiki, hukuki ve benzeri uzmanlık
alanlarında yasal olarak görüş verme yükümlülüğü bulunan kişi, birim ya da kurumların
görüşleri, kurum ve kuruluşların alacakları kararlara esas teşkil etmesi kaydıyla
bilgi edinme istemlerine açıktır.
Gizliliği kaldırılan
bilgi ve belgeler
Madde 27- Gizliliği kaldırılmış olan bilgi ve belgeler, bu Kanunda belirtilen
diğer istisnalar kapsamına girmiyor ise, bilgi edinme başvurularına açık hale
gelir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Ceza Hükümleri
Madde 28- Bu Kanunun uygulanmasında ihmali, kusuru veya kastı bulunan memurlar
ve diğer kamu görevlileri hakkında, işledikleri fiillerin genel hükümler çerçevesinde
ceza kovuşturması gerektirmesi hususu saklı kalmak kaydıyla, ilgili kurum ve
kuruluşların mevzuatlarında yer alan disiplin cezaları uygulanır.
Rapor düzenlenmesi
Madde 29- Kurum ve kuruluşlar, bir önceki yıla ait olmak üzere,
a) Kendilerine yapılan bilgi edinme başvurularının sayısını,
b) Olumlu cevaplanarak bilgi ve belgelere ulaşım sağlanan başvuru sayısını,
c) Reddedilen başvuru sayısı ve bunların dağılımını gösterir istatistiki bilgileri
d) Gizli ya da sır niteliğindeki bilgiler çıkarılarak ya da bu nitelikteki bilgiler
ayrılarak bilgi ve belgelere ulaşım sağlanan başvuru sayısını,
e) Başvurunun reddedilmesi üzerine itiraz edilen başvuru sayısı ile bunların
sonuçlarını,
gösterir bir rapor hazırlayarak, bu raporları her yılın 1 Mart tarihine kadar
Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna gönderirler. Bağlı ve ilgili kamu kurum
ve kuruluşları raporlarını bağlı ya da ilgili oldukları Bakanlık vasıtasıyla
iletirler. Kurul, hazırlayacağı genel raporu, söz konusu kurum ve kuruluşların
raporları ile birlikte her yılın Mayıs ayında Türkiye Büyük Millet Meclisine
gönderir.
Yönetmelikler
Madde 30- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili esas ve usullerin belirlenmesine
ilişkin yönetmelik, Kanunun yürürlüğe girdiği; 14 üncü maddenin son fıkrasında
öngörülen yönetmelik, Kurulun göreve başladığı tarihten itibaren üç ay içinde
Başbakanlıkça çıkarılır.
Yürürlük
Madde 31- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 32- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.